Maria Kowalczyk z Lubelskiej Trasy Podziemnej Ośrodka „Brama Grodzka Teatr NN” zapowiedziała, że po kilku latach przerwy związanej z pandemią, wraca inscenizacja procesji, która przypomni historię wielkiego pożaru miasta w 1719 r. Według tradycji, procesja z relikwiami Krzyża Świętego i wznoszona modlitwa przyniosła wtedy miastu ocalenie.

„W piątek przejdziemy w procesji śladami miejsc objętych pożarem. Tym razem udamy się w stronę dzisiejszego placu Litewskiego, gdzie mieścił się niegdyś kościół ojców bonifratrów – również zajęty pożarem. Tradycyjnie będziemy szli przy blasku pochodni, a uczestnicy korowodu będą ubrani w stroje w stylu epoki” – powiedziała koordynatorka dodając, że wydarzenie rozpocznie się o godz. 20.30 w bazylice oo. Dominikanów na Starym Mieście.

Inscenizacja procesji ma służyć popularyzowaniu wiedzy o Lublinie i zainteresowaniu mieszkańców historią miasta. Trasą procesji sprzed trzystu lat została odtworzona przede wszystkim na podstawie obrazu znajdującego się do tej pory w jednej z kaplic kościoła dominikanów. Powstałe prawdopodobnie w latach 40-tych XVIII w. malowidło nieznanego artysty przedstawia panoramę Lublina z płonącymi budynkami i procesją prowadzoną przez dominikanów. Poniżej znajduje się napis z informacją, że wielki pożar wybuchł 2 czerwca 1719 roku.

„Prawdopodobnie rozpoczął się od uderzenia pioruna w jedno z domostw na Podzamczu, w ówczesnej dzielnicy żydowskiej, zlokalizowanej pod miejskimi murami. Niektóre źródła wskazują raczej, że pożar powstał – jak pisze dominikanin o. Ruszel - z ludzkiej nieostrożności. Być może z zaprószenia ognia w jednym z domów na przedmieściu” – wyjaśniła Maria Kowalczyk.

Przewodnik Lubelskiej Trasy Podziemnej Marcin Waciński zwrócił uwagę, że na obrazie zostało przedstawionych kilka ognisk pożaru, które wydają się nieprawdopodobne od jednego zarzewia. „Co może uwiarygadniać hipotezę o kilku uderzeniach pioruna. Pamiętajmy, że w tamtym czasie domy stały bardzo blisko siebie, kryte były słomą bądź gontem, a kamienicom towarzyszyło wiele budowli tymczasowych, np. szopy, kramnice. Dlatego możemy podejrzewać, że w takich warunkach ogień mógł się szybko rozprzestrzeniać” – powiedział przewodnik.

Dominikanie - widząc szalejący na przedmieściach pożar – mieli zareagować i prawdopodobnie na prośbę mieszczan wyruszyli naprzeciw ogniowi w procesji z relikwiami Drzewa Krzyża Świętego, wnosząc modlitwy i śpiewy do Boga o ocalenie. Według opisu na obrazie miał się wtedy zdarzyć cud, być może zebrały się chmury, spadł rzęsisty deszcz, który pożar ugasił i miasto ocalało.

„Po wyjściu z bazyliki oo. Dominikanów, dalej zapewne szli w dół ulicą Grodzką. Na obrazie widzimy, jak wychodzą z Bramy Grodzkiej, dalej podążają ulicą Kowalską i obecną Świętoduską w kierunku dzisiejszego pl. Litewskiego, gdzie znajdował się kościół ojców bonifratrów. Na obrazie widać, że na czele procesji idzie dominikanin z chorągwią, za nim pozostali bracia z pochodniami i relikwiarzem Drzewa Krzyża Świętego, a dalej podążają urzędnicy miejscy” – wymieniła Maria Kowalczyk.

Odnosząc się do szczegółów zaprezentowanych na XVIII-wiecznym obrazie dodała, że na dachu seminarium fary św. Michała na Starym Mieście można zauważyć mężczyzn próbujących ugasić ogień. „Podobny widok osób gaszących płomienie mamy też na terenie dzielnicy żydowskiej. Widzimy również rabina, który wznosi modlitwę o uratowanie tego miejsca. Przedstawieni są także heroldzi na koniach, którzy pewnie obiegają miasto i ostrzegają przed niebezpieczeństwem. Ciekawą postacią jest mały chłopczyk podążający w pobliżu procesji dominikańskiej, który unosi rączki ku niebu, jakby w geście prośby czy modlitwy” – opisała koordynatorka Lubelskiej Trasy Podziemnej.

Tegorocznym obchodom rocznicy ocalenia Lublina przed wielkim pożarem towarzyszą wydarzenia zorganizowane przez Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, m.in. sympozjum popularnonaukowe „Lubelskie przedmieścia w perspektywie archeologicznej i historycznej” oraz warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży poświęcone tajnikom średniowiecznego złotnictwa.(PAP)

autorka: Gabriela Bogaczyk

gab/ pat/