Przygotowana w 80. rocznicę Zbrodni Katyńskiej ekspozycja przedstawia tło historyczne oraz kulisy tragicznych wydarzeń z wiosny 1940 r. i mordu polskich oficerów przez policję NKWD. Informacje o aktualnym stanie badań i bogaty materiał ilustracyjny ukazują temat zarówno w perspektywie globalnych procesów politycznych, jak i w indywidualnym wymiarze rodzin, które straciły wówczas swoich bliskich...

W tym roku mija 80 lat od zbrodni katyńskiej, którym to pojęciem w historiografii określa się mord – dokonany na rozkaz najwyższych władz ZSRR – na ok. 22 tysiącach polskich obywateli, głównie oficerach Wojska Polskiego i policjantach, izolowanych w obozach specjalnych NKWD: Kozielsku, Ostaszkowie i Miednoje oraz w więzieniach zachodniej Białorusi i Ukrainy. Zbrodnia, w wyniku której śmierć poniosła duża grupa polskiej inteligencji, dramatycznie zmieniła życie jej rodzin, w latach II wojny światowej wstrząsnęła zawartymi sojuszami, a wielu ludziom na świecie uświadomiła totalitarny charakter państwa radzieckiego. Także współcześnie tematyka ta jest ważnym aspektem polskiej pamięci historycznej o okresie II wojny światowej, wpływając jednocześnie na relacje polsko-rosyjskie.

Badania prowadzone w ciągu ostatnich 30 lat, tj. od momentu, kiedy polscy naukowcy mogą zajmować się tematem zbrodni katyńskiej, nadal nie pozwalają odpowiedzieć na wiele pytań, m.in. o dane osobowe wszystkich ofiar. Z powodu braku współpracy ze strony władz białoruskich nie odnaleziono jak dotąd listy z nazwiskami ok. 3,9 tys. Polaków zamordowanych w więzieniach zachodniej Białorusi (tzw. Białoruska Lista Katyńska). Tematem dyskusji specjalistów z dziedziny prawa międzynarodowego pozostaje kwestia prawnej kwalifikacji mordu na polskich jeńcach wojennych. Pytanie o to, czy była to zbrodnia wojenna, jak orzekł m.in. Europejski Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, czy zarazem – zbrodnia wojenna i zbrodnia ludobójstwa, na co wskazują argumenty części prawników,
jest nadal aktualne.

Podczas spotkania w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych, które od początku lat 90. XX w. aktywnie uczestniczy w procesie upamiętnienia polskich jeńców w ZSRR, zaprezentowane zostaną wyniki badań na temat zbrodni katyńskiej i wyzwania, z którymi mierzą się badacze problemu, w tym gość specjalny – dr Ewa Kowalska. Obecnie pracownik Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej, wcześniej wieloletni pracownik i kierownik Muzeum Katyńskiego Oddział Martyrologiczny Muzeum Wojska Polskiego. W jej dorobku naukowym znajdują się książki i artykuły naukowe poświęcone losom obywateli polskich w latach II wojny światowej, w szczególności ofiarom Katynia.

[źródło tekstu: Centralne Muzeum Jeńców Wojennych]

Organizatorem spotkania i wystawy jest Centralne Muzeum Jeńców Wojennych. Radio Opole jest patronem medialny wydarzeń.