W woj. śląskim trwają robocze konsultacje wstępnych projektów nowego programu operacyjnego, a także dokumentu określającego, jak najlepiej spożytkować dostępne dla regionu środki Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Zgodnie z rządowym projektem Umowy Partnerstwa mają one objąć łącznie ponad 4,43 mld euro funduszy unijnych.

Podczas czwartkowego spotkania z dziennikarzami marszałek woj. śląskiego podkreślił m.in., że samorząd tego regionu cały czas prowadzi dialog ze stroną rządową, która operuje środkami polityki spójności, w kontekście m.in. rezerwy 7 mld euro, która nie została jeszcze rozdysponowana pomiędzy regiony.

Chełstowski przypomniał, że środki FST trafią tylko do trzech z czterech subregionów woj. śląskiego - nie będzie z nich korzystał subregion częstochowski, w którym nie ma górnictwa. „Uważamy więc, że ten obszar powinien mieć priorytet przy podziale wolnych środków, jako Obszar Strategicznej Interwencji, z uwagi na różnego rodzaju problemy społeczno-gospodarcze, które od lat na tym terenie występują” – wyjaśnił.

„Mocno argumentujemy potrzebę zwiększenia środków z polityki spójności dla woj. śląskiego: z jednej strony bowiem Unia Europejska i rząd akcentują w swoich dokumentach i politykach równy dostęp do funduszy, a z drugiej FST zakłada pośrednio lewarowanie środkami polityki spójności. Więc te środki w jakimś stopniu będą uszczuplone, bo musimy je zagregować do subregionu północnego” – doprecyzował.

„Ale będziemy też walczyć o środki z polityki spójności dla pozostałych subregionów, bo woj. śląskie w tej perspektywie zostanie najbardziej dotknięte transformacją gospodarczą - żeby je zaimplementować do gospodarki, do samorządów. Bez tego będzie bardzo trudno przejść ten proces” – zdiagnozował marszałek.

Odwołał się do doświadczeń europejskich regionów, które przechodząc transformację gospodarczą bez odpowiedniego finansowania, silnie zubożały. Wskazał, że w woj. śląskim szczególnie zagrożony tym będzie subregion zachodni m.in. z Rybnikiem i Wodzisławiem Śląskim, gdzie udział sektora górniczego w strukturze gospodarki jest wciąż bardzo wysoki.

Chełstowski podkreślił, że wiąże się z tym najniższy w subregionie zachodnim w skali województwa wskaźnik innowacyjności przedsiębiorstw: sektor górniczy gwarantował tam bowiem dotąd stabilne miejsca pracy i dochody, co przekładało się m.in. na brak zmian technologicznych i stosunkowo niewielkie nasycenie nowoczesnymi, innowacyjnymi firmami.

Odnosząc się do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji marszałek woj. śląskiego powtórzył, że to w tym regionie będzie najwięcej bezpośrednich zmian związanych z przekształcaniem gospodarki opartej na węgiel. Przyznając, że choć proces ten będzie miał miejsce jeszcze m.in. w Wielkopolsce uznał, że tam prywatny biznes radzi już sobie z przeprofilowaniem działalności.

„To Śląsk musi tych środków dostać jak najwięcej, ponieważ będziemy przechodzili ten proces w sposób trudny i skomplikowany” – powiedział Chełstowski akcentując, że choć kompetencją samorządu wojewódzkiego nie jest transformacja sektora górniczego, jest nią transformacja gospodarki regionu w kierunku niskoemisyjności i innowacyjności. „A więc to będą środki na zmianę profilu gospodarczego Śląska” – zaznaczył.

Wstępny projekt programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (FE SL), zgodnie z zaprezentowanym w styczniu br. przez rząd projektem Umowy Partnerstwa Polski z UE na lata 2021-27, ma mieć najwyższą w kraju wartość 2 mld 365 mln euro. Do woj. śląskiego trafić ma również ponad połowa krajowej puli FST: 2 mld 66 mln euro.

TPST ma być podstawą dla wydatkowania środków FST, mających łagodzić społeczne, gospodarcze i środowiskowe skutki transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. TPST dotyczy więc nowego unijnego mechanizmu sprawiedliwej transformacji. FE SL jest natomiast następcą dotychczasowego śląskiego RPO, ze zmianami wynikającymi z priorytetów polityki europejskiej i obecnych potrzeb regionu.

Wicedyrektor departamentu rozwoju regionalnego w urzędzie marszałkowskim woj. śląskiego Stefania Koczar-Sikora uściśliła w czwartek, że samorząd regionu nie ma jeszcze pewności co do ostatecznej wielkości alokacji zarówno FE SL, jak i TPST.

W przypadku obecnego projektu TPST urząd marszałkowski woj. śląskiego podzielił zaproponowaną przez resort funduszy i rozwoju alokację 2,066 mld euro z FST w proporcjach: 910 mln euro na gospodarkę, 770 mln euro na środowisko i 330 mln euro na społeczeństwo (oraz 56 mln euro na pomoc techniczną).

Jednocześnie urzędnicy marszałka określili zapotrzebowanie interwencji śląskiego TPST na 3,89 mld euro: 1,585 mld euro na gospodarkę, 1,425 mld euro na środowisko i 800 mln euro na społeczeństwo (oraz 80 mln euro na pomoc techniczną).

Zarząd województwa nie wie też jeszcze m.in., czy regionom zostaną przekazane dodatkowe środki na tzw. instrumenty terytorialne (w ostatniej perspektywie było to narzędzie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych), czy też (jak w perspektywie 2007-13) działania te będą mogły wynikać np. z własnych decyzji województw.(PAP)

autor: Mateusz Babak

mtb/ drag/