"Wybory, jakich dokonamy w tym momencie fundamentalnie zdecydują o kierunku, w którym świat będzie podążał przez kolejne pokolenia. Czy pozwolimy na cofanie się demokracji, czy będziemy mieć wolę, by mieć wspólną wizję i odwagę i jeszcze raz przewodzić marszowi ludzkiego postępu i ludzkiej wolności" - powiedział Biden podczas przemówienia otwierającego wirtualny szczyt przywódców ponad 100 państw.

Prezydent oznajmił, że walka o ochronę demokracji w obliczu globalnych problemów i zewnętrznej presji ze strony autokratów jest "wyzwaniem definiującym nasze czasy" i wobec tego demokracje muszą pokazać, że są efektywne dla swoich obywateli.

"Autokraci starają się zwiększyć swą władzę, eksportując i poszerzając swoje wpływy na całym świecie i usprawiedliwiając swą represyjną politykę i praktyki jako skuteczniejszy sposób na sprostanie dzisiejszym wyzwaniom" - powiedział Biden. "W mojej ocenie jest to wyzwanie definiujące nasze czasy. Rządy ludzi, przez ludzi i dla ludzi mogą być czasami kruche, ale są też odporne i zdolne do autokorekty" - dodał.

Prezydent przyznał, że choć amerykańska demokracja nie jest doskonała i zmaga się z wieloma problemami, to jednak zamierza być przykładem. Zapowiedział m.in. walkę o reformę prawa wyborczego w USA - która dotąd napotykała opór w Kongresie - oraz podkreślał dotychczasowe osiągnięcia w odbudowie gospodarki po pandemii, w tym przyjęcie największego w historii pakietu inwestycji w infrastrukturę.

Podkreślił też, że w poniedziałek Biały Dom opublikował pierwszą w historii strategię na rzecz walki z korupcją i wykorzystywaniem amerykańskiego i międzynarodowego systemu finansowego do ukrywania majątku skradzionego przez skorumpowanych oligarchów. Ogłosił również Prezydencką Inicjatywę dla Odrodzenia Demokracji, na którą USA mają przeznaczyć 424 mln dolarów. Fundusze mają być przeznaczone na ochronę i wsparcie niezależnych mediów i dziennikarzy na całym świecie, walkę z korupcją, wsparcie dla reformatorów i pro-demokratycznych technologii oraz na rzecz wolnych i uczciwych wyborów.

Przemówienie Bidena otworzyło dwudniowy wirtualny szczyt z udziałem 110 przywódców, w tym prezydenta Polski Andrzeja Dudy. W czwartek odbędą się dwie zamknięte dla prasy sesje plenarne pod przewodnictwem Bidena oraz szefowej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen. Do tego odbędzie się kilka dyskusji panelowych, m.in. na temat walki z korupcją i odbudowy gospodarki po pandemii.

W czwartek swoje wystąpienie będzie miał prezydent Polski Andrzej Duda, w którym skupić się ma na sytuacji i antydemokratycznych represjach na Białorusi.

W spotkaniu udział bierze 110 przywódców państw z całego świata, jednak lista zaproszonych od początku budziła wątpliwości, m.in. ze względu na uwzględnienie państw uważanych za nie w pełni demokratyczne oraz krytykowane za dryf w kierunku autorytaryzmu, jak m.in. Filipiny czy Pakistan. Kontrowersje budziło też pominięcie Węgier jako jedynego państwa UE oraz Turcji.

Przez cały poprzedni tydzień organizowane były też dyskusje i imprezy towarzyszące z udziałem przedstawicieli władz lokalnych, społeczeństwa obywatelskiego i związków zawodowych. W poniedziałek w jednej z nich dotyczącej roli władz miejskich w obronie demokracji przed autorytaryzmem wystąpił prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Rozpoczęty w czwartek dwudniowy szczyt jest pierwszym takim wydarzeniem organizowanym przez Biały Dom, ale nie ostatnim. Prezydent Biden zapowiedział, że w przyszłym roku odbędzie się kolejny szczyt - tym razem w formule bezpośredniego spotkania - podczas którego przywódcy mają podsumować postępy nad zobowiązaniami podjętymi w tym roku.

Z Waszyngtonu Oskar Górzyński (PAP)

osk/ fit/ tebe/