Radio Opole » Tak było naprawdę - Lokalne kalendarium historyczne - artykuły
2013-03-13, 04:36 Autor: Radio Opole

Sekularyzacja - rewolucja ponapoleońska

30 października 1810 r. król Prus Fryderyk Wilhelm III wydał znamienny dokument znany jako edykt sekularyzacyjny. Na jego mocy państwo pruskie przejęło znajdujące się na jego terenie majątki kościelne.

Po klęsce w wojnie z napoleońską Francją, która toczyła się w latach 1806-1807 królestwo Prus pogrążyło się w zapaści ekonomicznej. Złożył się na to szereg przyczyn, a wszystkie skumulowały się w wyniku przegranej wojny. Na mocy pokoju w Tylży zawartym 9 lipca 1807 Prusy utraciły znaczną część swojego dotychczasowego terytorium. Z utraconych w Zachodnich Niemczech posiadłości utworzono królestwo Westfalii, z ziem II i III pruskiego zaboru Polski oraz częściowo pierwszego utworzono Księstwo Warszawskie, oderwano także od Prus Gdańsk, który otrzymał status Wolnego Miasta. Na klęsce Prus skorzystał nawet ich sojusznik w tej wojnie czyli Rosja, która na mocy zawartego w Tylży pokoju otrzymała należący po rozbiorach Polski do Prus obwód Białostocki.

Znaczne straty terytorialne a równocześnie konieczność zapłacenia Francji ogromnych kontrybucji za przegraną wojnę, którą Prusy przecież same wypowiedziały Napoleonowi, wywołały zapaść pruskich finansów. Trzeba było sobie jakoś poradzić i król Fryderyk Wilhelm III wkrótce znalazł sposób na kłopot finansowe. 30 października 1810 r. wydał edykt sekularyzacyjny. Na mocy tego dokumentu państwo pruskie przejęło dobra należące do Kościoła. Były to rozległe majątki ziemskie, liczne budynki takie jak szpitale, klasztory, szkoły. Państwo pruskie przejęło także w całości istniejące od 1290 r. Księstwo Nyskie, będące do tej pory nadal własnością kolejnych biskupów wrocławskich.

Własnością państwa stał się także wszelki majątek ruchomy, jak księgozbiory, dzieła sztuki, klasztorne dokumenty. Dokumenty i księgozbiory trafiły do uniwersytetów. Te z naszego terenu przejął uniwersytet wrocławski. Budynki zaadaptowano na instytucje państwowe lub sprzedano. Majątki ziemskie również sprzedano, a z niektórych najbardziej dochodowych utworzono tzw. domeny królewskie.

Na mocy tego samego dokumentu z dotychczasowych siedzib wygnano szereg zgromadzeń zakonnych. Pozostawiono wyłącznie zakony zajmujące się szpitalnictwem i edukacją jak bonifratrzy czy urszulanki. Wyjątkowo ostro zaś potraktowano uważanych za fanatycznych zwolenników papieża Jezuitów, których działalności na terenie Prus zakazano.

W efekcie edyktu sekularyzacyjnego m.in. w Opolu, Nysie, Koźlu, Głubczycach, Głogówku i na Górze Świętej Anny, a także w innych miejscowościach zlikwidowano klasztory dominikanów i franciszkanów, jezuitów, w Jemielnicy klasztor cystersów, a w podgłubczyckich Grobnikach klasztor Joannitów.

Sprawnie przeprowadzona sekularyzacja faktycznie pozwoliła wybrnąć państwu pruskiemu z kłopotów finansowych. Zachwiała natomiast w państwie pruskim i na Śląsku pozycją Kościoła Katolickiego, który w ogromnej mierze utracił zaplecze materialne.

starsze   nowsze

Tak było naprawdę - Lokalne kalendarium historyczne - artykuły

2013-03-13, godz. 04:20 Opolanie na koronacji Jadwigi 16 października 1384 r. w krakowskiej katedrze na Wawelu odbyła się uroczystość koronacyjna Jadwigi Andegaweńskiej. Nie była to zwykła uroczystość, bowiem… » więcej 2013-03-13, godz. 04:18 Święta Księżna 15 października 1243 r. w powszechnej opinii świętości zmarła księżna Jadwiga Śląska. Wkrótce ogłoszono ją świętą Kościoła Katolickiego. Po beatyfikacji… » więcej 2013-03-13, godz. 04:16 Podział Śląska po powstaniach 12 października 1921 - Liga Narodów podjęła decyzję o podziale Górnego Śląska po powstaniach śląskich. » więcej 2013-03-13, godz. 04:13 Zbyszko Bednorz - Ślązak z wyboru 11 października 1913 roku w Skalmierzycach w Wielkopolsce urodził się Zbyszko Bednorz. Jego ojciec był literatem i dziennikarzem, a jako działacz plebiscytowy… » więcej 2013-03-13, godz. 04:11 Powstańcy Warszawscy w Łambinowicach W pierwszych dniach października 1944 roku do obozu Stalag VIII B przywieziono jeńców - uczestników powstania warszawskiego. Wśród nich był Witold Pile… » więcej 2013-03-13, godz. 04:07 Nysę zajęli podstępem 9 października 1741 w Przydrożu Małym niedaleko Nysy, doszło do tajnego spotkania pruskiego króla Fryderyka Wielkiego z austriackim feldmarszałkiem generalnym… » więcej 2013-03-13, godz. 04:05 Poeta spod Lublińca 101 lat temu - 8 października 1911 zmarł Jan Gajda Śląski działacz społeczny, malarz, poeta i miłośnik polskiej literatury. » więcej 2013-03-13, godz. 04:03 Lisowczycy na Śląsku 390 lat temu - w roku 1622 - zakończyła się na Śląsku akcja pacyfikacyjna prowadzona przez Lisowczyków. Przykro o tym mówić, ale pierwsza od 200 lat wizyta… » więcej 2013-03-13, godz. 04:02 Oleśniccy przejmują Koźle 4 października 1355 roku cesarz i król Czech Karol IV powierzył opiekę nad opuszczonym księstwem kozielsko-bytomskim Konradowi Oleśnickiemu. » więcej 2013-03-13, godz. 03:57 Uruchomienie Kolei Górnoślaskiej 3 października 1846 roku oddano do ostatecznego użytku tzw. Kolej Górnośląską, która połączyła Wrocław z Mysłowicami. Tym samym połączenie kolejowe… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »