Teresa Majchrzak zmarła w wieku 79 lat, w sobotę 20 marca. Przez lata walczyła o wyjaśnienie śmierci syna Piotra i ukaranie sprawców. 19-letni Piotr Majchrzak, uczeń technikum ogrodniczego, został - według relacji rodziny - wylegitymowany, zaatakowany i pobity przez ZOMO w centrum Poznania 11 maja 1982 r. Zmarł 18 maja w szpitalu, nie odzyskując przytomności.

Pogrzeb Teresy Majchrzak odbył się w środę na cmentarzu na poznańskim Junikowie. Uroczystości pogrzebowej przewodniczył metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski. Zmarłą żegnali m.in. przedstawiciele władz samorządowych i rządowych, a także członkowie Solidarności.

„Śmierć śp. Teresy Majchrzak jest dla mnie wydarzeniem bolesnym z wielu powodów. Odeszła bowiem osoba szlachetna. Odeszła osoba straszliwie skrzywdzona. Odeszła osoba, która pomimo konsekwentnego, trwającego dziesięciolecia upominania się o sprawiedliwość — sprawiedliwości tej się nie doczekała” – podkreślił premier Mateusz Morawiecki w liście skierowanym do bliskich zmarłej.

Premier zaznaczył, że mimo iż jest przedstawicielem władzy wykonawczej, a nie sądowniczej, to „przecież fakt niedoczekania się przez obywatela naszego państwa sprawiedliwości nie może mnie nie boleć”.

„Musi on być bolesny — nie tylko dla przedstawiciela jakiejkolwiek władzy, ale też dla każdego obywatela. W 1982 roku pani Teresie zamordowano syna. Zginął za to, że odważył się uczestniczyć w demonstracji żądającej dla swojej ojczyzny niepodległości. Za wolność Polski oddał wówczas życie zaledwie 19-letni Piotr Majchrzak wychowany przez panią Teresę, którą dziś żegnamy” – napisał szef rządu.

„Nie zapominajmy o tym, jak drogo za tę wolność płacili nie tylko ci, którzy ginęli, ale też ich rodziny: matki, ojcowie, siostry, bracia. Nie wolno nam zapomnieć o tych, którzy ponieśli największą ofiarę. Bo czy może być ofiara większa od śmierci własnego dziecka? My tej okupionej wielkimi ofiarami wolności doczekaliśmy. Pani Teresa była jedną z tych, którzy liczyli na to, że doczekają także sprawiedliwości. Porażką naszego państwa jest to, że tej sprawiedliwości dożyć nie było jej dane. Z tak wielką krzywdą i tak bolesnym niedostatkiem prawa nigdy nie wolno się nam pogodzić” – dodał.

Premier przypomniał, że o okolicznościach śmierci syna z panią Teresą wiele razy rozmawiał jego ojciec, śp. Kornel Morawiecki. „Oboje reprezentowali w tej sprawie ten sam pogląd, że przeszkodom i pokusom bezradności nigdy nie wolno się poddać. Jeszcze raz zrobimy więc wszystko, by okoliczności zbrodni z 1982 roku zostały wyjaśnione, by winnych spotkała wreszcie należna kara” – zaznaczył premier.

Szef rządu złożył rodzinie zmarłej wyrazy głębokiego współczucia. „W ostatniej drodze Pani Teresy Majchrzak jeszcze raz składam hołd Jej szlachetnemu życiu i wielkiej ofierze, jaką poniosła przecież po to, by nasza ojczyzna była niepodległa i sprawiedliwa” – podkreślił premier.

List od szefa rządu odczytał obecny na uroczystości wiceszef MSZ Szymon Szynkowski vel Sęk.

W Poznaniu, w pobliżu Cmentarza Zasłużonych Wielkopolan i pomnika Armii Poznań od kilku lat istnieje zaułek Piotra Majchrzaka. Na tabliczce upamiętniającej 19-latka napisano, że został śmiertelnie pobity przez funkcjonariuszy ZOMO w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.

Napis głosi, że "funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej od początku utrudniali prowadzenie dochodzenia i wyjaśnienie okoliczności zdarzenia. Prowadzone w czasach PRL postępowania prokuratorskie zostały umorzone, a prokuratura i sądy wolnej Polski uznały, że śmierć Piotra Majchrzaka mogła nastąpić w wyniku pobicia przez funkcjonariuszy ZOMO".

W maju 2019 roku Teresa Majchrzak mówiła PAP, że ubolewa nad tym, iż o rocznicy śmierci jej syna pamięta w Poznaniu coraz mniej osób. "Był taki czas, że poznaniacy pamiętali o rocznicy śmierci Piotra - od kilku lat ta pamięć słabnie. Staram się jednak, by młodzi ludzie znali historię syna" – powiedziała.

Teresa Majchrzak przyznała wówczas, że po pobiciu syna wierzyła, że lekarzom w szpitalu uda się go uratować. "11 maja pożegnał się ze mną rano i już go więcej nie zobaczyłam. Szukałam go całą noc. Potem dostałam telegram, że syn leży na intensywnej terapii. Miałam wielką nadzieję, że on jednak może wyjdzie z tego, ale dziś wiem z dokumentów, że było to niemożliwe – tak strasznie był pobity" – powiedziała. Przyznała też, że nie może się pogodzić z tym, że sprawcy nie zostali ukarani.

W 2011 roku Sąd Apelacyjny w Poznaniu podtrzymał w mocy wyrok sądu okręgowego, który nie znalazł bezpośrednich dowodów na śmiertelne pobicie mężczyzny przez ZOMO i oddalił w wniosek o zadośćuczynienie za jego śmierć. (PAP)

autorzy: Anna Jowsa, Rafał Pogrzebny

ajw/ rpo/ wj/