W czasie środowej konferencji w siedzibie KEP pt. "Wolność religijna - prawo a rzeczywistość", dr Przemysław Komorowski z Laboratorium Wolności Religijnej powiedział, że "konieczna jest w Polsce debata na temat zmian w zakresie ochrony prawnej wolności religijnej w Polsce".

Od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r na podstawie doniesień medialnych, Laboratorium Wolności Religijnej odnotowało 130 naruszeń prawa do wolności sumienia i wyznania względem instytucji i osób wierzących w Polsce. Najwięcej - 87 było aktów zniszczenia i znieważenia miejsc kultu, 19 przypadków niszczenia i znieważania symboli religijnych i przedmiotów czci religijnej, 6 wydarzeń mających znamiona ograniczania publicznego wyznawania wiary, 4 zdarzenia posiadające szeroko pojęte cechy nawoływania do nienawiści na tle różnic wyznaniowych albo znieważania grupy, 3 ataki fizyczne na duchowieństwo i świeckich, 1 kazus dyskryminacji ze względu na przekonania religijne ludności lub jakiejś osoby z powodu jej przynależności wyznaniowej oraz 10 innych naruszeń motywowanych antyreligijnie.

87,69 proc. odnotowanych naruszeń prawa do wolności religii w Polsce w 2022 r. dotyczyło zdarzeń przeciwko wyznaniu katolickiemu (114 przypadków). Ofiarami ataków z powodu swej wiary były także osoby/wspólnoty przynależne do wyznania prawosławnego (1 przypadek), ewangelicko-augsburskiego (2 przypadki) oraz wyznawcy judaizmu (2 przypadki) i hinduizmu (1 przypadek). 10 naruszeń zostało przyporządkowanych jako akty znieważające wartości wspólne dla wszystkich chrześcijan (profanacje krzyża lub akty wandalizmu dokonane na terenach nekropolii).

Dr Komorowski zwrócił uwagę, że w Polsce w 2020 r. odnotowano wzrost dyskryminacji osób wierzących, a także dewastacji miejsc kultu, znieważania i niszczenia znaków oraz symboli religijnych w przestrzeni publicznej.

"W 2019 r. odnotowano 72 przypadki, podczas gdy już w 2020 roku było ich 311, w 2021 r. - 158, zaś w 2022 - 130 przypadki" - zauważył.

Zaznaczył, że w roku 2022, podobnie jak latach 2019-2021 - najliczniejszą grupę, czyli ponad 60 proc. naruszeń prawa do wolności - stanowiły akty niszczenia i znieważania miejsc kultu: katedr, sanktuariów, kościołów, cmentarzy i przydrożnych kapliczek.

Z raportu Laboratorium Wolności Religijnej wynika, że w 2022 r. najwięcej naruszeń - 20 (15,37 proc.) odnotowano w woj. pomorskim. W woj. śląskim - 15 aktów (11,54 proc.), woj. dolnośląskie i wielkopolskie – po 12 aktów (9,23 proc.), woj. mazowieckie i małopolskie – po 11 aktów (8,45 proc.).

Według dr Komorowskiego, "zakłócanie sprawowania mszy św. nie może być bagatelizowane, a tak niestety jest w polskich sądach".

"Bardzo często spotykamy się z argumentacją podczas uzasadnienia wyroku, że brak jest złośliwości, która wymieniona jest w przepisie karnym. Tymczasem, jest to kwestia bardzo subiektywna. W związku z tym, potrzeba w przepisach prawnych zobiektywizowania tych sytuacji. Jeśli uznamy, że przestrzeń sakralna jest wartą szacunku, czy też przekonania drugiego człowieka bez względu na to, jakie one są - wymagają szacunku drugiej osoby, wtedy dojdziemy do wniosku, że to jest wartość obiektywna a nie subiektywna" - powiedział Komorowski.

Ks. prof. Piotr Mazurkiewicz z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego zaznaczył, że w Polsce poziom gwarancji konstytucyjnych prawa do wolności religii wydaje się wystarczający. Przyznał, że "do niedawna niedoskonałe przepisy prawne szczególnie nie dokuczały". Zwrócił uwagę, że od niedawna obserwujemy w kraju nowe praktyki sądowe dot. orzekania ws. wolności religii w Polsce.

"Można się zastanawiać, dlaczego nagle sędziowie zaczęli traktować tego rodzaju wykroczenia czy przestępstwa w inny sposób, niż wcześnie. Czy wynika to, że jest nowe pokolenie sędziów - ignorantów religijnych czy też w związku, z jakimś zaangażowaniem politycznym ze strony sądów" - powiedział ks. prof. Mazurkiewicz.

Zwrócił uwagę, że szczyt naruszeń wolności religijnej w Polsce był ściśle związany z wydarzeniem politycznym (wyrokiem TK - PAP). "Polska w historii Europy była krajem wzorcowym, jeśli chodzi o tolerancję religijną. (...) Jeśli dziś obserwujemy pewna gwałtowność zachowań na ulicach, to pokazuje, że upowszechniają się u nas obce wzorce kulturowe" - zwrócił uwagę profesor.

Zaznaczył, że "obiektywizacja czynu przestępczego w polskim prawie jest wskazana". "Należy zbudować szerokie poparcie w Sejmie, żeby kwestia gwarancji religijnej nie była sprawą partyjną. Tak, jak patrzymy na Konstytucję RP i jej gwarancje, tak powinna być szeroka wola polityczna do tego, żeby obywatele mogli z łatwością korzystać z gwarancji konstytucyjnych" - wskazał ks. prof. Mazurkiewicz. (PAP)

Autor: Magdalena Gronek

mgw/ mir/