Specjaliści zaznaczają jednak, że włas´ciwa i szybka reakcja na wysta?pienie anafilaksji powoduje, z˙e nawet tak cie?z˙kie zdarzenie medyczne nie musi zagraz˙ac´ z˙yciu.

S´wiatowa Organizacja Alergii (WAO) co roku pos´wie?ca jeden tydzien´ wybranemu zagadnieniu, które wymaga zwie?kszenia s´wiadomos´ci zarówno ws´ród pacjentów, jak i lekarzy. W tym roku od 13 do 19 czerwca tematem przewodnim jest anafilaksja. W 2020 r. na 100 tys. osób z alergiami odnotowano na s´wiecie od 50 do 112 przypadków wstrza?sów anafilaktycznych.

W Polsce anafilaksja co roku zdarza się u 130 tys. osób, a około 100 osób z jego powodu umiera – alarmuje prezes Polskiego Towarzystwa Alergologicznego prof. Marek Kulus. Podkreśla, że cze?sto nie jest on prawidłowo rozpoznawany, szczególnie u dzieci.

„Anafilaksja cze?sto nie jest prawidłowo rozpoznawalna, poniewaz˙ diagnoza w pierwszej fazie moz˙liwa jest przede wszystkim na podstawie objawów. Podstawa? dobrego rozpoznawania i podejmowania szybkiej reakcji jest stała edukacja w tym temacie, z tego mie?dzy innymi wzgle?du tegoroczny S´wiatowy Tydzien´ Alergii pos´wie?cony zostanie w dominuja?cej cze?s´ci włas´nie wstrza?sowi anafilaktycznemu” – podkreśla specjalista w informacji przekazanej PAP.

Wstrza?s anafilaktyczny jest gwałtowna?, zagraz˙aja?ca? z˙yciu reakcja? organizmu spowodowana? nadwraz˙liwos´cia? na róz˙ne czynniki. Najcze?s´ciej wyste?puje on u osób cierpia?cych na alergie pokarmowe, uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych (pszczoły, osy, szerszenie) oraz leki. Niepokojące są pojawiające się po posiłku, podaniu leku czy użądleniu takie objawy, jak pokrzywka, silny świąd całego ciała, napad kaszlu obrze?k w gardle i obrzęk języka, a także duszność, wiszczący oddech oraz silny spadek cis´nienia krwi.

„S´miertelne przypadki dotycza? tych pacjentów, u których reakcja wysta?piła po raz pierwszy, a dota?d nie mieli s´wiadomos´ci, z˙e cierpia? na alergie?. To sa? tylko dane szacunkowe, gdyz˙ anafilaksja jako jednostka chorobowa nie jest uje?ta w oficjalnych statystykach” – zaznacza prof. Kulus.

Polskie Towarzystwo Alergologiczne przekonuje, że osoby zagroz˙one anafilaksja? powinny współpracowac´ ze swoim lekarzem, aby wiedziec´, na jakie czynniki powinni zwracac´ uwage?, by uniknąć wstrza?su anafilaktycznego.

Pacjenci ci zawsze powinny miec´ przy sobie adrenaline? we wstrzykiwaczu czy ampułkostrzykawce, poniewaz˙ najskuteczniejszym sposobem wyjs´cia ze wstrza?su anafilaktycznego jest, juz˙ przy pierwszych oznakach anafilaksji, natychmiastowe podanie domie?s´niowo adrenaliny. Trzeba to zrobić szybko, poniewaz˙ do wysta?pienia niewydolnos´ci kra?z˙eniowo-oddechowej bezpos´rednio zagraz˙aja?cej z˙yciu w wyniku anafilaksji na pokarmy dochodzi w cia?gu 30 minut, w przypadku anafilaksji na jad - 12 minut, a na leki – jedynie 5 minut.

W razie braku reakcji organizmu po podaniu adrenaliny (od 5 do 10 min.) konieczne jest podanie drugiej dawki adrenaliny oraz jak najszybsze wezwanie karetki pogotowia. Adrenaline? należy wstrzyknąć w przednio-boczna? powierzchnie? uda, najlepiej w jednej trzeciej jego górnej cze?s´ci. W razie utraty przytomności osobę dotkniętą anafilaksją trzeba ułożyć w pozycji leżącej z nogami uniesionymi do góry. Na kaz˙dej strzykawce czy ampułkostrzykawce jest instrukcja obsługi.

Eksperci Polskiego Towarzystwa Alergologicznego zaznaczają, że żadna alergia nie jest przeszkoda?, z˙eby zaszczepic´ sie? przeciw COVID-19. Jes´li ktos´ w przeszłos´ci przez˙ył wstrza?s anafilaktyczny, przed szczepieniem odbywa konsultacje? z lekarzem, a po szczepieniu musi zostac´ pod obserwacja? od 30 do 120 minut. Osoby, które zgłosiły przed szczepieniem choroby o podłoz˙u alergicznym poddawane sa? obserwacji o skróconym czasie od 15 do 30 minut. Dota?d odnotowano w Polsce jedynie około 35 przypadków wstrza?su po szczepieniu na ponad 18 mln zaszczepionych osób – zapewnia PTA.

„Odsetek skrajnych reakcji alergicznych jest tak mały, z˙e nie moz˙e on byc´ alertem dla kaz˙dej osoby z alergia?. Nalez˙y zaznaczyc´, z˙e włas´ciwa i szybka reakcja na wysta?pienie anafilaksji powoduje, z˙e nawet tak cie?z˙kie zdarzenie medyczne nie musi zagraz˙ac´ z˙yciu. Pamie?tajmy, z˙e wstrza?s anafilaktyczny, który ma miejsce do pół godziny po szczepieniu, be?dzie natychmiast opanowany przez słuz˙by medyczne. Pacjentowi zostanie zaaplikowana adrenalina i be?dzie pod obserwacja? w warunkach ambulatoryjnych” - zapewnia prof. Radosław Gawlik, przewodnicza?cy Oddziału S´la?skiego Polskiego Towarzystwa Alergologicznwgo.

Zaznacza, że szczepienie to polisa na zdrowie swoje i swych bliskich, a alergia nie jest przeszkodą do jego wykonania. „Wszyscy chcemy zacza?c´ z˙yc´ normalnie, a taki stan rzeczy umoz˙liwi nam jako społeczen´stwu nabycie odpornos´ci zbiorowej, która się pojawi, gdy w pełni, czyli dwoma dawkami, zaszczepionych zostanie 70 proc. mieszkan´ców Polski” - dodaje prof. Gawlik.(PAP)

Autor: Zbigniew Wojtasiński

zbw/ agt/