Sejm w środę zajmie się rządowym projekt nowelizacji niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Projekt został przygotowany przez MON, 19 czerwca przyjął go rząd.

Projekt przewiduje możliwość użycia sił zbrojnych do samodzielnych działań - nie tylko w ramach wsparcia służb MSWiA - w czasie pokoju na terytorium kraju. Przewiduje także zapewnienie pomocy prawnej żołnierzom i funkcjonariuszom służb MSWiA w razie postępowania związanego z użyciem przez nich broni. Przyjęta we wtorek przez rząd autopoprawka zakłada, że zasady użycia broni przez żołnierzy w działaniach na terytorium kraju będą jawne.

Podczas środowej konferencji prasowej marszałek Sejmu wyraził zadowolenie, że rząd przynajmniej w części uwzględnił poprawki jego środowiska politycznego, czyli właśnie to, że zasady użycia broni będą jawne. "Zupełnie inne będą też kryteria wprowadzania operacji wojskowej" - dodał Hołownia.

"Natomiast my w Sejmie będziemy walczyli o trzecią ważną dla nas rzecz, jako Polska 2050, jako środowisko polityczne, bo uważamy (...), że tego rodzaju ważna i istotna zmiana w swobodach obywatelskich powinna być poddana kontroli Sejmu, a więc, że operacja wojskowa również, tak jak to ma miejsce przy niektórych stanach nadzwyczajnych" - powiedział lider Polski2050.

Podkreślił, że Sejm jest dużo szerszą reprezentacją społeczeństwa niż rząd i powinien móc w takich sprawach zabrać głos.

Hołownia zaznaczył, że rozumie, iż muszą być różnego rodzaju ograniczenia w związku z wojną hybrydową na polskiej granicy z Białorusią. Stwierdził, że trwająca tam "operacja wojskowa jest rzeczywiście zdarzeniem nadzwyczajnym", bo "co do zasady na granicy powinny być prowadzone operacje policyjne, dlatego, że mamy tam do czynienia z cywilami, a do pracy z cywilami jest policja i Straż Graniczna".

Zaznaczył, że rola wojska w zapewnieniu bezpieczeństwa na granicy jest bardzo ważna, ale "żołnierze są szkoleni do czegoś innego, do fizycznej eliminacji przeciwnika, do uzyskiwania przewagi taktycznej na polu walki". "Dlatego my jako cywilny nadzór na armią, cywilna kontrola nad wojskiem, musimy w bardzo precyzyjny sposób niebudzący wątpliwości zaprojektować wojsku ścieżki, w których może się prawnie poruszać" - powiedział Hołownia.

Projekt, którym zajmie się w środę Sejm zakłada możliwość użycia wojska na terytorium kraju i odnoszący się do zasad użycia broni. Zaproponowano w nim wprowadzenie do Kodeksu karnego przepisu, według których w pewnych okolicznościach użycie broni niezgodnie z zasadami nie będzie przestępstwem. Takie wyłączenie (kontratyp) miałoby obowiązywać m.in. w razie użycia przez żołnierza broni dla odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność jego własne lub innej osoby, a także w przypadku przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza lub innej osoby. Przed posiedzeniem rządu w ubiegłą środę wykreślono punkt mówiący o tym, że nie będzie traktowane jako przestępstwo użycie broni w razie przeciwdziałania siłowemu przekroczeniu granicy z użyciem pojazdu. Projekt ustawy nazwanej "bezkarnościową" wzbudził zastrzeżenia prawników, w tym Fundacji Helsińskiej. Jako "oczywisty absurd" określił zamiar poluzowania zasad użycia broni wiceszef MON Paweł Zalewski (Polska 2050-TD).

Projekt zawiera także przepisy, które mają zmienić ustawę o Żandarmerii Wojskowej i według uzasadnienia zmierzają do "ochrony żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową przed nadmierną reakcją organów porządkowych w związku z podejrzeniem popełnienia przez niego przestępstwa".

Zmiany przepisów dotyczących odpowiedzialności za użycie siły i sposobu postępowania wobec podejrzanych o jej nadużycie rząd zapowiedział, gdy na początku czerwca pojawiła się informacja o zarzutach przekroczenia uprawnień oraz narażenia ludzkiego życia i zdrowia, postawionych dwóm żołnierzom w związku z użyciem przez nich broni na granicy. Szef MON, wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz wyraził opinię, że zatrzymanie podejrzanych było nadgorliwością. Dzień po opublikowaniu przez Onet artykułu o zatrzymaniu żołnierzy i postawieniu im zarzutów w szpitalu zmarł żołnierz raniony na granicy nożem. (PAP)

autor: Karol Kostrzewa, Olga Łozińska

kos/ oloz/ mok/