„W budynku zlokalizowaliśmy przestrzeń edukacyjną dla grup odwiedzających Muzeum i Miejsce Pamięci w Bełżcu. Będą tu prowadzone przede wszystkim lekcje muzealne, pobyty studyjne, ale w przyszłości zlokalizujemy tutaj także wystawę plenerową” – zapowiada kierownik Muzeum i Miejsca Pamięci w Bełżcu Tomasz Hanejko w komunikacie prasowym przekazanym PAP przez Państwowe Muzeum na Majdanku, którego oddziałem jest Muzeum w Bełżcu.

W obozie zagłady w Bełżcu, funkcjonującym od marca do grudnia 1942 r. hitlerowcy zamordowali ok. 450 tys. Żydów - przede wszystkim z Polski, ale też z innych krajów Europy.

Pracownia Naukowo-Dydaktyczna powstała w wyremontowanym i zaadaptowanym na te cele budynku dawnej komendantury obozu.

„Ten przedwojenny budynek kolejowy stał się w okresie funkcjonowania obozu zagłady w Bełżcu kwaterą pierwszego komendanta Christiana Wirtha i jego najbliższych współpracowników. Po wojnie powrócił do pełnienia swojej pierwotnej funkcji - mieszkania dla pracowników kolei. W 2015 roku zaniedbany obiekt został przekazany przez Polskie Koleje Państwowe na rzecz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a następnie stał się własnością Państwowego Muzeum na Majdanku” – poinformowała Agnieszka Kowalczyk–Nowak rzeczniczka Muzeum na Majdanku, którego oddziałem jest Muzeum i Miejsce Pamięci w Bełżcu.

Prace budowalne prowadzone były w latach 2019–20. Wewnątrz budynku powstały sala do prowadzenia zajęć dla grup młodzieży oraz pomieszczenia wyposażone w kilka stanowisk do pracy z materiałami archiwalnymi. Sale wyposażone są m.in. w nowoczesne narzędzia multimedialne do prowadzenia działań edukacyjnych. Budynek dawnej komendantury został wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków, więc nie można było zmienić jego bryły i zachował swoją autentyczność.

Budowę obozu zagłady w Bełżcu Niemcy rozpoczęli 1 listopada 1941 r. Pierwsze transporty Żydów z Lublina i Lwowa przybyły tu 17 marca 1942 r. - każdy liczył około 1,5 tys. osób. Tego dnia rozpoczęła się w Bełżcu masowa eksterminacja Żydów, która - z przerwami - trwała do połowy grudnia 1942 r. W tym czasie zamordowano tu około 450 tys. osób, głównie Żydów z Polski, ale też z Niemiec, Austrii, Czech i Słowacji.

Przybywające transporty najpierw dzielono na stacji kolejowej w Bełżcu, a następnie lokomotywa wpychała na teren obozu po 8-10 wagonów. Wypędzanym z wagonów ludziom mówiono, że trafili do obozu przejściowego i po dezynfekcji zostaną skierowani do obozów pracy. Ofiary kierowano do baraków rozbieralni, a stamtąd pędzono przez specjalny korytarz prosto do komór gazowych.

Wszystko odbywało się w pośpiechu i przy użyciu siły tak, by ofiary nie domyśliły się, co je czeka. Proces uśmiercania trwał 20 minut. Następnie ciała wyciągano z komór i składano w masowych grobach.

Od listopada 1942 r. Niemcy rozpoczęli spalanie ciał na terenie obozu. Masowe groby były rozkopywane koparką, a ciała składano na stosach zbudowanych na bazie szyn kolejowych. Stosy płonęły niemal bez przerwy do kwietnia 1943 r. Następnie wszystkie budynki obozowe zostały rozebrane, a teren wyrównano.

Obóz w Bełżcu był jednym z trzech głównych ośrodków zagłady Żydów - obok Treblinki i Sobiboru - podczas Akcji Reinhardt prowadzonej w Generalnym Gubernatorstwie od marca 1942 r. do listopada 1943 r. Transporty ludzi do tych obozów zagłady wysyłano z wszystkich pięciu dystryktów Generalnego Gubernatorstwa: warszawskiego, radomskiego, krakowskiego, lubelskiego i galicyjskiego. Podczas Akcji Reinhardt Niemcy wymordowali ok. 2 miliony Żydów z Polski i innych krajów Europy.(PAP)

Autorka: Renata Chrzanowska

ren/ pat/