W Polsce Dzień Krajobrazu obchodzony jest po raz szósty, z inicjatywy patronującej obchodom Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ). Inicjatywy popularyzujące wiedzę o krajobrazie podejmują w październiku m.in. regionalne dyrekcje ochrony środowiska, parki narodowe i krajobrazowe, samorządy, uczelnie, szkoły i przedszkola.

"Do połowy października takich wydarzeń w całym kraju było ponad sto, a ich lista wciąż się wydłuża - spływają do nas kolejne zgłoszenia od podmiotów organizujących obchody w rozmaitej formie. Tylko 20 października w różnych miejscach odbędzie się kilkadziesiąt wydarzeń" - zapowiada rzecznik GDOŚ Piotr Otrębski.

Święto krajobrazu przypada 20 października - w rocznicę podpisania we Florencji Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, której celem jest ochrona i zrównoważone kształtowanie krajobrazu. W tym roku mija 21 lat od parafowania tego dokumentu. Rocznica jest okazją do przypomnienia, że krajobraz to zasób, z którego można czerpać korzyści estetyczne i materialne, ale także dobro publiczne - wspólna własność, o którą powinno się dbać i którą należy chronić.

W ubiegłym roku motywem przewodnim obchodów była rola drzew w krajobrazie. W tym roku organizatorzy chcą przybliżyć ideę "krajobrazów otwartych", czyli przestrzeni bez niepożądanych, psujących krajobraz elementów. Chodzi także o zwrócenie uwagi na wartość krajobrazów w codziennym życiu oraz refleksję nad możliwością odzyskiwania utraconych przestrzeni i ich odpowiedzialnego planowania.

"Dzień Krajobrazu to znakomita okazja do zwrócenia uwagi na dobre i złe wzorce w zakresie kształtowania krajobrazu. Zgodnie z motto, które przyjęła Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska: +Mój krajobraz - współtworzę i chronię+, każdy z nas ma realny wpływ na kształtowanie krajobrazu wokół siebie; każdy też może brać czynny udział w ochronie cennych krajobrazów" - mówi rzecznik GDOŚ.

"Najważniejsza jest świadomość, umiejętność stosowania dobrych praktyk, ale istotna jest znajomość przepisów prawa i przysługujących każdemu obywatelowi praw - jak choćby do uczestnictwa w konsultacjach społecznych" - dodaje Piotr Otrębski, wskazując, iż święto krajobrazu łączy aktywność wielu organizacji i instytucji o różnych spojrzeniach na sprawy krajobrazowe.

"Krajobraz to zagadnienie interdyscyplinarne, dlatego w inny sposób na jego temat będzie wypowiadał się przyrodnik, inaczej architekt krajobrazu, inaczej urbanista, nauczyciel, plastyk czy wreszcie urzędnik. Wspólnym mianownikiem jest zawsze troska o jakość krajobrazu i ekspercka wiedza, która powinna się sumować w postaci takich aktów prawa miejscowego, jak miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego czy uchwały krajobrazowe" - powiedział rzecznik Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Ideą święta krajobrazu jest docenienie wartości dostępnych na co dzień przestrzeni przyrodniczych, rolniczych i miejskich, które możemy nie tylko ogarnąć wzrokiem, lecz także "doświadczyć". Takie otwarte krajobrazy są rezerwuarami różnorodności biologicznej, pozytywnie wpływają na samopoczucie i spełniają ważne funkcje środowiskowe, jak ochrona przeciwpowodziowa, napowietrzanie miast czy regulowanie temperatur.

Przedstawiciele GDOŚ wskazują, że przez nieodpowiedzialne działania otwarte krajobrazy zanikają lub są degradowane. Poważnym problemem są np.: ekspansja osadnictwa i rozproszona zabudowa, wykraczająca poza ukształtowane jednostki osadnicze. Coraz częściej też izolujemy się od siebie, wznosząc bariery w postaci ogrodzeń – nierzadko mało estetycznych – lub wysokich żywopłotów ukształtowanych z roślin o nikłej wartości przyrodniczej. Dzielimy w ten sposób krajobraz na niepowiązane ze sobą fragmenty i niszczymy jego specyficzny charakter. Taka fragmentaryzacja wiąże się z wieloma niedogodnościami, od estetycznych po komunikacyjne - wskazują specjaliści.(PAP)

autor: Marek Błoński

mab/ pad/