Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest wskaźnikiem badającym nastroje polskich przedsiębiorstw. Został opracowany przez Polski Instytut Ekonomiczny we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Poziomem neutralnym MIK jest 100 pkt. Wynik powyżej tej wartości oznacza poprawę koniunktury, a poniżej - jej pogorszenie.

W konsekwencji kwietniowych restrykcji epidemicznych Miesięczny Indeks Koniunktury spadł w maju, jak obliczono, o 2,1 pkt. do 95,0 pkt. "O nieznacznym pogłębieniu niekorzystnej koniunktury zdecydowały przede wszystkim obniżenie poziomu inwestycji i niższa wartość sprzedaży" – wynika z kolejnego odczytu wskaźnika. Według PIE "pozytywnym aspektem jest wzrost zatrudnienia oraz to, że firmy z większym optymizmem patrzą na kolejne miesiące, co można łączyć z planami odmrażania gospodarki".

Jak wskazał PIE, podobnie jak od początku roku, poziom MIK jest poniżej odczytu neutralnego, co oznacza przewagę negatywnych nastrojów przedsiębiorców nad pozytywnymi. Trzy komponenty najnowszego MIK przyjmują poziom powyżej odczytu neutralnego: zatrudnienie (111,8 pkt.), wynagrodzenia (104,6 pkt.) i płynność finansowa (121,3 pkt.). W porównaniu z poprzednim miesiącem największa poprawa wyników nastąpiła w płynności finansowej firm (5,4 pkt.). Pogorszyły się natomiast wyniki dotyczące wartości sprzedaży (o 8,1 pkt.), a zwłaszcza wskaźniki dot. inwestycji (o 19,5 pkt.). Pod względem inwestycji obecny wynik (49,1 pkt.) jest najniższy ze wszystkich pomiarów.

Według analityków trzecia fala pandemii i utrzymujący się lockdown części przedsiębiorstw, spowodowały pogorszenie nastrojów przedsiębiorców. Na osłabienie wskaźników dotyczących sprzedaży i inwestycji miała wpływ: "niepewność ogólnej sytuacji gospodarczej w kraju oraz postrzegany wzrost ryzyka" działalności biznesowej. "Stąd powstrzymywanie się części firm (szczególnie dużych i produkcyjnych) od inwestowania, chociaż kwiecień br. nie przyniósł istotnych zmian w dostępie do zewnętrznych źródeł finansowania" - wskazał PIE. Dodano, że poprawiły się nastroje w budownictwie, osiągając w majowym odczycie poziom zbliżony do neutralnego. Wiąże się to z sezonowym charakterem prac w tym sektorze gospodarki oraz obserwowanym rosnącym popytem na mieszkania - zwrócili uwagę eksperci.

Zdaniem Urszuli Kłosiewicz-Góreckiej, analityczki z zespołu foresightu gospodarczego PIE, "zdecydowanie pozytywnie trzeba ocenić poprawę płynności finansowej firm - większość ma wystarczające środki pozwalające na funkcjonowanie na rynku ponad 3 miesiące - oraz stabilną sytuację na rynku pracy.

Według indeksu, pogorszenie nastrojów nastąpiło we wszystkich kategoriach firm, a największy spadek odnotowano wśród dużych p(o 12,8 pkt.). "Dla tej kategorii firm oznacza to spadek nastrojów do poziomu poniżej odczytu neutralnego (97,1 pkt.) i taka sytuacja ma miejsce po raz pierwszy od stycznia" - zaznaczyli analitycy. Spadki odnotowane w średnich i małych przedsiębiorstwach wyniosły odpowiednio 7,4 pkt. i 7,1 pkt.

Natomiast najmniejszy spadek dotyczył firm mikro (o 1,8 pkt.). Analitycy przyznali, że choć spadki nastrojów w firmach mikro i małych w ujęciu miesięcznym były relatywnie najmniejsze, to "nadal sytuacja tych podmiotów pozostaje gorsza niż większych firm" i odbiega od odczytu neutralnego o odpowiednio 10,5 pkt oraz 12,1 pkt.

Względnie najwyższy poziom wskaźnika odnotowano w branży TSL - transportu, spedycji, logistyki - (101,7 pkt.). Zbliżony do neutralnego jest natomiast odczyt dla budownictwa (99,6 pkt.), a zdecydowany spadek nastrojów nastąpił w produkcji, gdzie majowy MIK wynosi 89,4 pkt. i jest niższy o 18,9 pkt. niż w marcu. Za spadki w tej branży odpowiada głównie mniejsza wartość sprzedaży w kwietniu mdm, na którą wskazało 45 proc. firm produkcyjnych oraz spadek liczby nowych zamówień mdm (29 proc. wskazań). Z kolei w sektorze usług od dwóch miesięcy nastroje pozostają poniżej odczytu neutralnego (90,2 pkt.).

Niemal połowa badanych firm realizowała inwestycje w ostatnich trzech miesiącach. Wyższe wydatki inwestycyjne niż w poprzednich trzech miesiącach poniosło 18 proc., a mniejsze 7 proc. przedsiębiorstw. Wśród firm, które nie poniosły wydatków inwestycyjnych przeważają te, które "nie dostrzegły potrzeby inwestowania" (38 proc. ogółu badanych). Natomiast niemal co czwarta jednostka nie inwestowała "z powodu braku możliwości". Przeważnie inwestowały duże firmy (55 proc.). Inwestycje najczęściej zwiększały mikrofirmy (21 proc.), a najrzadziej duże przedsiębiorstwa (9 proc.). Potrzeby inwestowania nie dostrzegała blisko połowa średnich firm (46 proc.).

Zdaniem analityków zaskoczeniem negatywnym w majowym odczycie MIK jest powrót do poziomu poniżej neutralnego indeksu produkcyjnego oraz zachowanie wskaźnika inwestycyjnego, "który wrócił do wcześniejszego trendu wskazującego na stopniowe pogarszanie się nastrojów".

Jak ocenił Mateusz Walewski, dyrektor Biura Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego "szczególnym powodem do zastanowienia powinno być zachowanie komponentu inwestycyjnego, którego poprawę przywitaliśmy z nadzieją miesiąc wcześniej". Zwrócił uwagę, że odbudowa działalności inwestycyjnej firm jest nie tylko istotnym elementem bieżącego PKB, ale też jednym z warunków utrzymania długookresowych zdolności wzrostowych polskiej gospodarki. "Można mieć nadzieję, że utrzymujące się ograniczenie aktywności inwestycyjnej firm ma wciąż główne podłoże w trwającej niepewności pandemicznej. Niepewność ta powinna maleć w nadchodzących miesiącach" – podsumował.

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) powstał na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK są obliczane na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw. (PAP)

autorka: Magdalena Jarco

maja/ drag/