Z Aleksandrą Żak, która na co dzień zajmuje się badaniami psychotechnicznymi kierowców w Opolu rozmawia reporter Radia Opole Krzysztof Dobrowolski.

• Czy często kierowcy w podeszłym wieku badają swoje sprawności psychotechniczne, a także czy są zauważani na drodze?

- Na co dzień na pewno tego nie spotykam, ale takich kierowców w wieku 90 lat lub powyżej jednak wielu na drodze nie mamy. Wyobraźmy sobie taką sytuację, że zgłasza się na badanie pani, powiedzmy w wieku osiemdziesięciu kilku lat przyprowadzona przez córkę i pod naciskami rodziny poddała się sama badaniu, żeby sprawdzić swoje sprawności. Sporadycznie zdarza się, że zgłaszają się takie osoby, albo skierowane przez rodzinę, poproszone przez nią, żeby się zbadać. Zdarzają się też osoby, które są na przykład po schorzeniach neurologicznych, po wylewach i same się zgłaszają z prośbą, aby siebie sprawdzić czy nie stanowią zagrożenia na drodze. To jest bardzo pozytywne zjawisko i każdemu kierowcy, który odczuwa, że jego sprawności nie są już takie jak wcześniej zawsze zalecam, można się zgłosić na takie badanie i po prostu samemu się sprawdzić.

• Czy jest Pani zdaniem jakaś granica wieku kiedy lawinowo pogarszają się nasze zdolności psychotechniczne?

- Ciężkie pytanie, ponieważ tych kierowców w starszym wieku jest mało. Dlatego, że kierowcy zawodowi wycofują się z zawodu i tutaj nie ma raczej kierowców, którzy mają osiemdziesiąt czy dziewięćdziesiąt lat. Natomiast myślę, że ten wiek na który warto zwrócić uwagę to jest sześćdziesiąty rok życia. W przypadku kierowców zawodowych ustawodawca ograniczył nam ważność orzeczenia psychologicznego do dwóch i pół roku, z pięciu. Czyli skrócony ten czas o połowę. W związku z powyższym jest to ten moment, w który ustawodawca zwrócił uwagę, że tych kierowców musimy kontrolować częściej. Moim zdaniem 60 lat to jeszcze nie jest taki wiek, gdzie można się spodziewać, że zachodzi do dużych zmiana le jest to wiek w którym powinno się bardziej zwrócić uwagę na samoobserwację. Natomiast 70, 80, tym bardziej 90 lat jeżeli ktoś w tym wieku chce być kierowcą zdecydowanie powinien sam dla siebie wykonać takie badania, dla swojego bezpieczeństwa.

• Jakiego typu dysfunkcje pojawiają się wraz z wiekiem senioralnym. Co najczęściej nam dokucza?

- W zdecydowanej większości obserwują spadek sprawności psychomotorycznych, czyli ta szybkość reakcji na drodze zmniejsza się. Wolniej reagujemy, to może w bezpośredni sposób przyczynić się do nieprzyjemnych sytuacji, bo np. nie zdążymy w odpowiedniej niebezpiecznej sytuacji zahamować. Co najważniejsze, wzrok. Nie mam tu na myśli oceny odległości, nie chodzi tu o wady w których mówimy, że ktoś nosi okulary, to nie o to chodzi. Natomiast widzenie nocne, to jest coś co zaczyna być problemem. Jak warto zadbać o wzrok? Przede wszystkim starajmy się ograniczać używanie telefonów komórkowych, to jest bardzo ważna sprawa dla naszego wzroku. Zauważyłam u starszych kierowców, którzy podają, że telefon używają sporadycznie i ku mojemu zaskoczeniu, siedemdziesięcioletni kierowca potrafi mieć lepsze wyniki niżeli młody człowiek, który bardzo mocno eksploatuje wzrok poprzez telefon.

• Czy powinny zostać wprowadzone obligatoryjne badania dla kierowców po przekroczeniu określonego senioralnego wieku?

Jak najbardziej jestem zwolennikiem tego, aby ustawodawca wprowadził taki obowiązek w pewnym wieku. Warto zbadać się, przykład podany przez pana redaktora, wiek 90-lat zdecydowanie taka osoba powinna zostać przebadana, pod kątem tych sprawności. Wówczas, być może można byłoby uniknąć pewnych nieprzyjemnych zdarzeń na drodze. 60 lat to jest wiek graniczny w przypadku kierowców zawodowych i tak jak wcześniej wspomniałam jest to wiek, gdzie te zmiany są już zauważalne. Natomiast nie wykluczam, że w przypadku osób, które nie są kierowcami zawodowymi, tę granicę można byłoby przesunąć do wieku siedemdziesiątego. Należy pamiętać, że takie zmiany odbywają się często stopniowo, my możemy się do nich przyzwyczaić i przeoczyć pewne sygnały. Warto mieć wewnętrzną świadomość, że pewnym wieku dobrze jest siebie sprawdzić. Nie widzimy skokowego pogorszenia, ponieważ takie zdarzenie ma miejsce, kiedy nagle w naszym zdrowiu coś się zadzieje. Możemy nawet nie zdawać sobie sprawy z pogorszenia naszych sprawności, do momentu kolizji bądź wypadku, gdzie dopiero wtedy uświadomimy sobie, że nie zdążyliśmy na czas zareagować.

Tematem interwencji zajął się Krzysztof Dobrowolski. Cała interwencja do posłuchania poniżej.