Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-10, godz. 15:04 Prudnik: recydywista w biały dzień śledził seniora, żeby go zaatakować i okraść Prudnicka policja szybko zatrzymała sprawcę rozboju, któremu grozi teraz długoletnie więzienie. 36-latek obserwował starszego mężczyznę wracającego do… » więcej 2024-12-10, godz. 15:02 Rok Śląskich Samorządowców. "Chcemy działać i rozmawiać o regionie" Śląscy Samorządowcy mają rok. Zawiązali się dokładnie 7 grudnia 2023 roku na Górze św. Anny. » więcej 2024-12-10, godz. 13:22 Podejrzany o zabójstwo mężczyzny w Krapkowicach przyznał się do zbrodni 40-letni Andrzej W. jest podejrzany o zabójstwo mężczyzny, którego zwłoki znaleziono w ubiegłym tygodniu w Krapkowicach. Mężczyzna usłyszał zarzut pozbawienia… » więcej 2024-12-10, godz. 13:16 Śnieg na południu regionu. Na drogi wyjechał sprzęt zimowego utrzymania Pługi wyjechały na drogi w Górach Opawskich. Wystąpiły tam pierwsze w grudniu większe opady śniegu. Podgórskie drogi są jednak przejezdne. Natomiast miejscami… » więcej 2024-12-10, godz. 12:44 Dron znów pomoże w walce ze smogiem nad Namysłowem Strażnicy miejscy z Namysłowa rozpoczynają zimowe kontrole kominów. Podobnie jak w poprzednich latach, w ujawnianiu trucicieli powietrza pomagać będzie dron… » więcej 2024-12-10, godz. 11:58 Tragedia na Jeziorze Otmuchowskim. Policja przypomina o zasadach bezpieczeństwa nad wodą Apel policji ma związek z wypadkiem, do którego doszło w niedzielę nad Jeziorem Otmuchowskim. Dwóch mężczyzn wpadło do wody podczas połowu ryb - jeden… » więcej 2024-12-10, godz. 11:54 Zakłócał spokój na lewińskim dworcu. Policjanci znaleźli przy nim narkotyki Zamiast odjechać pociągiem, skorzystał z policyjnego transportu za kraty. Mowa o 38-latku z Lewina Brzeskiego, który wszczynał awantury na miejscowym dwo… » więcej 2024-12-10, godz. 11:18 Obywatelska postawa świadka. Kolejny nietrzeźwy kierowca wyeliminowany z ruchu Szybka i prawidłowa reakcja świadka pozwoliła zatrzymać pijanego kierowcę. Mężczyzna jechał za samochodem i sposób jego prowadzenia wzbudził w nim podejrzenia… » więcej 2024-12-10, godz. 10:45 Kampania w mniejszych gminach i powiatach. Robert Węgrzyn gościem Radia Opole - Czekamy na ogłoszenie przez marszałka terminu wyborów i od tego momentu formalnie starujemy i zbieramy podpisy, a te chcemy zebrać z dużym zapasem - zapowiedział… » więcej 2024-12-09, godz. 20:00 Podsumowanie Movember w Kędzierzynie-Koźlu. "Świadomość rośnie" Około 200 mężczyzn zostało przebadanych w ramach akcji Movember organizowanej przez szpital w Kędzierzynie-Koźlu. » więcej
29303132333435
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »