Lista lektur z języka polskiego dla liceum ogólnokształcącego i technikum (dokumentacja)
Lista lektur szkolnych dla liceum i technikum, która będzie obowiązywać od 1 września 2024 r.
LEKTURY OBOWIĄZKOWE
1. Utwory literackie poznawane w całości
Zakres podstawowy:
- Jan Parandowski "Mitologia" część I: Grecja
- Sofokles "Antygona"
- William Szekspir "Makbet"
- Molier "Skąpiec"
- Adam Mickiewicz "Dziady cz. III"
- Bolesław Prus "Lalka"
- Fiodor Dostojewski "Zbrodnia i kara"
- Stanisław Wyspiański "Wesele"
- Stefan Żeromski "Przedwiośnie"
- Hanna Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem"
- Albert Camus "Dżuma"
- George Orwell "Rok 1984"
- Sławomir Mrożek "Tango"
Zakres rozszerzony:
Utwory określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
- Jan Kochanowski "Treny" (jako cykl poetycki)
- William Szekspir "Hamlet"
- Juliusz Słowacki "Kordian"
- realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honore de Balzac "Ojciec Goriot" lub Charles Dickens "Klub Pickwicka" lub Mikołaj Gogol "Martwe dusze" lub Gustaw Flaubert "Pani Bovary")
- Michaił Bułhakow "Mistrz i Małgorzata"
- Stanisław Ignacy Witkiewicz "Szewcy"
- Tadeusz Konwicki "Mała Apokalipsa"
- Janusz Głowacki "Antygona w Nowym Jorku"
2. Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach
Zakres podstawowy:
- "Biblia", w tym fragmenty: Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
- Homer "Iliada" (fragmenty)
- wybrane utwory polskiego średniowiecza, w tym: "Lament świętokrzyski" (fragmenty), "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (fragmenty)
- "Pieśń o Rolandzie" (fragmenty)
- Ignacy Krasicki wybrana satyra
- Adam Mickiewicz wybrane ballady, w tym "Romantyczność"
- Henryk Sienkiewicz "Potop" (fragmenty)
- Władysław Stanisław Reymont "Chłopi" (fragmenty)
- Witold Gombrowicz "Ferdydurke" (fragmenty)
- Tadeusz Borowski "Proszę państwa do gazu"
- Gustaw Herling-Grudziński "Inny świat" (fragmenty)
- Marek Nowakowski "Górą +Edek+" (z tomu "Prawo prerii")
- Andrzej Stasiuk "Miejsce" (z tomu "Opowieści galicyjskie")
- Olga Tokarczuk "Profesor Andrews w Warszawie" (z tomu "Gra na wielu bębenkach")
- Ryszard Kapuściński "Podróże z Herodotem" (fragmenty)
Zakres rozszerzony:
Utwory określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
- Homer "Odyseja" (fragmenty)
- Dante Alighieri "Boska Komedia" (fragmenty)
- Franz Kafka "Proces" (fragmenty)
- Bruno Schulz wybrane opowiadania z tomu "Sklepy cynamonowe"
- Sławomir Mrożek wybrane opowiadanie
- wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta.
3. Utwory poetyckie
zakres podstawowy:
- Horacy wybrane utwory
- "Bogurodzica"
- Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI
- wybrane wiersze poetów epoki baroku
- Ignacy Krasicki "Hymn do miłości ojczyzny"
- Adam Mickiewicz: "Oda do młodości", wybrane sonety z cyklu "Sonety krymskie" oraz inne wiersze
- wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Mirona Białoszewskiego, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Cypriana Kamila Norwida, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego (w tym "Testament mój"), Leopolda Staffa, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima
Zakres rozszerzony:
Utwory określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
- wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej
- Cyprian Kamil Norwid "Fortepian Szopena"
- wybrane wiersze: Stanisława Barańczaka, Czesława Miłosza "Traktat moralny" (fragmenty), Juliana Przybosia
LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE
W każdej klasie obowiązkowo jest poznawana co najmniej jedna pozycja książkowa z listy przykładowych lektur uzupełniających lub spoza tej listy, wybrana przez nauczyciela lub zaproponowana przez uczniów.
Przykładowe lektury uzupełniające:
Utwory do XIX w. (w układzie chronologicznym):
- Sofokles "Król Edyp"
- Arystoteles "Poetyka" (fragmenty), "Retoryka" (fragmenty)
- Platon "Państwo" (fragmenty)
- "Dzieje Tristana i Izoldy" (fragmenty)
- Giovanni Boccaccio "Sokół"
- Erazm z Rotterdamu "Pochwała głupoty" (fragmenty)
- Tomasz Morus "Utopia" (fragmenty)
- Mikołaj Rej "Żywot człowieka poczciwego" (fragmenty)
- Jan Kochanowski "Odprawa posłów greckich"
- Andrzej Frycz Modrzewski "O poprawie Rzeczypospolitej" (fragmenty)
- Miguel de Cervantes y Saavedra "Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy" (fragmenty)
- Pedro Calderon de la Barca "Życie snem"
- Piotr Skarga wybrane kazanie
- Wacław Potocki "Transakcja wojny chocimskiej" (fragmenty z części I)
- William Szekspir "Romeo i Julia"
- Wolter "Kandyd, czyli optymizm" (fragmenty);
- Ignacy Krasicki "Monachomachia" (fragmenty);
- Jędrzej Kitowicz "Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III" (fragmenty)
- Julian Ursyn Niemcewicz "Powrót posła"
- Stanisław Staszic "Przestrogi dla Polski" (fragmenty)
- Juliusz Słowacki: "Beniowski" (fragmenty), "Listy do Matki" (fragmenty)
- Zygmunt Krasiński "Nie-Boska komedia"
- Aleksander Fredro "Śluby panieńskie"
- Johann Wolfgang Goethe "Cierpienia młodego Wertera" (fragmenty), "Faust" (fragmenty)
- George Byron "Giaur" (fragmenty)
- Adam Mickiewicz "Dziady cz. IV"
- wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski "Stara baśń", Victor Hugo "Nędznicy", Edgar Allan Poe wybrane opowiadanie, Henryk Rzewuski "Pamiątki Soplicy" (fragmenty)
- Eliza Orzeszkowa "Nad Niemnem"
- Henryk Sienkiewicz "Listy z podróży do Ameryki" (fragmenty)
Utwory z XX w. (w układzie chronologicznym):
- Stefan Żeromski: "Echa leśne", "Ludzie bezdomni"
- Eliza Orzeszkowa "Gloria victis"
- Gabriela Zapolska "Moralność pani Dulskiej"
- Aldous Huxley "Nowy wspaniały świat"
- Zofia Nałkowska "Granica"
- Joseph Conrad "Lord Jim"
- Zofia Kossak-Szczucka "Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919"
- Florian Czarnyszewicz "Nadberezyńcy"
- Witold Pilecki "Raport Witolda"
- Zofia Nałkowska "Przy torze kolejowym" (z tomu "Medaliony")
- Kazimierz Moczarski "Rozmowy z katem" (fragmenty)
- Józef Mackiewicz "Droga donikąd" (fragmenty)
- Tadeusz Różewicz "Kartoteka"
- Józef Czapski "Na nieludzkiej ziemi" (fragmenty)
- Leopold Tyrmand "Dziennik 1954" (fragmenty)
- Jarosław Iwaszkiewicz wybrane opowiadanie
- Stanisław Lem: "Wizja lokalna", "Solaris"
- John Ronald Reuel Tolkien "Władca pierścieni" tom I "Drużyna pierścienia"
- William Golding "Władca much"
- Bohumil Hrabal wybrane opowiadania;
- Eugene Ionesco "Lekcja"
- Samuel Beckett "Czekając na Godota"
- Friedrich Dürrenmatt "Wizyta starszej pani"
- Marek Nowakowski "Raport o stanie wojennym" (wybrane opowiadanie)
- Gustaw Herling-Grudziński "Wieża"
- Wiesław Myśliwski "Widnokrąg"
- Umberto Eco "Imię róży"
- Olga Tokarczuk "Prawiek i inne czasy"
- Antoni Libera "Madame"
Utwory z XXI w. (w układzie alfabetycznym)
- Petra Dvorakova "Wrony"
- Sigriour Hagalin Bjornsdottir "Wyspa"
- Paweł Huelle: "Castorp", "Śpiewaj ogrody"
- Cixin Liu "Wspomnienie o przeszłości Ziemi" tom I "Problem trzech ciał"
- Wiesław Myśliwski "Traktat o łuskaniu fasoli"
- Tomasz Różycki "Dwanaście stacji"
- Andrzej Stasiuk "Jadąc do Babadag"
- Mariusz Szczygieł "Nie ma"
- Monika Sznajderman "Pusty las"
- Dorota Terakowska "Poczwarka"
- Olga Tokarczuk: "Bieguni", "Opowiadania bizarne"
- Marcin Wicha "Rzeczy, których nie wyrzuciłem"
Proponowane dzieła teatralne i filmowe:
- "Amadeusz" reż. Milos Forman;
- "Dekalog" reż. Krzysztof Kieślowski, wybrane filmy z cyklu
- "Dziady" reż. Konrad Swinarski
- "Elektra" reż. Piotr Chołodziński
- "Emigranci" reż. Kazimierz Kutz
- "Kartoteka" reż. Krzysztof Kieślowski
- "Kordian" reż. Jerzy Englert
- "Lawa. Opowieść o +Dziadach+ Adama Mickiewicza", reż. Tadeusz Konwicki
- "Moralność pani Dulskiej" reż. Tomasz Zygadło
- "Nad Niemnem" reż. Zbigniew Kuźmiński
- "Noc listopadowa", reż. Andrzej Wajda
- "Noce i dnie" reż. Jerzy Antczak
- "Rewizor" reż. Jerzy Gruza
- "Rękopis znaleziony w Saragossie" reż. Wojciech Jerzy Has
- "Iwona, księżniczka Burgunda" reż. Zygmunt Hubner
- "Sanatorium pod Klepsydrą" reż. Wojciech Jerzy Has
- "Śluby panieńskie", reż. Andrzej Łapicki
- "Wizyta starszej pani" reż. Jerzy Gruza
- "Ziemia obiecana" reż. Andrzej Wajda
- "Przerwanie działań wojennych", reż. Juliusz Machulski
- "W ciemności", reż. Agnieszka Holland
- "Pora umierać" reż. Dorota Kędzierzawska
- "Twarz, Body/Ciało" reż. Małgorzata Szumowska
Teksty proponowane do samokształcenia:
- "Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów" red. Jerzy Bralczyk
- Jan Białostocki "Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery"
- Jan Błoński "Język właściwie użyty. Szkice o poezji polskiej drugiej połowy XX wieku"
- Grażyna Borkowska "Pozytywiści i inni"
- "Człowiek Grecji" red. Jean-Pierre Vernant
- "Człowiek renesansu" red. Eugenio Garin
- Włodzimierz Dłubacz "O kulturę filozofii"
- Umberto Eco "Sztuka i piękno w średniowieczu"
- Karol Estreicher "Historia sztuki w zarysie"
- "Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce" red. Katarzyna Kłosińska;
- Keith Houston "Książka. Najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski"
- Johan Huizinga "Jesień średniowiecza"
- Jacques Le Goff "Człowiek średniowiecza"
- Czesław Jaroszyński, Piotr Jaroszyński "Kultura słowa. Podstawy retoryki klasycznej"
- Piotr Jaroszyński "Człowiek i nauka. Studium z filozofii kultury"
- Karl Jaspers "Idea uniwersytetu"
- Władysław Kopaliński "Słownik mitów i tradycji kultury"
- Teresa Kowalik, Przemysław Słowiński "Królewski dar. Co Polska i Polacy dali światu"
- Jacek Kowalski "Niezbędnik Sarmaty"
- Jakub Zdzisław Lichański "Retoryka. Historia – Teoria – Praktyka" t. I i II;
- Tadeusz Lubelski "Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty"
- Jan Miodek "Słownik ojczyzny polszczyzny"
- Anna Nasiłowska "Literatura okresu przejściowego 1975–1996"
- "O polską kulturę humanistyczną" Z Mieczysławem Albertem Krąpcem OP rozmawia Piotr Stanisław Mazur
- Maria Ossowska "Ethos rycerski i jego odmiany"
- "Popularna encyklopedia mass mediów" red. Józef Skrzypczak
- "Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów" red. Edyta Bańkowska, Agnieszka Mikołajczuk
- Ryszard Przybylski "Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego"
- Zbigniew Raszewski "Krótka historia teatru polskiego"
- Teresa Skubalanka "Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje"
- Stanisław Stabryła "Starożytna Grecja"
- Anna Świderkówna "Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta", "Rozmowy o Biblii"
- "Wielka encyklopedia Polski" t. 1 i 2;
- Władysław Tatarkiewicz: "Historia filozofii", "Dzieje sześciu pojęć", "Droga przez estetykę"
- Mieczysław Tomaszewski "Muzyka w dialogu ze słowem. Próby, szkice, interpretacje"
- Lidia Winniczuk "Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu". (PAP)
dsr/ jann/