„Zawsze się zdarza coś szczególnego na początek. Tym razem to radosna uroczystość, czyli rocznica 20-lecia wejścia do UE. Świętujemy wspólnie. Jestem dumna, że Parlament Europejski i Komisja Europejska właśnie tutaj, na naszym przeglądzie, chciała świętować” – powiedziała dyrektor przeglądu Jolanta Dygoś.

Seanse rozpoczęły się już w środę przed południem w czterech salach obu miast. Filmem otwarcia będzie „Jedno życie”, brytyjska produkcja z Anthonym Hopkinsem opowiadająca o „angielskim Schindlerze”, Nicolasie Wintonie, który ocalił przed Niemcami kilkaset żydowskich dzieci z Czech. Zostanie wyświetlony wieczorem w cieszyńskim Teatrze Adama Mickiewicza.

„Oferta filmów czeskich i słowackich pokazuje po raz kolejny, że po latach poszukiwań tematów ciekawych również dla międzynarodowej publiczności, obie kinematografie notują tendencję wzrostową, odnosząc sukcesy. (…) Widzowie obejrzą filmy nagrodzone Czeskimi Lwami filmy, na czele z +Braciami+, +Niemymi tajemnicami+, +Jej ciałem+, mrożącą krew w żyłach komedią +Przyszła w nocy+ i ambitnym science-fiction +Punkt przywracania+. Będą nowości, jak +Susza+ Bohdana Slamy, czy dokumenty +Tutaj Havel, słyszycie mnie?+ i +Ucieczka do Berlina+. Na projekcjach obecni będą aktorzy i twórcy” – powiedział czeski dyrektor programowy Martin Novosad.

Po raz pierwszy organizatorzy Kina na Granicy zaprezentują sekcję Bohemica, na którą składają się wyłącznie koprodukcje z niewielkim udziałem czeskim producentów. Inną nową sekcją będą filmy nominowane do tegorocznej Nagrody Parlamentu Europejskiego Lux. To między innymi fińsko-niemieckie „Opadające liście” Akiego Kaurismakiego, estońskie „Siostrzeństwo świętej sauny” czy niemiecki „Pokój nauczycielski”.

Słowacka kinematografia zaprezentuje między innymi nagradzany na festiwalach „Światłowstręt”, przedpremierowo dramat „Uśpione konto” i koprodukcję „Samotność”.

Wśród propozycji z Polski są: przedpremierowo pokazany film Lisy Steen „Lepiej późno niż wcale” z rolą Małgorzaty Zajączkowskiej, a także „Delegacja”, „Koński ogon+, „Błazny” i „Fin del Mundo”. „Polskie kino będzie reprezentowane przez najciekawsze tytuły, zjawiska ale też przez kilkudziesięciu artystów, również z wszystkich pokoleń i najwyższej półki” – powiedział polski dyrektor programowy festiwalu Łukasz Maciejewski.

Jego zdaniem, po wyborach zmieniła się sytuacja w Polsce. „Kino na Granicy to zawsze także duża, środowiskowa debata. Hasło przewodnie tegorocznej brzmi: +Stare czy nowe? Polskie kino (po wyborach)+. Będziemy pytali, co nas czeka w polskim kinie po zmianach instytucjonalnych, z czego powinniśmy się cieszyć, czym martwić. Spotkanie odbędzie się po filmie +Strefa interesów+ Jonathana Glazera” – powiedział Maciejewski.

Tradycyjnie podczas Kina na Granicy prezentowane będą retrospektywy i sekcje nawiązujące do artystycznych jubileuszy. „W tym roku obchodzimy setną rocznicę śmierci jednego z najważniejszych praskich pisarzy - Franza Kafki. W programie zamieściliśmy kilka niezwykłych dzieł, których nie można zobaczyć nigdzie poza naszym Przeglądem, przykładowo +Przemianę+ Jana Nemeca z 1975 roku i +Bratobójstwo+ Mirosława Janeka z roku 1977” – powiedział Novosad.

Wspomniany zostanie reżyser Frantiskiem Vlacil, którego setna rocznica urodzin przypada w tym roku.

Podczas przeglądu bohaterem jednej z retrospektyw będzie Marian Dziędziel. Po czeskiej i polskiej stronie Cieszyna zaprezentowane zostaną między innymi: „Party przy świecach”, „Wino truskawkowe”, „Dom zły”, „Kret”, „Wymyk” oraz „Mocna kawa nie jest taka zła”.

Przeglądowi towarzyszy cykl spotkań i debat „Literatura na Granicy”. „Setna rocznica śmierci dwóch znanych na całym świecie wielkich reprezentantów Europy Środkowej – Franza Kafki i Josepha Conrada (Korzeniowskiego) – to okazja by porozmawiać o ich wciąż aktualnej wizji świata i o dzisiejszym jego stanie. Tradycyjnie nie zabraknie spotkania z wybitnymi przedstawicielami literatury non-fiction i rozmów o najnowszych książkach. A zaczniemy Dniem Europejskim – bo właśnie dzięki naszej obecności w UE możemy już od tylu lat bez przeszkód przekraczać granice, także tę na Olzie” – powiedział autor programu Literatura na Granicy Andrzej Jagodziński.

Elementem programu skierowanym do najmłodszych będzie cykl „Aktorzy i aktorki czytają dzieciom”. W plenerze z najmłodszymi spotkają się Jowita Budnik, Karolina Bruchnicka, Michalina Łabacz, Marta Stalmierska, Katarzyna Hołyńska, Sebastian Stankiewicz, Julian Świeżewski, Filip Pławiak, Piotr Pacek i Bartłomiej Topa.

Kino na Granicy wspólne z przedstawicielstwami PE i KE świętowały będą jubileusz 20-lecia obecności w UE. Dzień Europejski skupiony będzie wokół cieszyńskiego rynku, Wzgórza Zamkowego, Ratusza i Mostu Przyjaźni. W wydarzeniu udział zapowiedziała marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska.

Program obchodów obejmuje debaty, koncerty i konkursy. „Czuję się Europejką, wierzę w europejską wspólnotę oraz takie idee i wartości, jak: wolność, demokracja, równość, praworządność i poszanowanie praw człowieka. Cudownie jest podróżować bez paszportu i żyć bez poczucia ograniczenia granicą. Dobrze pamiętam, jak wyglądało nasze życie w miastach podzielonych pomiędzy dwa kraje, a w takim świecie zaczynaliśmy organizować Kino na Granicy. Na mostach odbywały się kontrole dokumentów i torebek” – powiedziała dyrektor przeglądu Jolanta Dygoś.

Szef polskiego przedstawicielstwa PE Bartłomiej Balcerzyk wyraził radość, że jubileusz 20-lecia obecności w UE świętuje w Cieszynie i Czeskim Cieszynie. „Dla nas ten wybór był fantastyczny. Wiemy jak bardzo europejskie jest to miasto, gdzie społeczności czeska i polska wymieniają się i żyją blisko siebie (…). Korzyści, które mamy z 20-letniego członkostwa w UE jeszcze bardziej się wzmacniają, jeżeli obywatele UE są aktywni i korzystają z aktywności. Jedną z nich jest udział w wyborach, ale są też inne formy, jak ten festiwal, który łączy Polaków, Czechów i inne narody” – powiedział.

26. przegląd potrwa do 5 maja.

Pierwsza edycja cieszyńskiej imprezy odbyła się w 1999 r. jako przegląd filmów czeskich. Gościem był Jirzi Menzel, wybitny czeski reżyser, najbardziej znany twórca czeskiej Nowej Fali, zdobywca Oskara za film "Pociągi pod specjalnym nadzorem". W 2001 r. formuła została rozszerzona o produkcje słowackie, a w 2004 o polskie i pojedynczy film węgierski.

Pierwotnie imprezę organizowało stowarzyszenie Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka. Obecnie zajmują się tym stowarzyszenia: "Kultura na Granicy" z Polski oraz "Pratel tesinska” z Czech. (PAP)

autor: Marek Szafrański

szf/ amac/