Na rok przed wyborami do PE, zwanymi także wyborami europejskimi, zainteresowanie nimi obywateli państw unijnych znacznie wzrosło. Wyborami interesuje się zdecydowana większość obywateli - 56 proc. To wzrost o 6 punktów procentowych w porównaniu z analogicznym okresem rok przed poprzednimi wyborami europejskimi w 2018 roku.

Około dwie trzecie respondentów (67 proc.) deklaruje, że zagłosowałoby w wyborach europejskich, gdyby odbyły się w przyszłym tygodniu. Podobne pytanie zadano w sondażu Eurobarometr w kwietniu 2018 roku i wtedy 58 proc. obywateli zadeklarowało gotowość do udziału w wyborach. Oznacza to, że obywatele są obecnie bardziej zainteresowani głosowaniem w wyborach europejskich w 2024 roku niż w tym samym czasie przed wyborami w 2019 roku.

W przypadku Polski zainteresowanie wyborami wyraża 62 proc. respondentów, to wzrost aż o 21 pkt proc. w porównaniu do analogicznego okresu w 2018 roku, kiedy było to jedynie 41 proc. respondentów. Gotowość do udziału w wyborach, gdyby miały odbyć się w przyszłym tygodniu, zadeklarowało 66 proc. polskich respondentów. Na podobne pytanie z roku 2018 twierdząco odpowiedziało jedynie 39 proc., co oznacza wzrost zainteresowania głosowaniem o około 27 proc.

„Wybory mają znaczenie. Głosowanie daje wam możliwość wypowiedzi w sprawach dla was istotnych. Apeluję do wszystkich, a w szczególności do ludzi młodych, aby wzięli udział w wyborach, a tym samym zdecydowali, o kształcie Unii Europejskiej, w jakiej chcą żyć” – powiedziała szefowa PE Roberta Metsola komentując wyniki sondażu.

37 proc. respondentów uważa obronę demokracji za priorytet. Następnie w hierarchii wartości wymieniają obronę praw człowieka w UE i na świecie (28 proc.), a także wolność słowa i myśli (27 proc.).

54 proc. uczestników sondażu jest zadowolonych z funkcjonowania demokracji w UE. Jeżeli chodzi o poszczególne elementy demokracji we Wspólnocie, obywatele są najbardziej zadowoleni z wolnych i uczciwych wyborów (70 proc.), wolności słowa (70 proc.) i poszanowania praw podstawowych (66 proc.). Mniejszy poziom satysfakcji odnotowano natomiast w dziedzinie walki z dezinformacją i korupcją.

Demokracja okazała się również najważniejszą wartością w kontekście Polski. 29 proc. respondentów uznało, że to właśnie obrona ustroju demokratycznego jest dla nich najważniejsza. Drugie miejsce przypadło ochronie praworządności z 26 proc. odpowiedzi, a na miejscu trzecim uplasowały się wolność przemieszczania się, ochrona praw człowieka w UE i na świecie oraz solidarność państw członkowskich - 22 proc.

53 proc. respondentów krajowych jest zadowolonych z tego jak funkcjonuje demokracja w Polsce. Podobnie jak na poziomie europejskim, Polacy jako pierwszy powód zadowolenia z demokracji wskazują wolność słowa i myśli (77 proc.), na drugim miejscu ex aequo uplasowały się wolne i uczciwe wybory oraz możliwość uczestnictwa w życiu politycznym każdego obywatela (75 proc.).

W czwartym roku obecnej kadencji Parlamentu Europejskiego obywatele doceniają rolę UE podczas kolejnych kryzysów, które dotknęły nas w tym okresie. Zdecydowana większość obywateli jest świadoma wpływu, jaki Unia wywiera na ich codzienne życie. Tego zdania jest około siedmiu na dziesięciu obywateli (71 proc.), natomiast około jedna piąta z nich (18 proc.) uważa, że Unia ma bardzo duży wpływ na ich codzienne życie. Obywatele dostrzegają też rolę Parlamentu Europejskiego – 62 proc. respondentów czytało niedawno informacje na jego temat.

Polacy cechują się większą świadomością niż średnia europejska, jeżeli chodzi o wpływ jaki na ich życie wywiera UE. 79 proc. respondentów uznało, że ma ona wpływ na ich życie, w tym 19 proc. uważa, że ma ona bardzo duży wpływ na ich życie codzienne. Rola Parlamentu Europejskiego została dostrzeżona przez ponad połowę respondentów, 60 proc. z nich czytało, oglądało lub słuchało ostatnio informacji na jego temat.

Wydaje się, że najbardziej obywatele zadowoleni są ze wsparcia Ukrainy przez Unię. Zadeklarowało to 69 proc. respondentów. Najwyższy poziom zadowolenia odnotowano w Holandii (90 proc.), Szwecji (87 proc.), Finlandii (87 proc.) oraz Irlandii (87 proc.). Najmniej zadowoleni byli respondenci ze Słowacji (45 proc.) i Grecji (48 proc.). Obywatele są też stosunkowo zadowoleni z działalności UE w dziedzinie ochrony praw demokratycznych, poszanowania praworządności (64 proc.) oraz polityki zagranicznej (54 proc.).

W przypadku Polski, aż 83 proc. respondentów wyraziło zadowolenie z działania Unii Europejskiej w kontekście wsparcia Ukrainy w wojnie obronnej z Rosją. Polacy są również zadowoleni z działań podejmowanych przez UE w kontekście walki o prawa demokratyczne i zasady praworządności (77 proc.).

Połowa uczestników sondażu dostrzega spadek standardu życia. Obywatele ci spodziewają się, że tendencja ta utrzyma się też w następnym roku. 29 proc. respondentów nie odczuwa jeszcze takiego spadku, ale spodziewa się go w nadchodzącym roku. W związku z tym obywatele oczekują konkretnych rozwiązań: około dwie trzecie z nich (65 proc.) nie są zadowolone ze środków, jakie podjęło ich państwo, aby rozwiązać problem rosnących kosztów życia. 57 proc. nie jest zadowolone z działań, jakie podjęła w tym względzie Unia.

W Polsce 47 proc. zadeklarowało, że ich standard życia wyraźnie spadł i spodziewają się, że stan ten utrzyma się przez kolejny rok. Kolejne 35 proc. nie odczuło znaczącego spadku standardu życia, ale spodziewa się, że nastąpi on w nadchodzącym roku. Około połowa (51 proc.) respondentów nie jest zadowolonych z działań podejmowanych przez polskie władze w celu rozwiązania problemu rosnących kosztów życia, a 41 proc. nie jest zadowolonych z działań podejmowanych przez Unię Europejską w tym kontekście.

W związku z tym obywatele oczekują, że Parlament Europejski będzie w pierwszym rzędzie walczył z ubóstwem i marginalizacją społeczną (38 proc.). Kolejnymi priorytetami są zdrowie publiczne (33 proc.), walka ze zmianą klimatu (31 proc.), wspieranie gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy (31 proc.).

Dla Polaków najważniejszymi zagadnieniami, którymi powinien zająć się PE są: zdrowie publiczne (34 proc.), ochrona i bezpieczeństwo UE, w tym ochrona granic Unii Europejskiej (33 proc.), wsparcie gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy (30 proc.) oraz demokracja i praworządność (28 proc.).

Wiosenny sondaż Parlamentu Europejskiego odbył się w okresie od 2 do 26 marca 2023 roku. Przeprowadziła go firma Kantar we wszystkich 27 państwach UE za pomocą bezpośrednich wywiadów z respondentami. W niektórych krajach, takich jak Czechy, Dania, Finlandia i Malta, wywiady prowadzono też przez internet. Ogółem odbyło się 26 376 wywiadów. Wyniki na szczeblu UE to dane ważone według liczby ludności w każdym państwie.

Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)

luo/ ap/