Z publikowanego co dwa lata indeksu EY wynika, że największe firmy rodzinne generują 7,28 bln dol. przychodów (dane pochodzą z 2020 roku, a w przypadku mniejszych podmiotów z 2019 r.) i zatrudniają ponad 24 miliony osób w 45 jurysdykcjach. Zaznaczono, że dzięki przedsiębiorczości, elastyczności i długoterminowej wizji rozwoju, spółki te przeszły stosunkowo łagodnie przez pandemię – co jak podkreślają autorzy raportu - dotyczy również firm w Polsce. Jako przykład takiej elastyczności na świecie autorzy opracowania podali Mars czy ArcelorMittal, które przestawiły produkcję i skoncentrowały się na środkach ochrony osobistej czy osłon na twarz.

Jak powiedział cytowany w publikacji partner EY Polska Marek Jarocki, największe spółki rodzinne w Polsce to "duzi gracze rozpoznawani i szanowani poza krajem, które przedsiębiorczość i zwinność mają w DNA swoich rodzinnych organizacji". Drugim czynnikiem, który - jego zdaniem - polskim firmom rodzinnym pozwolił łagodnie przejść przez okres pandemii, jest umiejętność patrzenia na biznes w "perspektywie długoterminowej, która wygrywa z nagłymi, liczonymi krótkookresowo cięciami kosztów", a trzecim - szczególne podejście do pracowników, którzy w wielu firmach są traktowani jak członkowie rodziny.

Blisko połowa (236) firm rodzinnych badanych przez EY w ramach Indeksu Firm Rodzinnych 2021 pochodzi z Europy; liderem są Niemcy, w których 90 proc. wszystkich spółek to rodzinne biznesy. Stany Zjednoczone mają takich firm najwięcej (119), bo prawie jedną czwartą wszystkich ujętych w Indeksie. "Amerykańskie firmy rodzinne generują 2,5 bln dol. przychodów i zatrudniają ponad 6 milionów ludzi. Siedem z 10 największych na świecie to firmy amerykańskie z Walmartem czy Fordem na czele" - czytamy. Azjatyckie firmy odpowiadają za 87 proc. przychodów całego regionu Azji i Pacyfiku, czyli w sumie za 835 mld dol.

Z raportu wynika, że jedna trzecia badanych firm działa w tradycyjnych sektorach – głównie konsumenckim i produkcyjnym. Wiele firm rodzinnych działa na rynku od dziesiątek lub wręcz setek lat, "kiedy nowoczesne sektory, takie jak technologie czy nowe produkty oraz usługi finansowe nie istniały".

Najstarszą firmą rodzinną jest japońska Takenaka Corporation, mająca ponad 400 lat, a 75 proc. firm badanych przez EY ma ponad 50 lat. Tzw. stulatki stanowią 32 proc. całej grupy, a ich przychody wynoszą 2,1 bln dol.

Z publikacji wynika, że średni wiek członków rad nadzorczych i zarządów wynosi 60 lat, ale coraz większą rolę zaczynają odgrywać też osoby młodsze, które wnoszą ze sobą do firm znajomość nowoczesnych technologii, zmieniających się potrzeb konsumentów i pracowników, a także inne podejście do zróżnicowania władz firm pod względem płci.

"Sukcesja jest obecnie największym wyzwaniem dla firm rodzinnych w Polsce. Pokolenie osób, które zakładały większość takich spółek, powoli szuka następców, przy czym nie jest to łatwe, gdyż dzieci założycieli często mają własne plany lub pomysły na prowadzenie biznesu" - wskazała prawniczka z kancelarii EY Law Magdalena Kasiarz. Dodała, że zdarza się, że "wyjściem z sytuacji jest podział linii biznesowych, czy wręcz sprzedaż firmy, aby uzyskać fundusze na rozwój alternatywnych pomysłów biznesowych".

Z raportu wynika, że obecnie tylko ok. 17 proc. członków rad nadzorczych i zarządów firm rodzinnych to kobiety, przy czym 54 proc. organizacji zarządzanych przez kobiety pochodzi z Europy, 30 proc. z obu Ameryk i 13 proc. z Azji i Pacyfiku. Spośród wszystkich firm Indeksu tylko 5 proc. ma kobietę na stanowisku prezesa.

EY przygotowuje Indeks Firm Rodzinnych co dwa lata od 2015 roku, a tegoroczny został opracowany we współpracy ze szwajcarskim Uniwersytetem St. Gallen. Indeks obejmuje 500 największych firm pod względem przychodów, zarządzanych przez przynajmniej drugie pokolenie, w których rodzina ma połowę udziałów (lub 32 proc. w przypadku spółek publicznych). (PAP)

autor: Ewa Wesołowska

ewes/ pad/