Znajdująca się w Tarencie stalownia powstała w 1965 r. i jest jedną z największych w Europie.

W 2019 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, że działalność zakładu ma negatywny wpływ na zdrowie okolicznych mieszkańców i zanieczyszcza środowisko. Wielu mieszkańców wystąpiło też do sądu w Mediolanie o zawieszenie dalszej działalności stalowni, argumentując, że pochodzące z niej emisje szkodzą ich zdrowiu, a instalacja nie spełnia wymogów określonych w unijnej dyrektywie w sprawie emisji przemysłowych.

Sąd w Mediolanie nie miał pewności, czy włoskie przepisy, a także odstępstwa od nich udzielone stalowni Ilva przez władze, by zapewnić ciągłość jej działalności, nie są sprzeczne z dyrektywą UE, zwrócił się więc o wykładnię do TSUE.

Włoski rząd argumentował, że pojęcie "zanieczyszczenia" powinno odnosić się tylko do środowiska. We wtorek TSUE orzekł jednak, że w rozumieniu przepisów "zanieczyszczenie" obejmuje szkody zarówno dla zdrowia ludzi, jak i dla środowiska. Zaznaczył, że istnieje ścisły związek między ochroną środowiska a ochroną zdrowia, które są kluczowymi celami UE i zostały zagwarantowane w Karcie praw podstawowych UE. Trybunał podkreślił, że unijna dyrektywa o emisjach przyczynia się do osiągnięcia tych celów i do ochrony prawa do życia w środowisku odpowiednim dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia.

W ocenie TSUE działalność Ilvy podlega zapisom unijnej dyrektywy, co oznacza, że udzielanie i przedłużanie jej pozwolenia na działalność powinno brać pod uwagę wpływ stalowni zarówno na zdrowie ludzi, jak i na środowisko. Tymczasem zdaniem sądu w Mediolanie Ilva nie spełniła wymogu oceny szkód zdrowotnych. Co więcej, szczególne przepisy dotyczące stalowni umożliwiły udzielenie jej pozwolenia środowiskowego i jego ponowne rozpatrzenie bez uwzględnienia pewnych zanieczyszczeń czy też ich szkodliwego wpływu na zamieszkałą w pobliżu ludność.

Według TSUE operator Ilvy powinien w pierwotnym wniosku o pozwolenie przedstawić informacje na temat charakteru, ilości i potencjalnych negatywnych skutków emisji, jakie mogą powstać w tej instalacji. Trybunał uznał też, że wbrew temu, co twierdzą spółka Ilva i rząd włoski, przedłużenie pozwolenia nie może ograniczać się jedynie do ustalenia wartości dopuszczalnych dla substancji zanieczyszczających, których emisje były możliwe do przewidzenia, ale należy również wziąć pod uwagę zanieczyszczenia, które stalownia rzeczywiście generuje. Poza tym zakład musi monitorować wpływ emisji przez cały okres działalności. W przeciwnym razie kierownictwo zakładu musi bezzwłocznie podjąć działania, które usuną nieprawidłowości w możliwie najkrótszym czasie.

Natomiast w przypadku poważnych i znaczących zagrożeń dla środowiska i zdrowia ludzi działalność stalowni należy zawiesić. Ocenę tego TSUE pozostawił sądowi w Mediolanie.

Z Brukseli Jowita Kiwnik Pargana (PAP)

jowi/ akl/