Głosowanie nad poprawkami oraz nad całą nowelizacją Senat przeprowadzi najprawdopodobniej w czwartek. "Mamy poczucie znaczenia zmiany przepisów w tym obszarze, wiemy także i mamy przekonanie, że wszelkie regulacje prawne związane z tak delikatną kwestią, jak wykorzystywanie seksualne dzieci, czy kwestią praw oskarżonych, którzy nie ukończyli jeszcze 18. roku życia, w sposób szczególny powinny być przedmiotem naszej uwagi" - mówił podczas debaty przewodniczący senackiej komisji ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski (Koło Senatorów Niezależnych).

Przyjętą przed trzema tygodniami przez Sejm zmianę m.in. Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksu karnego przygotował resort sprawiedliwości. Generalnie nowelizacja dostosowuje przepisy Kpk do regulacji unijnych.

Natomiast w odniesieniu do Kodeksu karnego uchwalone przepisy podnoszą z dwóch do trzech lat więzienia górną granicę kary wymierzanej za produkcje treści pornograficznych, które zawierają wytworzony lub przetworzony wizerunek małoletniego.

Regulacje karne Sejm uzupełnił w toku prac legislacyjnych nad nowelizacją przyjmując poprawki złożone przez Polskę 2050. Zaostrzyły one kary za przestępstwa propagowania pedofilii oraz publicznego prezentowania treści pornograficznych. W związku z tym na mocy uchwalonej nowelizacji zaostrzono także górną granicę kary za propagowanie lub pochwalanie zachowań pedofilskich - z dwóch do trzech lat pozbawienia wolności. Takiemu samemu podniesieniu - z dwóch do trzech lat więzienia - uległa też górna granica kary za publiczne prezentowanie treści pornograficznych osobie, która sobie tego nie życzy.

W zeszłym tygodniu senackie komisje praw człowieka, praworządności i petycji oraz ustawodawcza na swoich posiedzeniach zaproponowały poprawkę wykreślającą te przepisy dodane w Sejmie. Za ich wykreśleniem opowiedziało się senackie Biuro Legislacyjne, zdaniem którego przyjęte przez Sejm zmiany w regulacjach karnych rozszerzyły zakres przedmiotowy ustawy o nowelizację przepisów Kodeksu karnego nieobjętych pierwotnym projektem nowelizacji. Dlatego, według Biura Legislacyjnego, dodane przepisy "budzą wątpliwości natury konstytucyjnej z uwagi na ich cel – odrębny od celu projektu rządowego, a także etap procesu legislacyjnego, na jakim zostały wprowadzone".

Jerzy Czerwiński (PiS) pytał, czy "dla dobra sensu całej nowelizacji należałoby te przepisy pozostawić, a nie w pewnym sensie wyłamywać zęby ustawie".

Kwiatkowski odpowiedział, że uzasadnieniem dla tej poprawki zgłoszonej przez komisje był przebieg prac legislacyjnych w Sejmie. "Mogę powiedzieć, że ja tej poprawki nie poparłem i popierać jej nie będę" - zapewnił.

Negatywnie do wykreślenia zapisów dodanych w Sejmie odniósł się także wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta. "Dodane w Sejmie przepisy mieszczą się w zakresie przedłożonej nowelizacji tym bardziej, że zwiększyły wymiar kary, a nie na przykład znamiona czynu. Dlatego według resortu sprawiedliwości niezasadne byłoby skreślanie tych podwyższonych kar i wnoszę, by odrzucić tę poprawkę senackich komisji" - mówił Kaleta.

Przede wszystkim nowelizacja dostosowuje do unijnych dyrektyw gwarancje procesowe przysługujące podejrzanym lub oskarżonym poniżej 18. roku życia. Nowe przepisy mają na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym, zgodnie z przepisami tych dyrektyw.

Nowelizacja zastępuje w Kpk pojęcie "nieletni" sformułowaniem "podejrzany lub oskarżony, który nie ukończył 18 lat". Nowelizacja wprowadza też m.in. obowiązek przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w stosunku do każdego oskarżonego, który w chwili czynu nie ukończył 18 lat.

Nowe rozwiązania zapewniają też małoletnim możliwość uczestniczenia w rozprawie w towarzystwie rodziców, osoby trzeciej wskazanej przez oskarżonego lub osoby ustanowionej przez sąd, która spełnia wymóg odpowiednich kwalifikacji do pracy z dziećmi.

"Przesądzamy, że dziecko będzie mogło być reprezentowane przez mamę, tatę, przedstawiciela ustawowego. Na rozprawie czy posiedzeniu rodzice będą mogli wspierać swoje dziecko, które jest podejrzanym lub oskarżonym w wykonywaniu jego praw" - wskazywał w lutym wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł.

Przewidziano też, że "jeżeli udział tych osób nie będzie możliwy, zastąpi je asystent rodziny towarzyszący podejrzanemu lub oskarżonemu, który nie ukończył 18 lat, w czynnościach procesowych z jego udziałem". W związku z tym znowelizowano też Ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Chodzi o doprecyzowanie zadań asystenta rodziny w ten sposób, aby mógł on towarzyszyć oskarżonym, którzy nie ukończyli 18 lat w posiedzeniu albo rozprawie z ich udziałem.

Tej ostatniej kwestii dotyczy druga z propozycji poprawek senackich komisji - chodzi w niej o to, aby jeśli oskarżony ma już przydzielonego wcześniej asystenta rodziny, to wówczas ten asystent był wyznaczany do towarzyszenia w postępowaniu.

Dwie pozostałe zaproponowane przez komisje poprawki odnoszą się do kwestii redakcyjnych. (PAP)

autor: Marcin Jabłoński

mja/ par/