Radio Opole » Kraj i świat
2021-08-03, 07:50 Autor: PAP

Rosja/ Tarbagataj - wieś staroobrzędowców, których przodkowie żyli w Polsce

"Stanisław August, król Polski, wielki książę litewski był dla staroobrzędowców tolerancyjny - być może był dalekowzroczny bądź bardzo mądry” - mówi o. Siergiej ze wsi Tarbagataj pod Ułan Ude. Mieszkają tam staroobrzędowcy, których przodkowie żyli w Polsce.

Wizerunek polskiego monarchy, reprodukcja portretu koronacyjnego pędzla Bacciarellego, oprawiona z złocistą ramę, jest częścią kolekcji zgromadzonej przez o. Siergieja. Stoi na pianinie w izbie jednego z drewnianych domów składających się na muzeum kultury staroobrzędowców w Tarbagataju. Obok dużego portretu króla stoi mniejszy obraz ze zdjęciem papieża Jana Pawła II i książki: dziennik Benedykta Dybowskiego, albumy o Polsce i rosyjskojęzyczny "Przewodnik po historii Polski".


Wśród przedmiotów, które przypominają o polskich związkach staroobrzędowców z Tarbagataju najważniejsze są jednak stare księgi religijne: mszały i Pismo Święte. Wydrukowano je w Polsce – w Warszawie, Supraślu i Grodnie. "Są jeszcze księgi z Rygi. Staroobrzędowcy wieźli je ze sobą, mają one już trzysta lat" – opowiada o. Siergiej. Protojerej Siergiej Palij jest proboszczem staroobrzędowców w Tarbagataju. Księgi i ikony staroobrzędowcy zdołali ocalić mimo prześladowań okresu komunizmu.


W 1765 r. pierwsza grupa staroobrzędowców, wysłanych przez Katarzynę II z ziem Rzeczypospolitej, dotarła do małej osady Tarbagataj. Osiedlali się całymi rodzinami, dlatego nazwano ich „Siemiejskije” (od ros. "siemiejnyj" - obarczony rodziną, rodzinny). "Staroobrzędowców przeznaczano w Rosji głównie do zagospodarowywania nowych ziem" – mówi o. Siergiej. Cytuje słowa gubernatora z Irkucka, który mówił o nich, że potrafią nawet kamienie zmienić w żyzną ziemię.


Do 1917 r. staroobrzędowcy z Tarbagataju żyli izolowani we własnej wspólnocie, zajmując się rolnictwem i handlem. Po przewrocie bolszewickim rozpoczęły się prześladowania religii i niszczenie cerkwi. Jak mówi o. Siergiej, starzy ludzie opowiadali, że księgi staroobrzędowców ładowano na wozy, z których jeden jechał do szkoły, a drugi do wiejskiego klubu, i tam starymi tomami palono w piecach. Taki sam los spotkał ikony. Święte obrazy zostały użyte do wykładania chodników. Ludzie jednak zabierali je i w ten sposób kilka powróciło do staroobrzędowców.


Dziś Tarbagataj jest dużą wsią, stanowi centrum rejonu (powiatu). Staroobrzędowców jest w nim cztery tysiące. Gdy tylko wjeżdża się do wsi, od razu rzucają się w oczy drewniane domy z oknami ozdobionymi rzeźbionymi obramieniami. Tarbagataj różni się bardzo od innych wsi na terenie republiki Buriacji - regionu w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej, sąsiadującego z Mongolią. W Buriacji mieszka, jak mówi o. Siergiej 200-300 tysięcy staroobrzędowców. "To najbardziej zwarte skupisko; w Rumunii mieszka 90 tysięcy" - dodaje.


Nadal zachowujący konserwatywny styl życia i swoje tradycje staroobrzędowcy nadal są też dobrymi gospodarzami. O. Siergiej podkreśla, że wszystkie pola w Tarbagataju są uprawne i we wsi nie ma nieużytków. "Mamy świetny sprzęt – podkreśla - traktory amerykańskie, angielskie. Teraz jest dużo chińskich, też zaczęli robić dobre".


W muzeum w Tarbagataju, prócz piękna starych przedmiotów i sprzętów zgromadzonych przez o. Siergieja zapierają dech kolory. Drewniany dom z bali kryje wewnątrz turkusowe ściany, manekiny na ekspozycji strojów okutane są w kwieciste chusty, ornamenty na drewnianych okiennicach mienią się barwami, na ściennych freskach wzlatują kolorowe ptaki, a na podłodze leżą różnobarwne ręcznie tkane chodniki. Kultura staroobrzędowców z Buriacji znajduje się na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO, które napisało o "Siemiejskich": "za panowania carycy Katarzyny Wielkiej osiedlili się na Syberii, gdzie żyjąc w całkowitej izolacji, zdołali zachować swoją rdzenną oryginalną kulturę i rosyjski styl życia tamtych czasów".


Tarbagataj jest znanym w Buriacji miejscem, odwiedzanym przez cudzoziemców. O. Siergiej wspomina wizytę turystów z Belgii, z których każdy przywoził tutaj następnych gości. Chwali też Polaków: "przyjeżdżali całymi grupami – zuchy!". Ale zaznacza, że przybysze z Polski skarżyli się, że "mówiono im o Rosji tak, że tutaj niedźwiedzie biegają po ulicach i że mogą stąd nie wrócić... To wszystko polityczne bajki".


Na razie jest pandemia i turyści nie przyjeżdżają, ale o. Siergiej ma nadzieję, że to się zmieni: "kto wie? Wszystko to wola Boża. Może jeszcze wszystko obróci się na lepsze".


Z Tarbagataju Anna Wróbel (PAP)


awl/ kib/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 15:30 Synoptyk IMGW: ostrzeżenia przed silnymi deszczami z burzami dla kilku regionów (aktl.) Dla województw opolskiego, dolnośląskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego oraz kujawsko-pomorskiego wydano ostrzeżenia meteorologiczne pierwszego stopnia… » więcej 2024-06-15, godz. 15:30 ME w pływaniu - Węgrzy ze złotem w sztafecie mieszanej na otwartym akwenie Węgrzy zdobyli złoty medal w sztafecie mieszanej 4x1500 m na otwartym akwenie w mistrzostwach Europy w pływaniu w Belgradzie. Polacy nie startowali. » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 Ekstraklasa piłkarska - Korona rozpoczęła przygotowania do nowego sezonu Piłkarze Korony Kielce rozpoczęli w sobotę przygotowania do nowego sezonu ekstraklasy. Na pierwszym treningu pojawiło się 26 zawodników, w tym siedmiu j… » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 ME 2024 - Węgry - Szwajcaria 0:1 (bramka) Grupa A: Węgry - Szwajcaria 0:1 w 14. min. Bramki: 0:1 Kwadwo Duah (14). Żółta kartka - Szwajcaria: Silvan Widmer. Sędzia: Slavko Vincic (Słowenia).(PAP)… » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 ME 2024 - niechlubny epizod trenera Holendrów związany z Hamburgiem Za każdym razem, gdy Ronald Koeman - obecny trener piłkarzy Holandii, którzy w niedzielę będą pierwszymi rywalami Polaków w mistrzostwach Europy - wraca… » więcej 2024-06-15, godz. 15:10 ME 2024 - Grembocki: oby cały turniej był taki jak mecz otwarcia Jacek Grembocki był pod wrażeniem postawy niemieckich piłkarzy, którzy w piątek pokonali Szkocję 5:1. „Gospodarze Euro 2024 rozegrali być może najlepsze… » więcej 2024-06-15, godz. 15:00 Płock/ Uczczono pamięć biskupów męczenników w 25. rocznicę ich beatyfikacji Głęboko wierzymy, że orędują za nami, że są dla nas wzorem i przykładem - powiedział w sobotę biskup płocki Szymon Stułkowski podczas mszy świętej… » więcej 2024-06-15, godz. 15:00 PŚ w wioślarstwie - siedem polskich osad wystąpi w finałach A Siedem polskich osad wystąpi w finałach A Pucharu Świata w wioślarstwie rozgrywanym w Poznaniu. W sobotę awans wywalczyli m.in. dwójka podwójna wagi lekkiej… » więcej 2024-06-15, godz. 14:50 Opolskie/ Zlikwidowano nielegalny salon gier Funkcjonariusze opolskiego oddziału KAS zlikwidowali nielegalny salon gier w powiecie brzeskim. Jak poinformowała Izba Administracji Skarbowej w Opolu, zarekwirowano… » więcej 2024-06-15, godz. 14:40 Śląskie/ Ruszyły zapisy na wydarzenia 3. edycji święta Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii 178 wycieczek i 2 wydarzenia specjalne - to wszystko czeka na uczestników trzeciej edycji święta Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii 'Kierunek GZM'… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »