Nowoczesny budynek powstanie tuż przy Sądzie Rejonowym w Rzeszowie, przy ul. gen. Józefa Kustronia, na działce przekazanej przez miasto nieodpłatnie resortowi sprawiedliwości w zamian za Zamek Lubomirskich w Rzeszowie, gdzie obecnie mieści się Sąd Okręgowy.

Minister Ziobro podczas wtorkowej uroczystości wmurowania aktu erekcyjnego podkreślił, że to bardzo ważne, że budujemy nowoczesne sądownictwo. „Ale nowoczesne sądownictwo, nie tylko najnowocześniejsze budynki, obiekty, infrastruktura, systemy techniczne, technologia zapisu dźwięku, protokołowania, to wszystko, co ma w sposób nowoczesny pozwolić, przyspieszyć też bieg postępowań, ale to też konkretni ludzie” – podkreślił szef MS.

Przypomniał, że w Zamku Lubomirskich w czasie wojny było więzienie niemieckie, a po wojnie – stalinowskie, gdzie byli torturowani polscy bohaterowie, którzy „walczyli o wolną Polskę”, czyli taką, „w której my, Polacy, sami suwerennie będziemy mogli kształtować naszą rzeczywistość w każdym obszarze, również w obszarze sądownictwa”.

„Żeby nie było tak, aby ktoś za nas, nad naszymi głowami o nas decydował jak mają wyglądać polskie sądy, aby nie było tak, że część przedstawicieli trzeciej władzy będzie angażować się w przedsięwzięcia, które będą kwestionować polską konstytucję jako prawo nadrzędne, polski Trybunał Konstytucyjny, jako sąd ostatniego słowa i mówić nam, że są jakieś wyższe władze, wyższe zwierzchności, wyższe sądy i ważniejsze prawo” – powiedział minister sprawiedliwości.

Podkreślił, że my jesteśmy winni tym bohaterom walczącym o wolną i niepodległą Polskę, aby dokończyć reformę sądownictwa, i „to na pewno zrobimy” – zapewnił Ziobro.

Minister zaznaczył, że będzie to jeden z najnowocześniejszych w Polsce sądów i „będzie dodawał piękna temu pięknemu miastu”, bo – jak mówił – Rzeszów zasługuje na wszystko, co piękne i wszystko co najlepsze.

„Ma to być, ze swej natury, obiekt super nowoczesny, funkcjonalny, przyjazny dla pracowników, począwszy od sędziów, ale też całego personelu, który jest nie mniej ważny, by można było czynić sprawiedliwość. Ale też ma być otwarty, na ile się to da, bo to nie są łatwe sytuacje, kiedy się przychodzi do sądu, aby te mury były możliwie przyjazne dla tych wszystkich interesantów, którzy muszą się tam znaleźć. Taka jest idea tego sądu” – zaznaczył Ziobro.

Podkreślił również zasługi w realizacji idei budowy gmachu nowego sądu okręgowego m.in. wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła i nieżyjącego już byłego, wieloletniego prezydenta Rzeszowa Tadeusza Ferenca, który „z niesamowitą miłością traktował to miasto i służył swoim mieszkańcom”.

Marcin Warchoł powiedział, że w przyszłym tygodniu zostanie ogłoszony przetarg na projekt, który ma się zakończyć w tym roku. W tym roku zostanie ogłoszony także przetarg na wykonawcę inwestycji, a wyłonienie wykonawcy ma nastąpić także w tym roku lub na początku 2024 r. Natomiast do połowy przyszłego roku ma rozpocząć się budowa.

Realizacja inwestycji ma potrwać 48 miesięcy, ale - jak powiedział Warchoł – szacuje się, że potrwa krócej.

Szacowany kosz inwestycji to 263 mln 800 tys. zł, ale inwestorzy są przygotowani na wyższą kwotę. Powierzchnia nowego sądu wyniesie nie mniej niż prawie 13,5 tys. metrów kw. i nie więcej niż 14,8 tys. metrów kw. Znajdzie się w nim m.in. 27 sal rozpraw, w tym jedna w wydziale karnym o powierzchni 200 metrów kw., kompleks pomieszczeń strefy specjalnej, pokoje dla sędziów i innych pracowników.

Budynek ma się charakteryzować m.in. wysoką energooszczędnością z wykorzystaniem energii odnawialnej, niskimi kosztami eksploatacji. „Mam nadzieję, że przyjdzie nam kiedyś podziwiać ten sąd i życzę, żeby nikt nie musiał toczyć sporów na salach tego sądu” – powiedział Ziobro.

Historia zamku w Rzeszowie sięga XVI wieku, na początku XX stulecia został przebudowany. Obecnie mieści się w nim Sąd Okręgowy. Do 1981 znajdowało się tam także więzienie. W Zamku Lubomirskich w latach 1939-44 było więzienie niemieckie, a od 1944 roku komunistyczne. Pomiędzy 1944 a 1956 r. komuniści wykonali tam ponad 400 wyroków śmierci.

Niemcy na rzeszowskim zamku więzili m.in. działaczy społecznych, niepodległościowych, nauczycieli, młodzież. Stąd do Tarnowa wysłano więźniów politycznych, którzy znaleźli się w pierwszym transporcie do powstającego w czerwcu 1940 r. obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Także stąd wywożono skazanych na śmierć, których stracono w masowych egzekucjach w Rzeszowie, Lubzinie i lasach głogowskich.

Po wejściu do Rzeszowa Armii Czerwonej zamek stał się komunistyczną katownią, której ofiarami stali się także działacze i żołnierze podziemia niepodległościowego.

Podczas wtorkowej uroczystości minister Ziobro wspomniał, że wśród katowanych i torturowanych na rzeszowskim zamku polskich patriotów był (w 1947 r.) jego dziadek kpt. Ryszard Kornicki.

W ocenie historyków, warunki bytowe więźniów były gorsze niż w okresie okupacji niemieckiej; ponadto zamek stał się miejscem wykonywania wyroków śmierci wydanych przez komunistyczne sądy. (PAP)

autor: Agnieszka Pipała

api/ par/