We wtorek na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się konferencja prasowa inaugurująca 10. odsłonę akcji "Darmowy listopad w Rezydencjach Królewskich". Akcja, która ma na celu zwiększenie dostępności polskich zbiorów muzealnych oraz promocję rezydencji polskich monarchów, jest jednym z najważniejszych wydarzeń kulturalnych organizowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W ramach akcji wszyscy chętni – dzieci, młodzież i dorośli – mogą skorzystać z bezpłatnego zwiedzania wystaw stałych i czasowych, a także wziąć udział w specjalnych wydarzeniach – spotkaniach, wykładach, konferencjach i warsztatach. Ponadto dzieci i młodzież oraz grupy szkolne będą mogły skorzystać z darmowych lekcji muzealnych oraz prezentacji online.

Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński przypomniał, że przedsięwzięcie jest organizowane już po raz 10. "To jest bardzo ważne wydarzenie z uwagi na jego rangę promocyjną, edukacyjną, poznawczą. Chcemy, żeby polska kultura była dostępna w jak najszerszym zakresie dla każdego. Możliwość darmowego korzystania z kontaktu ze zbiorami najważniejszych polskich muzeów, rezydencji królewskich, jest rzeczą pierwszoplanową" - wskazał.

Szef MKiDN poinformował, że w tym roku wkład resortu w akcję "to 2 mln 600 tys. zł, o 1 mln zł więcej, niż przed czasem pandemicznym, kiedy to w 2019 r. 40 mln Polaków odwiedziło polskie muzea". "Chcemy także, żeby ta akcja miała aspekt profrekwencyjny w tym sensie, że te dobra kulturowe są na wyciągnięcie ręki. Są one oczywiście - zwłaszcza czas pandemii to umożliwił – dostępne coraz szerzej w sieci. Można zwiedzać wirtualnie nasze muzea, w tym rezydencje królewskie, ale nic nie zastąpi bezpośredniego kontaktu" - podkreślił Gliński.

Dodał, że w rezydencjach prezentowane są "bardzo interesujące nowe wystawy, nowe spojrzenia na wiele elementów polskiej kultury i zasobów kulturowych". "To wszystko jest dostępne w listopadzie za darmo w czterech rezydencjach królewskich tych najważniejszych, czyli na Zamku Królewskim w Warszawie, w którym się znajdujemy. Tutaj oprócz wspaniałych dzieł najróżniejszych artystów bardzo znanych, którzy się kojarzą z Zamkiem - jak ten warszawski Canaletto czy Matejko - mamy także dwa najwspanialsze portrety Rembrandta, jakie w Polsce są dostępne" - wspomniał wicepremier.

Jak mówił, w akcji uczestniczą także m.in. Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Łazienki Królewskie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w Wieliczce i Muzeum Narodowe w Poznaniu (oddział - Muzeum Sztuk Użytkowych). "Mamy wreszcie Muzeum Sandomierskie, które też jest zlokalizowane w zamku królewskim. Muzeum jest od pewnego czasu współprowadzone także przez MKiDN. Tam przekształcenia własnościowe idą do przodu i od przyszłego roku już tylko z jednym samorządowym podmiotem będziemy prowadzić to muzeum. Wkład budżetu centralnego będzie jeszcze większy, żeby podnieść rangę tego wspaniałego Zamku Sandomierskiego" - zapowiedział Gliński.

Minister kultury podziękował wszystkim pracownikom polskiego muzealnictwa, dzięki którym rozwija się ono "bardzo dynamicznie". "Mamy nadzieję, że ta frekwencja listopadowa, zwiększona poprzez nasze działania promocyjne, będzie trwała także dłużej. Mam nadzieję, że 2022 r. to będzie ten rok, kiedy pobijemy rekord frekwencyjny w polskich muzeach, bo dwa ostatnie lata pandemiczne były trudne" - podsumował.

W tym roku w akcji bierze udział osiem rezydencji królewskich – Zamek Królewski w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Zamkowe w Malborku, Muzeum Narodowe w Poznaniu (oddział Muzeum Sztuk Użytkowych), Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka w Wieliczce i Muzeum Okręgowe w Sandomierzu.

Elżbieta Ofat, zastępca dyrektora ds. marketingu Zamku Królewskiego w Warszawie, powiedziała, że dziesiąty "Darmowy listopad" jest "absolutnie wyjątkowy dla Zamku Królewskiego w Warszawie, ponieważ w tym roku Zamek świętuje jubileusz 50-lecia odbudowy".

Przekazała, że w ramach akcji Zamek chce "przypomnieć wszystkim piękną historię odbudowy".

Na zwiedzających w listopadzie czeka specjalna atrakcja. Z okazji jubileuszu na Zamku Królewskim w Warszawie zaprezentowany zostanie jedyny oryginalny orzeł z zaplecka królewskiego tronu – egzemplarz, który stał się wzorem do rekonstrukcji wszystkich pozostałych orłów z Sali Tronowej i który ze względów konserwatorskich nie jest na co dzień pokazywany publiczności. „Poprzez historię tego orła chcemy też opowiedzieć historię odbudowy Zamku" - powiedziała Ofat.

Przypomniała, że Zamek Królewski to także miejsce uchwalenia Konstytucji 3 maja. "W tym roku obchodzimy 230. rocznicę uchwalenia tego dokumentu, zatem zapraszamy naszych gości, którzy tu przyjdą w ramach akcji +Darmowy listopad+ do Sali Senatorskiej, do podziwiania przy okazji obrazów Jana Matejki, bowiem Matejko malował całe sceny historyczne - to, co się wydarzyło przed uchwaleniem Konstytucji 3 Maja, w trakcie i po" - wskazała.

Jedną z głównych atrakcji Zamku Królewskiego pozostają dwa arcydzieła Rembrandta: "Dziewczyna w ramie obrazu" oraz "Uczony przy pulpicie". Obrazy zyskały niedawno nowe, najwyższej klasy oświetlenie, dzięki któremu ich wyjątkowe walory artystyczne stały się jeszcze wyraźniej widoczne.

Zastępca dyrektora ds. marketingu Zamku Królewskiego w Warszawie zaprosiła także na zwiedzanie od 10 listopada wystawy czasowej Zamku "Caravaggio i inni mistrzowie".

Zamek Królewski w Warszawie jest otwarty dla zwiedzających od wtorku do niedzieli w godz. 10-17 (ostatnie wejście o godz. 16). Wstęp na podstawie bezpłatnych wejściówek które można odebrać w kasie Zamku. Pałac Pod Blachą jest otwarty w środy, soboty i niedziele w g. 10-17 (ostatnie wejście o g. 16).

W listopadzie Muzeum Łazienki Królewskie bezpłatnie udostępnia dla zwiedzających: Pałac na Wyspie - jeden z najcenniejszych polskich zabytków w stylu klasycystycznym, z Królewską Galerią Obrazów; Starą Oranżerię, w której znajdują się Królewska Galeria Rzeźby z gipsowymi kopiami najsłynniejszych rzeźb starożytnego świata, Galeria Rzeźby Polskiej z pracami niemal wszystkich najwybitniejszych polskich artystów, tworzących od początku XIX w. do połowy XX w., a także Teatr Królewski, jeden z nielicznych w Europie oryginalnych XVIII-wiecznych teatrów dworskich; Pałac Myślewicki, w którym zachowały się oryginalne polichromie Jana Bogumiła Plerscha, m.in. widoki Rzymu i Wenecji; Koszary Kantonistów, w których eksponowane są wystawy stałe "Las" i "Oko w oko" oraz wystawa czasowa "Co wiemy o grzybach?"; Stajnie Kubickiego, w których mieszczą się dwie wystawy stałe: "Powozownia im. Zbigniewa Prus-Niewiadomskiego" i "Królewska Manufaktura Tkacka".

Dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie Zbigniew Wawer wskazał, że w listopadzie "warto zobaczyć wystawę poświęconą wiktorii chocimskiej 1621 roku". "Tam są unikatowe eksponaty z muzeów polskich i z kolekcji prywatnych. Między innymi można zobaczyć szablę ukraińskiego hetmana Sahajdacznego oraz hetmana Lubomirskiego" - zachęcał Wawer.

Ekspozycja, która mieści się w nowo wyremontowanych Stajniach Kubickiego, powstała z okazji 400-lecie wojny chocimskiej, czyli jednego z największych sukcesów militarnych szlacheckiej Polski. Otwarta jest od wtorku do czwartku w godz. 10-16 oraz od piątku do niedzieli w godz. 10-18.

Do 14 listopada w Stajniach Kubickiego prezentowany będzie również obraz "Przysięga Witolda" autorstwa Jana Styki – jednego z najsłynniejszych polskich malarzy batalistów.

Z okazji rocznicy wybuchu powstania listopadowego 27 listopada o g. 12 Muzeum Łazienki Królewskie organizuje spacer szlakiem słynnego dramatu Stanisława Wyspiańskiego "Noc listopadowa".

Piotr Górajec, zastępca Dyrektora w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie poinformował, że w tym roku Muzeum udostępnia bezpłatnie swój cały program edukacyjny na wszystkich poziomach nauczania, ale także dla zwiedzających dorosłych. "W ramach +Darmowego listopada+ dostępne będą wszystkie warsztaty, lekcje muzealne, spacery tematyczne" - przekazał.

"Bardzo cieszymy się z tego powodu, bo jest to w naszej ocenie okazja przede wszystkim dla szkół z mniejszych miejscowości, których na co dzień nie stać na przyjazd do Warszawy i do Wilanowa, żeby skorzystać z tej oferty i wziąć udział w takich zajęciach, do czego bardzo namawiam" - mówił Górajec.

W ramach "Darmowego listopada w Rezydencjach Królewskich" Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przygotowało specjalne spacery i warsztaty: "Zobacz pałac" - weekendowe oprowadzanie dla młodzieży i dorosłych skupiające się na historii oraz wystroju pałacowych wnętrz. Edukatorzy opowiedzą o etapach budowy rezydencji, architektach, malarzach, rzeźbiarzach oraz jego słynnym właścicielu – królu Janie III. Zwiedzający będą rozszyfrowywać symbolikę ukrytą w obrazach i rzeźbach, a także poznają funkcje pomieszczeń i przedmiotów, które spotkają na trasie zwiedzania (soboty i niedziele, godz. 11.00 i 13.00); "Jeden dzień z życia Jego Królewskiej Mości" - warsztaty skierowane do dzieci w wieku od 6 lat i ich opiekunów o życie dworu polskiego; "Zwykłe - niezwykłe komnaty" – trzy spacery tematyczne, które zabiorą dorosłych w podróż w świat porcelany, roślin i zwierząt: "Kobaltem malowane", "Królowa Róża i jej dwór", "Na łowy". Punktem wyjścia będą nieoczywiste pomieszczenia wilanowskiego pałacu, których wyposażenie i zdobienia staną się inspiracją do działań twórczych (12, 19, 26 listopada godz.13.00).

Liczba miejsc na spacerach i warsztatach jest ograniczona - bezpłatne wejściówki można pobierać w kasie Muzeum w dniu spotkania lub w tygodniu poprzedzającym wydarzenie.

Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki zaprasza do bezpłatnego zwiedzania ekspozycji stałych z oprowadzaniem przewodnika: "Wawel Odzyskany" i "Wawel Zaginiony" – wystawy poświęcone historii wzgórza wawelskiego; "Sztuka Wschodu. Namioty Tureckie", której najistotniejszą część stanowią trofea i pamiątki związane z odsieczą wiedeńską – walnym zwycięstwem wojsk koalicji europejskiej pod wodzą Jana III Sobieskiego nad armią turecką dowodzoną przez Kara Mustafę w 1683 r..

Bezpłatnie dostępna będzie również ekspozycja czasowa z oprowadzaniem przewodnika pn. "Wazy, serwisy, misy… Osiemnastowieczne srebra, porcelana i szkła ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu".

Zamek przygotował też bezpłatne lekcje muzealne stacjonarne i online, m.in. "Wszystkie arrasy króla Zygmunta Augusta", "Życie codzienne na zamku", "Wawel – rezydencja władców Polski", "Rycerz i kultura rycerska", "Sztuka międzywojenna na Wawelu".

W listopadzie Muzeum Zamkowe w Malborku zaprasza na bezpłatne: zwiedzanie zamku w Malborku oraz wystawy czasowej "Regnum defendo ense et alis tego stricto. Malbork w Prusach Królewskich" poświęconej dziejom zamku i Malborka w okresie panowania królów polskich od XV do XVIII w. (na podstawie bezpłatnych biletów, obowiązuje opłata za przewodnika lub audioprzewodnik); oprowadzania kuratorskie towarzyszące wystawie czasowej "Regnum defendo ense…" w I, III i IV sobotę listopada o godz. 12; lekcje muzealne towarzyszące wystawom: "Malbork, jako rezydencja królewska", "Malbork jako twierdza i arsenał królewski", "Pisma, kroniki, pamiętniki – piśmiennictwo i drukarstwo", "Malborskie mennice w okresie nowożytnym", "Jezuici w Malborku"; zajęcia edukacyjne dla rodzin 20 listopada o godz. 12 pod hasłem "Jezuici w Malborku".

Ponadto na stronie internetowej Muzeum udostępniony będzie online film "Rozmowy historyczne" ukazujący rolę Malborka jako rezydencji królewskiej oraz wojskowości nowożytnej. Film wyemitowany zostanie w listopadzie w 3 odcinkach.

Znajdujące się na Wzgórzu Przemysła, w gmachu Zamku Królewskiego w Poznaniu, Muzeum Sztuk Użytkowych oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu po raz pierwszy uczestniczy w akcji.

Dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu Tomasz Łęcki zapraszał m.in. na spotkania z historią Zamku podczas prelekcji "Co trzeba wiedzieć o Zamku" (6 i 20 listopada o godz. 13). "Kiedy poznaniaka zapyta się o Zamek raczej mimo wszystko wskaże na Zamek Pruski, dlatego też o tej odnowionej budowli, warto przypominać" - ocenił Łęcki.

Zwiedzający zapoznają się z nieznaną historią Wzgórza Przemysła - legendami i faktami z dziejów stojących tu obecnie i w przeszłości budynków i ich gospodarzy oraz odwiedzą zwykle niedostępne zakamarki Zamku.

Muzeum zaprasza także do udziału w następujących wydarzeniach: "Osobowości: Kenya Hara" – spotkanie poświęcone osobie, która była zarówno praktykiem, jak i teoretykiem sztuki, co nadało wyjątkowe znaczenie projektowanej przez niego sztuce użytkowej - plakatom, identyfikacji wizualnej czy obiektom designu (13 listopada o godz. 13); "Alessi - design z włoskiej fabryki snów" - oprowadzanie po ikonach designu stworzonych przez włoską firmę Alessi (5 listopada o godz. 18 – po polsku, 19 listopada o godz. 18 – po włosku); spotkanie towarzyszące wystawie dzieł kopenhaskiego malarza Vilhelma Hammershoia poświęcone innemu fenomenowi jakie zrodziło to miasto - z wyjątkowej klasy porcelaną (27 listopada o godz. 11.15); wykład "Design północy - projektowanie w duchu hygge, lagom i sisu" na temat współczesnego wzornictwa krajów nordyckich (28 listopada o godz. 11.15).

Po raz pierwszy w akcji uczestniczy także Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. W ofercie muzeum znalazł się m.in. bezpłatny wstęp na wystawę stałą "Solniczki – małe arcydzieła sztuki". "Solniczki pochodzą z różnych kontynentów i krajów, prezentując style od gotyku przez barok, klasycyzm, secesję po art deco. Obiekty pochodzą z najlepszych warsztatów złotniczych i wytwórni porcelany, obejmują przykłady sztuki złotniczej, ceramiki, szkła oraz innych materiałów takich jak kości, kamienie, masa perłowa" - napisano w informacji prasowej.

W podróż do pradziejów Wieliczki i okolic zabiera wystawa archeologiczna, a Sala Gotycka - najładniejsza z zamkowych komnat - zwraca uwagę na architekturę wnętrza oraz dawnych zarządców przedsiębiorstwa prezentowanych na portretach.

Muzeum Okręgowe w Sandomierzu zaprasza do zwiedzania za darmo wystaw stałych: "Sandomierskie dziedzictwo" - wystawa prezentująca zabytki związane z historią miasta, "Dawna wieś sandomierska" - wystawa etnograficzna prezentuje wybrane aspekty kultury ludowej; "Ciemne ścieżki" - wystawa poświęcona Jarosławowi Iwaszkiewiczowi; "Ziemia Sandomierska w pradziejach i wczesnym średniowieczu"; "Krzemień pasiasty w biżuterii i małych formach złotniczych" - jedyne miejsce w Polsce i na świecie, w którym gromadzi się krzemień pasiasty w biżuterii i małych formach złotniczych; "Dawna kuchnia królewska - zbiory artystyczne. Rzemiosło - malarstwo (XVII - XX w.)"; "Lapidarium" - fragmenty detali rzeźbiarsko-architektonicznych z XVI w.; "Dzieje zamku sandomierskiego" - od wczesnego średniowiecza, aż do czasów współczesnych.

Dla zwiedzających dostępne są również bezpłatnie wystawy czasowe: "Droga do wolności – Sandomierz 80-89", "Początki muzealnictwa i archeologii w Ziemi Sandomierskiej" oraz "100 lat Muzeum Okręgowego w Sandomierzu 1921-2021".

Muzeum organizuje też bezpłatne oprowadzania kuratorskie oraz seanse filmu dokumentalnego do wystawy jubileuszowej Muzeum Okręgowego w Sandomierzu. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska, Daria Porycka

ksi/ dap/ pat/