Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-05-17, godz. 21:15 Lwy Turystyki przyznane. Społecznicy, działacze i przedsiębiorcy zostali wyróżnieni Z turystyką za pan brat. Od lat działają na rzecz jej rozwoju, popularyzowania i promowania. 11 osób z Opolszczyzny zostało dziś (17.05) nagrodzonych w konkursie… » więcej 2024-05-17, godz. 20:00 Przebudowa drogi w Kierpniu "poprawi jakość i komfort życia mieszkańców” Ponad 4 mln zł kosztować będzie przebudowa blisko kilometra powiatowej drogi we wsi Kierpień. Zadanie to finansowane jest z trzech źródeł. Natomiast cena… » więcej 2024-05-17, godz. 20:00 Szkoła podstawowa w Kopicach ma swoją nową tożsamość. Sztandar i imię hrabiny Nowy rozdział dla Publicznej Szkoły Podstawowej w Kopicach. Od dzisiaj (17.05) ma ona swój sztandar oraz patronkę, czyli hrabinę Joannę Schaffgotsch, postać… » więcej 2024-05-17, godz. 16:45 Opole z wielomilionowym wsparciem z UE. Pieniądze pójdą na inwestycje drogowe 44,5 miliona złotych - tyle pieniędzy otrzymało Opole z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wsparcie udzielone zostało w ramach programu Fundusze… » więcej 2024-05-17, godz. 16:41 "To jest duma i honor". Strażacy mieli dziś swój dzień. Nie zabrakło odznaczeń i awansów Są na każde zawołanie, biorą udział w różnorakich akcjach, poczynając od pożarów, przez wypadki, a kończąc na zdjęciu kota z drzewa. Mowa o strażakach… » więcej 2024-05-17, godz. 16:14 Chirurgia ogólna w Szpitalu Wojewódzkim w Opolu zawieszona. Sześciu lekarzy odeszło z pracy Nastąpiło czasowe zawieszenie pracy oddziału chirurgii ogólnej Szpitala Wojewódzkiego - informują władze lecznicy. » więcej 2024-05-17, godz. 15:25 Debata, układanka, łamigłówki. SETA zorganizowała grę terenową na temat eurowyborów Siedem kilkuosobowych drużyn wzięło udział w grze terenowej 'Odkryj Siłę swojego głosu #Demokracja w grze' na ulicach Opola. To inicjatywa SETY - Studenckiej… » więcej 2024-05-17, godz. 15:20 Lewica atakuje rząd Donalda Tuska. W tle pieniądze na produkcje leków z KPO Pół miliarda złotych - tyle pieniędzy miało zostać zmarnowanych przez wycofanie się rządu Donalda Tuska z realizacji programu Krajowego Planu Odbudowy… » więcej 2024-05-17, godz. 15:19 Trzecia Droga apeluje o spokój w trakcie kampanii wyborczej. "Mówimy dość" O spokój w trakcie kampanii wyborczej i powstrzymanie się od hejtu apelowali przedstawiciele Polski 2050 i PSL - Piotr Fitowski i Marcin Oszańca - kandydaci… » więcej 2024-05-17, godz. 15:18 Pod koniec czerwca powinien ruszyć remont Mostu Południowego w Kędzierzynie-Koźlu Remont Mostu Południowego w Kędzierzynie-Koźlu zaplanował na przełom czerwca i lipca opolski oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Przeprawa… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »