Pierwszy Opolanin chopinista - takie słowa przeczytałam niedawno na temat Emanuela Kani, który 26 marca, 85. dnia roku według kalendarza gregoriańskiego, świętował 190 rocznicę urodzin. Nie łatwo odnaleźć informacje na temat tego kompozytora, ważniejsze jednak, że istnieje zapis dźwiękowy tego, co stworzył. I właśnie muzyką Emanuela Kani pochodzącą z opusu 31, w wykonaniu Stanisława Góreckiego, rozpoczęła się trzynasta z rzędu audycja. Kolejnych kilkadziesiąt minut także spędziliśmy w kręgu muzyki polskiej.

Emanuel Kania: Etiude de Concert op. 31
[wyk. Stanisław Górecki (fortepian)]

Emanuel Kania: Arabesque B-dur op. 45
[wyk. Stanisław Górecki (fortepian)]

Emanuel Kania (1827-1887), bohater pierwszej części audycji, przyszedł na świat w Uszycach - malowniczej miejscowości, leżącej w powiecie oleskim. To polski kompozytor, pianista, organista, krytyk muzyczny i - jak się rzekło - człowiek zakręcony na temat Chopina. Jego ojciec - nauczyciel i organista - był pierwszym, który odkrył przed młodym Emanuelem świat dźwięków. Dalszą edukację Emanuel pobierał we Wrocławiu. Tam też po raz pierwszy zaprezentował się publicznie. Był wówczas rok 1850. W kolejnych dwóch latach przebywał w Berlinie, gdzie uczył muzyki, koncertował i wydał swoje pierwsze utwory. Jako pianista koncertował nie tylko w Berlinie, ale też Hamburgu, Lipsku i Wrocławiu. Z końcem roku 1853 osiadł w Warszawie, oddając się aktywnej działalności koncertowej. Nie stało to jednak na przeszkodzie, by pojawiać się na estradach Paryża, wielu miast Polski, Niemiec, Belgii, a nawet Rosji. Od 1857 roku, obok działalności koncertowej i pedagogicznej, jego zajęciem było także pisanie recenzji i sprawozdań muzycznych dla takich pism, jak "Ruch muzyczny", "Gazeta Muzyczna i Teatralna" oraz "Tygodnik Ilustrowany". Do tej listy należy dopisać jeszcze "Kuriera Codziennego" oraz "Kłosy". Nie można także pominąć autorstwa szkoły gry na fortepianie, zatytułowanej najzwyczajniej w świecie: "Podręcznik do nauki gry fortepianowej, opus 51".

Emanuel Kania: Fantazja op. 37 na temat opery Stanisława Moniuszki "Paria"
[wyk. Stanisław Górecki (fortepian)]

"Spotkanie z mistrzem profesorem Andrzejem Jasińskim" - pod takim hasłem upłynęły 3 dni (21-23.03) w opolskiej szkole muzycznej, wypełnione warsztatami pianistycznymi i rozmowami o sztuce gry. Właściwie, można by śmiało powiedzieć, że nad Odrą spotkało się dwóch mistrzów... Profesor Andrzej Jasiński i - duchem obecny - Fryderyk Chopin, patron szkoły. Zestawienie nie przypadkowe. Profesor Jasiński, to nie tylko wybitny pedagog, który kształtował takich pianistów, jak jak Kristian Zimerman czy Hubert Salwarowski, a z naszego, opolskiego podwórka biorąc - Oliwię Grabowską i Rafała Łuszczewskiego. To nie tylko wieloletni członek jury konkursów chopinowskich, goszczący od lat w Opolu na międzynarodowych kursach muzycznych. Przede wszystkim to pełen wigoru człowiek, który ukochał sobie muzykę Chopina. A że Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia w Opolu, nosząca imię Chopina, świętuje w tym roku 70-lecie swego istnienia, dyrekcja postanowiła połączyć spotkanie z profesorem Jasińskim i konkurs wiedzy o Fryderyku Chopinie, w którym wzięli udział uczniowie opolskich szkół podstawowych i gimnazjalnych. Jakie refleksje wypływają z konkursu oraz co warto wiedzieć o pianistyce? O tym w rozmowie z Katarzyną Kaczmarczyk i profesorem Jasińskim.

Fryderyk Chopin: Etiuda C-dur op. 10 nr 1, Etiuda Ges-dur op. 25 nr 9, Etiuda Ges-dur op. 10 nr 5
[wyk. Maurizio Pollini (fortepian)]

Katarzyna Kaczmarczyk wspomniała o literaturze, z jaką musieli się zmierzyć uczniowie przystępujący do konkursu zatytułowanego "Talentem świata obywatel". Warto chyba podać tytuły: "Fryderyk Chopin. Poeta fortepianu" (Przemysław Słowiński) oraz "Chopin" (Ates Orga) - książka, która ukazała się w cyklu "Ilustrowane monografie wielkich kompozytorów". Co się zaś tyczy utworów, które uczniowie musieli umieć rozpoznać... Na długiej liście tytułów, znalazł się jeden, chyba mało znany, ale jakże ciekawy - to Wariacje B-dur op. 2 na temat "La ci darem la mano" czyli duetu pochodzącej z I aktu mozartowskiej opery "Don Giovanni". Wariacje powstały w 1827, a zatem jeszcze w trakcie pobytu w Polsce. Mało tego! Było to najzwyczajniej w świecie zadanie szkolne! Józef Elsner nakazał napisanie wariacji na fortepian z towarzyszeniem orkiestry. Co w tym trudnego? Wybrać źródło inspiracji, napisać Introdukcję, czyli wstęp, temat, pięć wariacji i podsumować finał. Żadna filozofia! Zwłaszcza jak się jest Chopinem...

A trzeba dodać, że dzięki tym wariacjom usłyszano o Chopinie w środkowej Europie. Usłyszał też Robert Schumann i popełnił pierwszą w życiu, młodzieńczą... recenzję, zatytułowaną "Opus Zwei" czyli "Opus drugie", która bynajmniej nie wylądowała w szufladzie, a na stronach lipskiego pisma muzycznego. I to w jakim stylu! Iście Schumannowskim:

„Właśnie do pokoju wszedł cichaczem Euzebiusz. Wszak znasz ów ironiczny uśmiech na jego twarzy, którym stara się zaciekawić innych. Siedziałem pod ten czas z Florestanem przy fortepianie. Florestan należy do rzędu tych muzyków, którzy niejako przeczuwają wszystko, co przyszłe, nowe, niezwyczajne. Czekała go niespodzianka. „Panowie, kapelusze z głowy, oto geniusz! – zawołał Euzebiusz i rozłożył przed nami na pulpicie jakieś nuty. Chopin? Nie słyszałem tego nazwiska. Któż to może być? – geniusz wyziera z każdego taktu...”

Fryderyk Chopin: Wariacje B-dur op. 2 na temat "La ci darem la mano"
[wyk. Claudio Arrau (fortepian) / London Philharmonic Orchestra / dyr. Eliahu Inbal]