Dzień Europy upamiętnia ogłoszenie przez francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana 9 maja 1950 r. deklaracji, w której zaproponował utworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, prekursorki Unii Europejskiej. Jej członkowie mieli wspólnie nadzorować rynki surowców, co miało zapobiec w przyszłości konfliktom między państwami europejskimi mocno doświadczonymi przez dwie wojny światowe.

Przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel w wideo opublikowanym w czwartek w serwisie X mówił, że Unia Europejska jest przede wszystkim marzeniem o Europie pojednanej i zjednoczonej. "Marzeniem o Europie, która współpracuje na rzecz większego dobrobytu i poprawy jakości życia ludzi" - podkreślił. Jak dodał, Dzień Europy podkreśla determinację Europejczyków w budowie, krok po kroku, europejskiego projektu, który ich jednoczy.

Michel poinformował też, że w Dniu Europy rozmawiał przez telefon z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim. Z tej okazji w Kijowie niespodziewaną wizytę złożyła przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola.

"Podczas Dnia Europy upamiętniamy wizję Roberta Schumana dotyczącą zjednoczonej, pokojowej i kwitnącej Europy" - podkreśliła przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, która w czwartek złożyła wizytę w Wilnie. "Ten dzień należy do wszystkich Europejczyków – marzycieli i budowniczych. Razem jesteśmy silniejsi" - zadeklarowała.

Szefowa KE także rozmawiała telefonicznie z Zełenskim. Według niej Bruksela odnotowała istotny postęp Ukrainy w kierunku tzw. ram negocjacji akcesyjnych z UE, dokumentu wytyczającego mapę drogową rozmów. Na ich formalne otwarcie liderzy UE zgodzili się jednomyślnie na szczycie w grudniu 2023 r. Nadal jednak rozmowy nie mogą się rozpocząc, bo przyjęcie ram negocjacyjnych również wymaga jednomyślności przywódców.

"Europa jest w sercu Ukraińców. A już niedługo wolna Ukraina będzie częścią naszej Unii" - napisała szefowa KE na X po rozmowie z Zełenskim. Dodała, że Ukraina potrzebuje wsparcia, by bronić się przed atakami z powietrza.

Borrell przypomniał, że w ciągu dekad, które nastąpiły po ogłoszeniu przez Schumana jego deklaracji, Europa żyła pokojowo i to Rosja swoim atakiem na Ukrainę w 2022 r. sprawiła, że wojna powróciła do granic Europy. "Ukraińcy walczą o swoje życie, wolność i kulturę, a Unia Europejska niezłomnie ją w tym wspierała i będzie wspierać" - podkreślił. Zwrócił też uwagę na konflikt w Strefie Gazy i niesamowite cierpienie ludzi. Jak powiedział, konieczne jest rozpoczęcie politycznego procesu wdrażania rozwiązania dwupaństwowego.

Według szefa unijnej dyplomacji w czasach, kiedy na świecie jest coraz więcej konfrontacji, a mniej współpracy, Unia Europejska musi pozostać rzeczniczką współpracy i systemu wielostronnego. Jak dodał Borrell, przesłanie Schumana sprzed 74 lat o tym, że byli wrogowie mogą żyć w pokoju i wspólnie budować przyszłość, jest nadal aktualne. Pokazuje ono, jak ci, którzy przez lata walczyli ze sobą, mogą stać się "nie tylko dobrymi sąsiadami, ale też najlepszymi przyjaciółmi".

Z Brukseli Magdalena Cedro (PAP)

mce/ kar/