Zgodnie z ustawą o statystyce publicznej udział w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 jest obowiązkowy. Informacje na jego temat, a także aplikacja spisowa, znajdują się pod adresem https://spis.gov.pl/.

O rozpoczynającym się od 1 kwietnia spisie mówił na czwartkowej konferencji prasowej prezes GUS Dominik Rozkrut, który jednocześnie pełni funkcję Generalnego Komisarza Spisowego zarządzającego pracami związanymi z tym przedsięwzięciem. Prezes GUS podkreślał, że mowa o największym badaniu statystycznym realizowanym raz na 10 lat.

Ostatni spis powszechny w Polsce odbył się w 2011 r. Tegoroczny prowadzony miał być od 1 kwietnia do 30 czerwca, jednak po nowelizacji ustawy ze względu na epidemię ostatecznie potrwa dwa razy dłużej - do 30 września.

Badanie obejmie wszystkie osoby fizyczne stale zamieszkałe oraz czasowo przebywające na terenie kraju oraz Polaków przebywających czasowo za granicą. Przedmiotem spisu są również mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia, które nie są mieszkaniami.

Spis ma na celu określić charakterystykę demograficzną, aktywność ekonomiczną oraz poziom wykształcenia społeczeństwa. Pytania w nim zadawane dotyczyć będą także spraw etniczno-kulturowych czy migracji wewnętrznych oraz zagranicznych.

Prezes GUS podkreślił, że w tej edycji spisu mamy do czynienia z istotną zmianą, ponieważ podstawową formą uczestnictwa w nim będzie tzw. samopis za pośrednictwem internetu. Jedynie uzupełniającymi metodami ma być spis telefoniczny lub spis bezpośredni dokonany przy pomocy rachmistrza spisowego.

Jak wskazał Rozkrut, na razie - ze względu na sytuację epidemiczną - rachmistrze nie będą się z nikim kontaktować bezpośrednio. Kontakty telefoniczne mają natomiast ruszyć z początkiem maja, natomiast chęć uczestnictwa w takiej formie spisu można wyrażać już teraz.

"Dokładnie dzisiaj, od północy, można się spisywać. Mieliśmy już taką informację na początku dnia (...), że do tego momentu mamy spisanych mniej więcej 31 tys. osób oraz 13,5 tys. mieszkań" - poinformował prezes GUS, dodając, że pierwsze osoby spisały się zaraz po północy.

Rozkrut zapewnił jednocześnie, że wszystkie dane osobowe przekazywane podczas spisu są prawnie chronione oraz objęte tajemnicą statystyczną, a dane jednostkowe - anonimizowane. Osobom uczestniczącym w pracach spisowych, które złamią tajemnicę statystyczną, grozi kara pozbawienia wolności.

Odnosząc się do organizacji przedsięwzięcia, prezes GUS wskazał, że pracami na poziomie centralnym kieruje Generalny Komisarz Spisowy, którym jest on sam, oraz jego zastępca - Dyrektor Centralnego Biura Spisowego. Wojewódzkimi Komisarzami Spisowymi są wojewodowie, których zastępuje dyrektor urzędu statycznego w danym województwie. Na terenie gmin pracami spisowymi kieruje natomiast Gminny Komisarz Spisowy, czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Dla uczestniczących w spisie przewidziana jest loteria, przy czym dotyczy ona tylko tych, którzy wezmą udział w samospisie internetowym. "Wszyscy, którzy się +samospiszą+, otrzymają propozycję wygenerowania kodu, za pomocą którego można zarejestrować się w loterii" - mówił Rozkrut. Nagrodą główną będą samochody - po jednym na każde województwo. Nagrody dodatkowe to bony o wartości 1000 zł oraz 500 zł.

Spis pod hasłem "Liczymy się dla Polski" odbywa się w 100. rocznicę pierwszego spisu powszechnego w Rzeczypospolitej Polskiej. Dane pozyskane podczas spisu mają posłużyć do celów naukowo-badawczych. Zostaną też wykorzystane do tworzenia założeń polityk publicznych, które państwo i władze samorządowe prowadzą w różnych sferach życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego. (PAP)

autorka: Sonia Otfinowska

sno/ lena/