Radio Opole » Ładna historia! » Ładna historia! » Bethlen Gabor
2022-11-15, 12:45 Autor: Bolesław Bezeg

Bethlen Gabor

Dziś przypada 393 rocznica śmierci księcia siedmiogrodzkiego Bethlena Gabora, który przez kilka lat rządził księstwem opolskim, a który chciał także zostać władcą Polski. Kto wie, może gdyby do tego doszło Polska przeżyłaby drugi złoty wiek, podobnie jak to było za czasów Stefana Batorego?
Ładna Historia 15 listopada 2022 r.
Bethlen Gabor urodził się w roku 1580 w rodzie średniozamożnej siedmiogrodzkiej protestanckiej szlachty. Początkowo służył na dworze księcia Siedmiogrodu Zygmunta Batorego, a potem jego syna Gabora Batorego, ale w roku 1613 będący zwierzchnikiem Siedmiogrodu sułtan Ahmed I podjął decyzję o zmianie na stanowisku podlegającego mu księcia Siedmiogrodu, odwołał Gabora Batorego i powołał na jego miejsce dotychczasowego dworzanina Bethlena Gabora. Zmianę tę zatwierdził siedmiogrodzki sejm.

W okresie panowania Bethlena Gabora sytuacja Siedmiogrodu na arenie międzynarodowej wyraźnie się poprawiła, w roku 1615 władza Bethlena została uznana przez cesarstwo Habsburgów, ale gdy trzy lata później wybuchła wojna 30-letnia stanął na czele węgierskiego stronnictwa protestanckiego. W roku 1619 na czele swojej armii obległ Wiedeń ale zrezygnował z oblężenia gdy cesarz wezwał na pomoc polskich lisowczyków.

Lisowczycy wtargnęli z ogniem i mieczem do Siedmiogrodu, o czym wiadomość skłoniła Siedmiogrodzian do powrotu do domu.

W roku 1620 zebrany w Bańskiej Bystrzycy sejm węgierski wybrał Bethlena Gabora królem Węgier, on jednak na zjeździe w Nikolsburgu 6 stycznia 1622 roku zrzekł się korony, w zamian za 5 komitatów w Górnych Węgrzech i księstwa opolskie i raciborskie, gdzie władzę objął 30 maja 1622 roku.

W tym czasie na sporej przestrzeni Europy, także na Śląsku toczyła się wojna, toteż nie miał Bethlen Gabor zbyt wiele czasu na sprawowanie władzy książęcej, ale już wkrótce po objęciu władzy na Opolszczyźnie ruszyły książęce mennice w Opolu i Raciborzu, niestety produkowały one bardzo słaby pod względem ilości zawartego w monetach kruszcu.

Sytuacja ekonomiczna Siedmiogrodu diametralnie się poprawiła, a sam Bethlen od roku 1627 zaczął poważnie myśleć o sięgnięciu po polski tron, niestety zmarł wcześniej niż polski król Zygmunt III Waza, po którego śmierci zamierzał wystartować w elekcji.

Okres rządów Bethlena Gabora, uważa się z perspektywy czasu złotym wiekiem dla Siedmiogrodu.

Bethlen Gabor zmarł 15 listopada 1629 roku. Czy gdyby żył, miałby szansę na elekcję po śmierci króla Zygmunta III Wazy? Wydaje się to mało prawdopodobne, choć tron w Polsce był elekcyjnym to jeśli panujący miał syna, zwykle na następcę wybierano właśnie potomka poprzedniego króla.

Była to taka namiastka posiadania dynastii i szlachta była do tego obyczaju przywiązana. A Zygmunt III Waza miał aż trzech synów, z których każdy miał swoich stronników wśród polskiej szlachty, co mocno dało o sobie znać podczas kolejnych elekcji. Szkoda, bo skupiony na sprawach środkowoeuropejskich Bethlen Gabor dawał szansę na zmianę sposobu prowadzenia ówczesnej słabej polskiej polityki.

Zobacz także

2022-12-23, godz. 12:45 Prekursor archeologii 624 lata temu - 23 grudnia 1398 roku zmarł książę Ludwik I brzeski, władca który zasłynął przeprowadzeniem pierwszych na świecie badań archeologicz… » więcej 2022-12-22, godz. 12:45 Pierwszy teolog Dziś przypada 624 rocznica śmierci tytularnego księcia niemodlińskiego i strzeleckiego Henryka II. » więcej 2022-12-21, godz. 12:45 Niedoszły cichociemny 102 lat temu – 21 grudnia 1920 roku w Lewinie Brzeskim urodził się wybitny polski metalurg i niedoszły cichociemny Alojzy Józekowski. » więcej 2022-12-20, godz. 12:45 Patron spowiedników 445 lat temu, 20 grudnia 1576 roku w Skoczowie urodził się jeden z najbardziej znanych śląskich duchownych i świętych Jan Sarkander, patron dobrej spowi… » więcej 2022-12-19, godz. 12:45 Komisarz Ręgorowicz Dziś przypada 52 rocznica śmierci wybitnego polskiego działacza i naukowca, przez pewien czas szefa Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Opolu Ludwika Ręgo… » więcej 2022-12-16, godz. 12:45 Pierwsza śląska 282 lata temu 16 grudnia 1740 roku wojska pruskie wkroczyły na Śląsk rozpoczynając pierwszą z trzech tzw. wojen śląskich. » więcej 2022-12-15, godz. 12:45 Architekt samouk 290 lat temu 15 grudnia 1732 roku w Kamiennej Górze urodził się wybitny niemiecki i śląski architekt i budowniczy Carl Langhans. » więcej 2022-12-14, godz. 12:45 Bomby na Opolszczyznę 78 lat temu - w grudniu 1944 roku miały miejsce ostatnie naloty alianckie na Opolszczyznę. » więcej 2022-12-13, godz. 12:45 Wybitny kapista 50 lat temu - 13 grudnia 1972 roku w Warszawie zmarł urodzony we Wróblinie koło Głogówka wybitny polski malarz Jan Cybis. » więcej 2022-12-12, godz. 12:45 Górnośląska Republika Rad 102 lata temu - 12 grudnia 1920 roku zjazd Komunistycznej Partii Górnego Śląska obradując w Chorzowie podjął uchwałę o konieczności walki o ustanowienie… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »