W miniony wtorek Sejm uchwalił ustawę wyrażającą zgodę na ratyfikację decyzji o zwiększeniu zasobów własnych UE, teraz musi się nią zająć Senat. Ratyfikacja tej decyzji przez wszystkie państwa członkowskie jest niezbędna do uruchomienia Funduszu Odbudowy po pandemii COVID-19. Sposób wydatkowania środków z Funduszu Odbudowy opisuje Krajowy Planu Odbudowy, który rząd skierował już do KE.

Senat ma zająć się ustawą 27 maja; większość senacka zapowiadała złożenie poprawek do ustawy. Tymczasem zdaniem przedstawicieli PiS oraz rządu składanie poprawek do ratyfikacji jest niezgodne z prawem.

W środę marszałek Senatu Tomasz Grodzki powiedział, że izba dysponuje ekspertyzą, która - jak zaznaczył - "mówi jednoznacznie, że możliwość składania poprawek do ustawy ratyfikacyjnej jest w pewnym sensie ograniczona, ale absolutnie nie jest zakazana". Tego samego dnia Senat zamieścił treść tej ekspertyzy na swoich stronach.

Przygotował ją zespół ekspertów: dr hab. Ryszard Balicki; dr hab. Mariusz Bidziński, prof. Uniwersytetu SWPS, prof. dr hab. Marek Chmaj, dr hab. Radosław Grabowski, prof. UR; dr hab. Sławomir Patyra, prof. UMCS; prof. dr hab. Bronisław Sitek i dr Tomasz Zalasiński.

W dokumencie przypomniano, że w toku postępowania legislacyjnego przed Sejmem przyjęto, że decyzja podlega ratyfikacji w trybie przewidzianym przez art. 89 ust. 1 Konstytucji RP. Wskazano, że zgodnie z tym artykułem ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy: pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych, wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym lub spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.

"Przepisy Konstytucji nie określają treści ustawy o wyrażeniu zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w art. 89 ust. 1 Konstytucji RP. Uwzględniając generalne wymogi w stosunku do uchwalanych ustaw, w tym zwłaszcza będące konsekwencją wynikającej z art. 2 zasady poprawnej legislacji oraz funkcji, jaką pełni ustawa o wyrażeniu zgody na ratyfikację umowy narodowej, w ramach ustawy niedopuszczalne jest uchwalenie przepisów, które uzależniałyby wyrażenie zgody na ratyfikację od warunku, udzielenia dodatkowej zgody lub skutkowałyby niejednoznacznością aktu udzielenia zgody. Przepisy te muszą ponadto pozostawać w merytorycznym w związku z zakresem ustawy" - czytamy w konkluzjach ekspertyzy.

Wskazano, że zakres merytoryczny poprawek, również uchwalanych przez Senat w trybie przewidzianym przez art. Konstytucji, wyznaczony jest przez "szeroko rozumianą materię ustawy będącej przedmiotem procesu legislacyjnego". "Przepisy konstytucji nie wprowadzają szczególnych ograniczeń dla zakresu poprawek senackich. W świetle art. 89 ust. 1 Konstytucji RP istotne jest jedynie, aby poprawki były związane treściowo z ratyfikowaną umową międzynarodową oraz aby nie prowadziły do wyrażenia zgody na jej ratyfikację w sposób warunkowy" - zaznaczono.

Podkreślono, że "w szczególności możliwe jest uzupełnienie treści ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikacje poprzez uzupełnienie jej o preambułę odwołującą się do intencji i wartości przyświecających umawiającym się stronom umowy międzynarodowej".

"Opiniujący zwraca uwagę na możliwość podjęcia przez Senat RP uchwały towarzyszącej wyrażeniu zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, w której Senat wyrazi stanowisko dotyczące konieczności uregulowania w odrębnej ustawie kwestii związanych z wykonaniem ratyfikowanej umowy międzynarodowej, w tym również sposobu wydatkowania funduszy uzyskanych w drodze umowy lub w drodze innych zdarzeń prawnych będących następstwem zawarcia umowy, jak również kwestie kontroli wykonywania umowy" - zaznaczono.

W ekspertyzie zaznaczono, że dopuszczalne jest wprowadzenie do ustawy o ratyfikacji umowy międzynarodowej "materii, która ma na celu podkreślenie celów umowy oraz intencji państw-stron, w szczególności poprzez opatrzenie ustawy preambułą". Wskazano, że dotyczy to także sytuacji, w której kwestie te nie zostały uregulowane w ustawie uchwalonej przez Sejm i przekazanej do Senatu. (PAP)

wni/ mhr/