Rząd przyjął ten obszerny projekt autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości w końcu listopada ub.r., do Sejmu wpłynął pod koniec grudnia zeszłego roku. W środę po południu odbyło się jego pierwsze czytanie w Sejmie. Teraz projektem zajmą się sejmowe komisje: sprawiedliwości i praw człowieka oraz finansów.

Jak podkreślał wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł "prawo ma chronić najsłabszych, a nie pozwalać ich łupić, ma dbać o tych, którzy znajdują się w trudnej sytuacji przymusowej". "My musimy tą ustawą położyć kres żerowaniu na ludzkiej krzywdzie, również zachłanności i pazerności firm pożyczkowych" - mówił.

Marek Ast (PiS) zaznaczył, że "celem ustawy jest rozwiązanie nabrzmiałego problemu społecznego, jakim jest lichwa". "Przez cały okres III RP problem rozwiązany nie został. Były podejmowane próby - jak się okazuje - nieskuteczne" - mówił poseł. Podkreślił, że reakcja państwa na tę patologię jest konieczna. Dodał, że klub PiS uznaje, iż taka ustawa "jest niezbędna i konieczna".

Propozycje resortu sprawiedliwości krytycznie oceniła Izabela Leszczyna (KO). "MS przedstawiło obraz rynku pożyczkowego z lat 2013-2016. Nie ma świeższych danych? Są. Tylko one nie pasują do tezy ministra. W uzasadnieniu nie ma żadnych aktualnych i prawdziwych danych. Myślę, że projekt pisali karniści, którzy o rynku finansowym i rynku kredytów konsumenckich mieli blade pojęcie" - podkreśliła posłanka.

Jej zdaniem, "konsumentów tą ustawą z regulowanego rynku pożyczkowego wypycha się do szarej strefy". "Minister nie ma świadomości, że nie każdy zarabia 20 tys. zł i że człowiek czasem musi kupić lodówkę na raty i nie ma zdolności kredytowej, i jedyną jego szansą są firmy pożyczkowe" - zaznaczała posłanka KO. Wskazała, że zmiana "wypycha ludzi do szarej strefy, a w szarej strefie, jak się nie spłaca pożyczki, to można porządnie oberwać nawet nożem w brzuch".

Daria Gosek-Popiołek (Lewica) pytała, dlaczego przez tyle lat kolejne rządy pozwalały na rozwój lichwiarskich praktyk, wyzyskujących obywateli i dlaczego pozwalano, by za kredyt zaciągnięty w parabanku ludzie tracili mieszkania i dorobki całego życia. "Regulacje w tej branży są niezbędne i ukrócenie tych praktyk powinno przeważać nad obroną instytucji parabankowych i lichwiarskich. One naprawdę się już dorobiły" - przekonywała.

Posłanka Lewicy zwracała uwagę, że dotychczas głos zabrali głównie przedstawiciele branży lichwiarskiej. Jak oceniła, warto wsłuchać się w głos wykorzystanych i oszukanych. Jej zdaniem, w projekcie brakuje kwestii dotyczących działalności lombardów.

"Jeśli ustawa zostanie przyjęta w takiej formie, w jakiej jest, to istnieje zagrożenie, że lombardy przejmą klientów parabanków i wykorzystywanie ludzi w kryzysie się nie skończy. Apeluję więc, żebyśmy w toku pracy nad ustawą uzupełnili tę lukę" - mówiła Gosek-Popiołek. Zadeklarowała, że klub Lewicy chce dalszej pracy nad tą ustawą.

Krzysztof Paszyk (PSL-Koalicja Polska) zwracał z kolei uwagę, że eliminując podmioty, które funkcjonują jako lichwiarskie, nie wolno odcinać Polaków od tych podmiotów, które oferują im tzw. drobne pożyczki. Jak zaznaczył, wielu Polaków decyduje się na korzystanie z ofert tych podmiotów, bo nigdzie indziej nie może uzyskać pożyczki.

Paszyk nawiązał także do tzw. bezpłatnych odroczonych płatności, które są obecnie bardzo popularne, szczególnie wśród kupujących przez Internet. Zapewnił, że Koalicja Polska jest otwarta na pracę nad tym projektem, ale zwracał uwagę na konieczność uwzględnienia wskazanych przez niego kwestii.

Reprezentująca Polskę 2050 Paulina Hennig-Kloska również oceniła, że przedłożone przez MS propozycje nie zawierają aktualnych danych w uzasadnieniu. "Zmiana może doprowadzić do +wylania dziecka z kąpielą+ i wypchnięcia obywateli w ręce nielegalnej lichwy" - powiedziała.

Na konieczność dalszych konsultacji i gruntownych prac nad tym projektem wskazywali przedstawiciele kół parlamentarnych Kukiz'15 i Polskie Sprawy - posłowie Jarosław Sachajko i Paweł Szramka.

Krytykującym projekt odpowiedział wiceminister Warchoł. "Ludzie nas po to wybrali, abyśmy ich chronili, a nie powtarzali, jak poseł Leszczyna, argumenty lobbystów i firm pożyczkowych. Mówią, że rynek upadnie. Czy rynek upadł na Słowacji, Węgrzech, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemczech, czy we Francji? We wszystkich tych krajach skończyli z wolnoamerykanką" - zauważył.

W obszernym projekcie ustawy w celu przeciwdziałania lichwie przygotowanym przez resort sprawiedliwości chodzi o zmiany w kilku aktach prawnych - m.in. o nowelizacje: Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu karnego, Prawa bankowego i ustawy o kredycie konsumenckim.

Główne rozwiązania zawarte w proponowanych przepisach przewidują określenie maksymalnych kosztów pozaodsetkowych pożyczek, obniżenie tych kosztów dla kredytów konsumenckich, zapobieganie "rolowaniu kredytów" oraz nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad instytucjami pożyczkowymi. (PAP)

autorzy: Marcin Jabłoński, Daria Kania

mja/ dka/ par/