Ekspozycje zostały przygotowane z okazji 100. rocznicy powstania Związku Polaków w Niemczech.

Marszałek Grodzki przypomniał, że "Senat opiekuje się Polonią na całym świecie, w tym oczywiście Polonią w Niemczech, polonią zgromadzoną w Związku Polaków, który to związek jest nieodłącznie związany ze znakiem Rodła, pięcioma prawdami Polaków".

"Kultywowanie polskości, naszych obyczajów, kultury jest ważne zawsze i wszędzie - i tu, w ojczyźnie, i tam, na obczyźnie" – podkreślił marszałek Senatu. "Dlatego tym pokoleniom, które zwłaszcza w latach hitleryzmu, w latach 1932-1939 płaciły czasem cierpieniami, a nawet i życiem za to, że opowiadali się za Polską w pięciu dzielnicach Związku Polaków" - powiedział. "To jest rzecz, o której musimy nie tylko pamiętać, ale i kultywować szacunek i wspominać ofiary tamtych dramatycznych chwil" – podkreślił Tomasz Grodzki.

"Historia toczy się cały czas. Wytrwałość, konsekwencja, przekonanie i heroizm poprzednich pokoleń Polaków doprowadziły do tego, że Rzeczpospolita się odrodziła, istnieje, ma 20 milionów obywateli poza naszymi granicami, ale także, że Polska jest wielka i odgrywa swoja rolę w rodzinie narodów" – powiedział podczas otwarcia wystawy marszałek Senatu.

Ekspozycja "Spod znaku Rodła" prezentuje wydarzenia związane z odzyskaniem i odbudową naszej państwowości poprzez historie polskich szkół na terenie ówczesnych Niemiec. Wystawa, przygotowana przy współpracy młodzieży z I LO w Bytomiu oraz I LO w Kwidzyniu, ukazuje historię powstania pierwszego polskiego gimnazjum na terenie Niemiec w 1932 r. oraz polskiego gimnazjum w Kwidzynie w 1937 r. Zorganizowana ona została z inicjatywy senatorów Haliny Biedy i Leszka Czarnobaja.

Senatorka Halina Bieda zaznaczyła, że "w życiu nie ma przypadków". "To, że z senatorem Lechem Czarnobajem zasiadamy w tej kadencji i że oboje chodziliśmy do szkół spod znaku Rodła, przyszedł nam do głowy pomysł takiej wystawy. Potem jeszcze z Wielkopolską się dogadaliśmy, żeby to było wspólne przedsięwzięcie" – wskazała. "Uważam, że tak jak Wisła łączy północ z południem Polski i wszystkie ziemie wokół, tak połączyła nas idea tych wystaw i wspólnego świętowania" – dodała. Natomiast senator Leszek Czarnobaj podkreślił, że "historia jest nauczycielką przyszłości”. „Bez szanowania historii – rodziny i narodu – naród i rodzina ginie" – zaznaczył.

Z kolei wystawa "100-lecie utworzenia Związku Polaków w Niemczech" ma na celu upamiętnienie działalności kulturalnej, gospodarczej i politycznej Związku Polaków w Niemczech, który działał na rzecz ochrony interesów polskiej mniejszości narodowej zamieszkującej na ziemiach niemieckich. Wystawa prezentowana jest z inicjatywy senatorów Kazimierza Kleiny i Adama Szejnfelda.

"W czasie, kiedy się spotykamy, trwa wojna w Ukrainie. Jest zagrożenie, iż może się rozlać na Europę. Musimy pamiętać – tak jak i ci, którzy tworzyli Związek Polaków w Niemczech sto lat temu – że niepodległość, wolność, demokracja i praworządność nie są dane raz na zawsze" – podkreślił podczas otwarcia wystaw senator Adam Szejnfeld.

Natomiast senator Kazimierz Kleina wskazał, że "każda wielka historia ma swój lokalny wymiar". "Można powiedzieć, że jeśli coś wielkiego działo się w historii, to ono było tylko wówczas, jeżeli ono było także w lokalnych, małych społecznościach" - zaznaczył.

27 sierpnia 1922 r. w Berlinie odbył się zjazd przedstawicieli głównych organizacji skupiających polską społeczność w Niemczech. Tego dnia uchwalono statut organizacji znanej do dziś, jako Związek Polaków w Niemczech. Z inicjatywy ZPwN założono w 1933 r. w Berlinie Centralny Bank Spółdzielczości Polskiej, tzw. Bank Słowiański. Polacy organizowali także kooperatywy rolno-handlowe, spółdzielnie, szkoły, stowarzyszenia kulturalne, zespoły artystyczne, np. chóry oraz kluby sportowe. Członkowie ZPwN próbowali ochronić polskie dziedzictwo kulturowe w Niemczech.

Znakiem graficznym ZPwN stało się Rodło, symbolizujące bieg Wisły. Ideową podstawą działalności Związku jest "Pięć prawd Polaków" sformułowanych na pierwszym Kongresie Polaków w Niemczech w Berlinie w 1938 r.: 1. Jesteśmy Polakami 2. Wiara ojców naszych jest wiarą naszych dzieci 3. Polak Polakowi bratem! 4. Co dzień Polak narodowi służy 5. Polska jest matką naszą, nie wolno mówić o matce źle!(PAP)

Autorka: Anna Kruszyńska

akr/ dki/