Projekt mechanizmu CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) zakłada, że importerzy z UE będą kupować certyfikaty emisji dwutlenku węgla, odpowiadające cenie emisji, która zostałaby zapłacona, gdyby towary zostały wyprodukowane zgodnie z unijnymi przepisami.

I odwrotnie, gdy producent spoza UE może wykazać, że zapłacił już cenę za dwutlenek węgla wyemitowany w produkcji importowanych towarów w kraju trzecim, odpowiedni koszt może zostać w pełni odliczony dla importera. CBAM w założeniu ma zmniejszyć ryzyko ucieczki emisji poprzez zachęcanie producentów z krajów spoza UE do ekologizacji procesów produkcyjnych.

"W wielu sektorach producenci europejscy nie są w stanie konkurować z producentami z krajów trzecich. Przyczyną tego są niekorzystne dla europejskiego przemysłu cele klimatyczne UE i związane z nimi wysokie ceny CO2 na rynku ETS" – podkreśliła eurodeputowana i dodała, że CBAM działałby jako cło, które byłoby płacone przez importerów, aby zapewnić równe warunki działania dla producentów z UE.

Jak stwierdziła sprawozdawczyni, kluczowym punktem wniosku Komisji ITRE było szybkie wycofywanie bezpłatnych uprawnień począwszy od 1 stycznia 2026 r, czyli uprawnień ETS, przydzielonych bezpłatnie przemysłowi UE.

"Bezpłatne uprawnienia odgrywają kluczową rolę w ustalaniu cen uprawnień do emisji, a zatem mają ogromny wpływ także na możliwości inwestycji w innowacje, dlatego nalegałam na przesunięcie terminu ich wycofywania. Udało się zbudować miażdżącą większość (EPP, SD, Renew, ID, ECR) wokół opinii, która proponuje stopniowe wycofywanie bezpłatnych uprawnień dopiero od 2028 roku" – przekazała.

Kloc podkreśla, że udało się również znaleźć szerokie poparcie polityczne dla wzmocnienia przepisów dotyczących weryfikacji deklarowanych emisji oraz rejestracji operatorów i instalacji w krajach trzecich.

"W tekście poprawiliśmy też środki mające na celu wyeliminowanie możliwości obchodzenia przepisów. Wśród innych ważnych osiągnięć należy wymienić postulat ustanowienia mechanizmu dostosowania eksportu – kolejnego ważnego elementu CBAM, który zapewni równe szanse dla europejskich eksporterów na rynkach krajów trzecich" – podsumowała europosłanka.

Komisja Europejska proponuje przeznaczyć do budżetu UE 75 proc. dochodów osiąganych poprzez ten mechanizm. Oczekuje się jednak, że CBAM nie będzie generować dochodów w okresie przejściowym w latach 2023–2025.

Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)

luo/ mal/