Jak przekazał PAP rzecznik PGG Tomasz Głogowski, na ogólnodostępnej stronie internetowej PGG, w „Strefie korporacyjnej”, w zakładce „Pozostała działalność” działa geoportal wstrząsów górniczych, który uruchomiono z myślą o mieszkańcach i urzędnikach samorządów.

Na mapach, do wyboru w wersji topograficznej lub ortofotomapy, prezentowane są zasięgi złóż węgla kamiennego i aktualnych terenów górniczych PGG w granicach miast, gmin, powiatów i działek ewidencyjnych. Na mapach naniesiono też rozmieszczenie stanowisk pomiarowych w kopalniach i w Górnośląskiej Regionalnej Sieci Sejsmologicznej, które rejestrują na bieżąco parametry drgań gruntu.

„Przede wszystkim mapy pokazują lokalizację ognisk, czyli epicentrów wstrząsów o energii powyżej 105 dżuli, które wystąpiły w wyniku działalności kopalń PGG w okresie ostatnich 30 dni. Gdy najedziemy kursorem na symbol epicentrum, ukażą się podstawowe dane o wstrząsie” – wyjaśnił Głogowski.

Dane te zawierają: nazwę kopalni, datę i godzinę rejestracji wstrząsu, wstępnie oszacowaną energię oraz raport, zawierający dodatkowo współrzędne a także parametry ze stanowisk pomiarowych, które pozwalają zaklasyfikować wstrząs do określonego stopnia w Górniczej Skali Intensywności Sejsmicznej GSIS-2017.

„Dla wybranego stanowiska pomiarowego znajdziemy natomiast zestawienie wstrząsów i parametrów zarejestrowanych tam drgań za ostatnich 12 miesięcy. Zestawienie rozwiniemy wskazując kursorem symbol stanowiska pomiarowego” – wskazał rzecznik PGG.

Dane o wstrząsie górniczym zamieszczane są na geoportalu PGG po dokonaniu weryfikacji jego parametrów przez kopalnianą stację tąpań. Aktualizacja danych następuje co najmniej raz na dobę. Z geoportalu PGG można przejść bezpośrednio do strony Górnośląskiej Regionalnej Sieci Sejsmologicznej (GRSS - zarządza nią Główny Instytut Górnictwa w Katowicach), na której dostępne są informacje i dane o wstrząsach zarejestrowanych przez GRSS.

Polska Grupa Górnicza rozesłała do gmin woj. śląskiego informację, w której m.in. przypomina, że od kwietnia tego roku w każdej z kopalń spółki czynna jest całodobowa infolinia, która pozwala mieszkańcom dokonać zgłoszenia o skutkach wstrząsów górniczych.

Numery tych infolinii dla poszczególnych kopalń, to: ROW Ruch Chwałowice 32 729 1100, ROW Ruch Jankowice 32 729 1101, ROW Ruch Marcel 32 729 1102, ROW Ruch Rydułtowy 32 729 1103, Ruda Ruch Bielszowice 32 729 1104, Ruda Ruch Halemba 32 729 1105, Sośnica 32 729 1106, Bolesław Śmiały 32 729 1107, Mysłowice Wesoła 32 729 1108, Staszic-Wujek 32 729 1109, Piast-Ziemowit Ruch Ziemowit 32 729 1110, Piast-Ziemowit Ruch Piast 32 729 1111.

Wszystkie zgłoszenia są rejestrowane i kwalifikowane do ewentualnego dalszego postępowania. W trakcie połączenia zgłaszający jest pytany m.in., czy budynek bądź lokal ma instalację gazową, czy po wstrząsie powstały widoczne uszkodzenia w budynku, w jego instalacjach lub inne szkody, a także czy powstałe uszkodzenia wymagają niezwłocznej interwencji w celu zabezpieczenia przed ich skutkami.

Na te pytania wystarczy odpowiedzieć tak lub nie. Na zakończenie rozmowy osoba zgłaszający proszony jest o podanie danych kontaktowych: imienia i nazwiska, adresu, numeru telefonu. Na podstawie odpowiedzi połączenia są kwalifikowane do odpowiedniej grupy zgłoszeń, od czego zależy postępowanie służb kopalni ws. zgłoszenia.

W trakcie rozmowy wirtualna asystentka informuje także o czynnościach, jakie należy wykonać w przypadku, gdy w budynku lub lokalu wyczuwalny jest zapach gazu lub gdy zachodzi potrzeba interwencji służb ratowniczych lub technicznych.

„Mamy nadzieję, że wdrożone rozwiązania przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa mieszkańców terenów narażonych na dynamiczne górnicze oddziaływania i zapewnią powszechny dostęp do wiarygodnych danych oraz informacji nt. wstrząsów generowanych działalnością górniczą, których skutki są odczuwalne lub widoczne na powierzchni terenu” – zaznaczył Głogowski.

Według danych GRSS najsilniejsze notowane w minionych 20 latach na Górnym Śląsku wstrząsy miały magnitudę 3,8 do około 4 (odpowiadającą skali Richtera).

W Górnośląskim Zagłębiu Węglowym silne wstrząsy, rejestrowane przez GRSS, są katalogowane w bazie GIG. Rocznie trafia do niej m.in. około 1,5 tys. wstrząsów powyżej 3 stopni w skali Richtera. Od początku funkcjonowania Górnośląskiej Stacji Sejsmologicznej, czyli od lat 50. ub. wieku, takich wstrząsów było ponad 50 tysięcy.

Najczęstszą przyczyną wstrząsów jest odprężenie górotworu wskutek eksploatacji węgla, co skutkuje uwolnieniem skumulowanej w górotworze energii. Ze względu na różne warunki geologiczne niektóre wstrząsy są bardziej odczuwane na powierzchni, inne mniej. Większość nie zagraża bezpośrednio górnikom i mieszkańcom terenów górniczych. Wstrząsy wywołujące skutki są kwalifikowane są tąpnięcia.

Najsilniejsze wstrząsy są związane z wyrównaniem naprężeń w ziemi wywołanych kumulowaniem się wpływów eksploatacji górniczej i naprężeń naturalnych. Występują głównie tam, gdzie są uskoki tektoniczne.

Na Górnym Śląsku najwięcej wstrząsów górniczych rejestruje się wzdłuż uskoku kłodnickiego, rozciągającego się od Katowic w kierunku Zabrza po Knurów, w rejonie niecki bytomskiej (obszar Bytomia), w obszarze kopalń rybnickich (rejon Wodzisławia Śląskiego, Rydułtów) oraz w obszarze kopalń nadwiślańskich.(PAP)

autor: Mateusz Babak

mtb/ drag/