„31 maja 2024 r. Sąd Najwyższy w Belgradzie wydał zgodę na ekstradycję białoruskiego reżysera i współtwórcy Wolnego Stowarzyszenia Sportowców SOS BY Andreja Hniota (do Białorusi), gdzie grożą mu tortury oraz inne formy brutalnego traktowania” – pisze w poniedziałek białoruska organizacja praw człowieka Wiasna, która została zlikwidowana przez władze w Mińsku i uznana za „formację ekstremistyczną”.

Międzynarodowa Federacja Praw Człowieka (FIDH), białoruska Wiasna oraz szereg innych organizacji apelują we wspólnym liście do władz Serbii, by przerwały ekstradycję.

„W związku z poważnym łamaniem praw człowieka na Białorusi, które w wielu przypadkach można uznać za tożsame ze zbrodniami przeciwko ludzkości, podpisane poniżej organizacje wzywają serbski sąd najwyższej instancji do starannego przeanalizowania okoliczności sprawy Andreja Hniota i niepoddawania go ekstradycji do Białorusi, gdzie grozi mu poważne niebezpieczeństwo tortur oraz innych metod brutalnego traktowania” – napisano w dokumencie.

Jego sygnatariusze wezwali również społeczność międzynarodową do realizowania zobowiązań w dziedzinie praw człowieka, które zabraniają ekstradycji do krajów, gdzie dana osoba może paść ofiarą tortur lub innych form brutalnego traktowania.

Jak pisze Wiasna, Hniot został aresztowany po przyjeździe do Belgradu w październiku 2023 r. na podstawie listu gończego Interpolu, wydanego na wniosek Białorusi. Mińsk twierdzi, że mężczyzna nie płacił podatków. Hniot oraz jego adwokaci odrzucają te oskarżenia i uważają je za sfabrykowane, a sprawę – za motywowaną politycznie.

Hniot w Serbii początkowo przebywał w więzieniu, a następnie środek zapobiegawczy został zmieniony na areszt domowy.

Według organizacji praw człowieka „ekstradycja do Białoruś stanowi znaczne zagrożenie dla życia i zdrowia”. Podsądni w Białorusi nie tylko nie mają dostępu do sprawiedliwego procesu oraz do usług adwokatów, ale również grożą im tortury i inne formy fizycznego i psychicznego znęcania się. Więźniom politycznym odmawia się dostępu do pomocy medycznej, adwokatów, spotkań z bliskimi, a w koloniach karnych wykonują oni pracę przymusową.

„Na Białorusi Andrejowi Hniotowi może grozić kara do siedmiu lat więzienia za unikanie płacenia podatków. Oprócz tego władze mogą potencjalnie oskarżyć go o stworzenie +formacji ekstremistycznej+ lub udziału w niej, co grozi karą do 10 lat więzienia” – pisze Wiasna na swojej stronie internetowej.

Hniot był jednym ze współzałożycieli organizacji sportowców SOS BY, która potępiła fałszerstwa wyborcze. Została ona przez władze uznana za „formację ekstremistyczną”.

W apelu zaznaczono, że Serbia jako sygnatariusz Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji ONZ ws. Zakazu Stosowania Tortur jest zobowiązana do przestrzegania zasad, zakazujących ekstradycji do kraju, gdzie istnieje groźba zastosowania tortur i innych form brutalnego traktowania.

Na Białorusi jest 1409 osób uznanych przez organizacje praw człowieka za więźniów politycznych. Setki tysięcy zmuszone były do opuszczenia kraju z powodu represji politycznych.(PAP)

jkl/ kar/