Andrzej Seweryn w latach 80. współpracował z prowadzonym przez Petera Brooka zespołem Międzynarodowego Ośrodka Poszukiwań Teatralnych. Jak przypomniał w rozmowie z PAP, brytyjski reżyser tworzył teatr, który "miał ambicję być rozumiany w Afryce, Australii, Europie czy w Stanach Zjednoczonych". "Tak było, moim zdaniem, w przypadku +Mahabharaty+, gdzie grałem. Zapisał się w mojej pamięci jak artysta konsekwentny przez całe swoje życie, który – świadomy ważności pieniądza - nigdy nie był mu poddany. Pieniądz, który był mu absolutnie konieczny do tworzenia, był tylko narzędziem" – zwrócił uwagę aktor.

Dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie przypomniał, że twórczość Brooka cechowały ciągłe poszukiwania, a on sam był człowiekiem obdarzonym wspaniałym poczuciem humoru. "Był też twórcą, który obdzierał nas - ludzi zawodu - z rutyny, przyzwyczajeń wyniesionych ze złego teatru, miłości własnej, sztampy, z tego, do czego przyzwyczailiśmy się, że się powszechnie podoba" - powiedział.

Dodał, że Brook był "mędrcem teatru". "On rzeczywiście znał teatr całego świata. Przykładem tego niech będzie wizyta w Krakowie i wyprawa z ks. prof. Józefem Tischnerem, żeby zobaczyć – już nawet nie pamiętam dokładnie, co to było - jakiś obrzęd góralski czy spektakl w górach. Był ciekawy świata, ciekawy wszystkiego, co się dzieje. Miał piękne życie wielkiego artysty. Dożył 97 lat. Był dla nas arcyważny" - podkreślił Seweryn.

Peter Brook (ur. 1925 r. w Londynie) był znany m.in. z przełomowych adaptacji dzieł Williama Szekspira dla Royal Shakespeare Company, w tym "Snu Nocy Letniej" z 1970 r., wykonywanym w białym sześcianie i z użyciem trapezów. Był wielokrotnym laureatem nagród teatralnych i telewizyjnych - Tony Awards, Emmy Awards i Laurence Olivier Award, komandorem Orderu Imperium Brytyjskiego oraz francuskiej Legii Honorowej.

Kariera Brooka rozpoczęła się od wyreżyserowania "Doktora Faustusa" w 1943 r. w Torch Theatre w Londynie. Następnie został dyrektorem ds. produkcji w Royal Opera House w Londynie i wystawił tam kontrowersyjną adaptację "Salome" Richarda Straussa ze scenografią Salvadora Dalego. Dla Royal Shakespeare wyreżyserował, oprócz wspomnianego "Snu Nocy Letniej", także m.in. "Tytusa Andronikusa", "Króla Leara" i "Burzę".

W 1964 r. wyreżyserował pierwszą anglojęzyczną wersję sztuki "Marat/Sade", która w następnym roku została przeniesiona na Broadway i zdobyła Tony Award za najlepsze przedstawienie, a także przyniosła Brookowi tytuł najlepszego reżysera. Brook był również znany ze współpracy z Jean-Claude Carriere'em przy adaptacji indyjskiego poematu epickiego "Mahabharata" - po raz pierwszy został on wystawiony na scenie w 1985 roku. W międzynarodowym zespole wykonawców obok Andrzeja Seweryna był także Ryszard Cieślak, najważniejszy aktor Jerzego Grotowskiego, znany z legendarnych ról w "Księciu Niezłomnym" i "Apocalypsis cum Figuris".

Na początku lat 70. Brook przeniósł się do Paryża, gdzie utworzył Międzynarodowy Ośrodek Poszukiwań Teatralnych, a w 1974 r. zaadaptował opuszczony paryski Théâtre des Bouffes du Nord.

"Wiele z jego produkcji było sławnych z powodu pozbawiania teatru zbędnych elementów i destylowania dramatu do jego esencji, prezentowanych czystym okiem i z eleganckim dotykiem" – napisał "The Guardian". Jego przyjaciel, wybitny polski krytyk i badacz teatru Jan Kott z tego powodu zestawiał jego twórczość z dziełem Tadeusza Kantora. Dał temu wyraz m.in. w legendarnym eseju "Teatr esencji: Kantor i Brook".

Peter Brook zmarł w sobotę 2 lipca w Paryżu. Miał 97 lat. (PAP)

autorka: Daria Porycka

dap/ pat/