Radio Opole » Kraj i świat
2023-01-26, 08:20 Autor: PAP

Dr hab. Katarzyna Zalasińska: konkurs "Zabytek Zadbany" promuje najwyższe standardy konserwacji zabytków

Konkurs "Zabytek Zadbany" jest formą docenienia i dowartościowania zarówno właścicieli zabytków, jak i osób zaangażowanych w opiekę nad nimi. Celem jest promowanie najwyższych standardów konserwacji zabytków - powiedziała PAP dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska.

Polska Agencja Prasowa: Jaka jest geneza, idea i cel konkursu "Zabytek Zadbany"?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: Konkurs odbywa się corocznie już od 1975 r. To najstarszy konkurs i jednocześnie jedno z najważniejszych w Polsce wydarzeń związanych z konserwacją zabytków. Patronują mu minister kultury i dziedzictwa narodowego oraz Generalny Konserwator Zabytków. Celem jest promowanie najwyższych standardów konserwacji zabytków, ale przede wszystkim docenienie trudu właścicieli i osób, które przeprowadzają prace konserwatorskie.


PAP: Ile zabytków oceniano w ubiegłorocznej edycji konkursu?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: W ubiegłym roku do Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpłynęło około stu wniosków. Prawie 90 proc. z nich przeszło ocenę formalną; opinie merytoryczne dla poszczególnych obiektów połączone z oględzinami przeprowadzili eksperci z NID. Ostateczną decyzję podjęło jury konkursu, w którego skład weszli: przewodniczący jury dr Adam Jankiewicz, członek zarządu Fundacji "Dziedzictwo Nasze" dr hab. Miron Urbaniak - wiceprzewodniczący jury; zastępca Dyrektora Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego dr hab. Monika Bogdanowska, zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Piotr Gerber, prezes zarządu Polskiego Komitetu Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego dr Małgorzata Gwiazdowska, w latach 1996-2018 Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie dr Katarzyna Pałubska oraz dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków prof. Jakub Lewicki.


Zapraszam do wzięcia udziału w tegorocznej edycji konkursu właścicieli. Zgłoszeń obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych mogą dokonywać właściciele, posiadacze i zarządcy, a także Wojewódzcy Konserwatorzy Zabytków, konserwatorzy samorządowi oraz kierownicy delegatur Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków. Wnioski można składać jeszcze do 31 stycznia – decyduje data stempla pocztowego. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.nid.pl.


PAP: Jakie czynniki decydują o nadaniu tytułu "Zabytek Zadbany"?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: Przede wszystkim wyróżnienie i nagrody w konkursie przyznajemy w sześciu kategoriach, które akcentują wielowymiarowość ochrony zabytków. Oceniamy je w kategoriach: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu, adaptacja obiektów zabytkowych, architektura i budownictwo drewniane, zabytki techniki oraz specjalna kategoria "właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem". W ten sposób promujemy profilaktykę i żmudną, codzienną dbałość oraz troskę o zabytki, dzięki której pozostają one w stanie niepogorszonym.


PAP: Jaka jest sytuacja chronionych zabytków w Polsce?


dr hab. Katarzyna Zalasińska: W ramach konkursu "Zabytek Zadbany" mamy szansę docenić i wyróżnić wspaniałe realizacje. Przykładem są tu choćby realizacje muzeów, np. Dworzec Morski w Gdyni, obecnie Muzeum Emigracji, nagrodzony w 2016 r. Doceniano także Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie.


Szczególnie nas cieszą wyróżnienia dla mało znanych obiektów, jak np. małego, lokalnego cmentarza z okresu I wojny światowej w Błoniu, w województwie małopolskim, które pokazują i honorują dobre praktyki konserwacji zabytków w skali regionalnej. Istotna jest także współpraca społeczników, organizacji społecznych, właścicieli i administracji obiektów. Ta różnorodność docenionych zabytków oznacza też różnorodność form zarządzania nimi.


PAP: Dlaczego konkurs "Zabytek Zadbany" jest tak ważny? Czy społeczeństwo ma świadomość, jaką rolę odgrywają zabytki w naszym życiu?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: Konkurs jest formą docenienia i dowartościowania zarówno właścicieli zabytków, jak i osób zaangażowanych w opiekę nad nimi i właściwą ich konserwację. Przyznanie tego wyróżnienia jest dopiero początkiem drogi. Wyróżniony w konkursie obiekt staje się dobrym przykładem i wzorcem dobrych praktyk dla innych właścicieli i użytkowników. W mojej ocenie szczególnie ważny element to dwie kategorie, "Zabytki techniki" i "Architektura drewniana". Nie bez powodu znalazły się one w osobnej kategorii. Dzięki nim podkreślamy ich specyfikę. To kategorie, w których nadal jest bardzo dużo do zrobienia w budowaniu świadomości społecznej. Zarówno zabytki techniki, jak i obiekty architektury drewnianej należą do najbardziej zagrożonych zasobów w Polsce. W społecznym odbiorze zabytki z tych kategorii najtrudniej docenić. By zrozumieć, na czym polega absolutny fenomen Kanału Elbląskiego, należy mieć wiedzę, i to często wiedzę specjalistyczną, by docenić wyjątkowy kunszt inżynieryjny, w czasie gdy był on projektowany i budowany.


Z kolei w przypadku architektury drewnianej zapominamy często, że to architektura typowa dla krajobrazu Polski. Trudniej nam docenić walor i piękno drewnianych obiektów. Tymczasem one także wymagają naszej uwagi i na nią zasługują. Trudniej jest również we właściwy sposób je konserwować i odbudowywać oraz adaptować do współczesnych funkcji.


Zdarza się niestety, że niektórzy właściciele drewnianych obiektów idą na łatwiznę, ocieplają je współczesnymi materiałami, np. styropianem, i malują farbami używanymi w nowym budownictwie. Do 150-letniego zabytku niekoniecznie pasują współczesne okna z PCV. Jest to degradacja zabytku, niezgodna z dobrymi zwyczajami konserwacji. Chcemy promować wyłącznie najlepsze standardy poprzez wskazywanie dobrych przykładów.


Rozmawiał Maciej Replewicz(PAP)


autor: Maciej Replewicz


mr/ skp/


Kraj i świat

2024-06-16, godz. 15:50 LN siatkarek - Polska - Chiny 0:3 (wynik) Polskie siatkarki przegrały w Hongkongu z reprezentacją Chin 0:3 (23:25, 15:25, 19:25) w ostatnim meczu fazy interkontynentalnej Ligi Narodów. To druga porażka… » więcej 2024-06-16, godz. 15:50 ME 2024 - Polska - Holandia 1:1 (do przerwy) Grupa D: Polska - Holandia 1:1 do przerwy. Bramki: 1:0 Adam Buksa (16-głową), 1:1 Cody Gakpo (29). Żółta kartka - Holandia: Joey Veerman. Sędzia:… » więcej 2024-06-16, godz. 15:40 Mazowieckie/ Paliła się hala warsztatowa pod Warszawą W miejscowości Opacz-Kolonia, w powiecie pruszkowskim, w gminie Michałowice na Mazowszu, w nieodebranej jeszcze hali przygotowanej pod warsztat mechaniczny… » więcej 2024-06-16, godz. 15:40 ME 2024 - Polska - Holandia 1:1 (bramka) Grupa D: Polska - Holandia 1:1 w 29. min. Bramki: 1:0 Adam Buksa (16-głową), 1:1 Cody Gakpo (29). Żółta kartka - Holandia: Joey Veerman. Sędzia: Artur… » więcej 2024-06-16, godz. 15:40 "FT": prezydent Serbii przygotowuje zgodę na otwarcie największej kopalni litu w Europie Prezydent Serbii Aleksandar Vuczić poinformował w rozmowie z dziennikiem 'Financial Times', że przygotowuje zgodę na otwarcie w kraju największej w Europie… » więcej 2024-06-16, godz. 15:40 IMGW ostrzega mieszkańców sześciu województw przed burzami (aktl.) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia pierwszego stopnia przed burzami dla województw: mazowieckiego, łódzkiego, lubelskiego, świętokrzyskiego… » więcej 2024-06-16, godz. 15:40 PŚ w kajakarstwie górskim – Australijka Fox przeszła w Krakowie do historii Jessica Fox całkowicie zdominowała zawody Pucharu Świata w kajakarstwie górskim na torze Kolna. Australijka triumfowała we wszystkich trzech konkurencjach… » więcej 2024-06-16, godz. 15:30 Szwajcaria/ Komunikat ze szczytu ws. Ukrainy: dążenie do pokoju wymaga udziału obu stron (krótka) Droga do pokoju wymaga udziału wszystkich stron, ale podstawą uzgodnień powinno być poszanowanie integralności terytorialnej Ukrainy - napisano w komunikacie… » więcej 2024-06-16, godz. 15:30 Tusk: sprowadzili migrantów i “informatyków”; Żaryn: przerzucanie odpowiedzialności to zgubna taktyka Sprowadzili setki tysięcy migrantów z Azji i Afryki oraz rosyjskich i białoruskich “informatyków”, pomagając w budowie obcej agentury. Przykryć to chcą… » więcej 2024-06-16, godz. 15:30 2. liga żużlowa - mecz Orła ze Stalą odwołany Zaplanowany na niedzielę mecz 8. kolejki 2. ligi żużlowej H.Skrzydlewska Orzeł Łódź z Texom Stal Rzeszów został odwołany z powodu opadów deszczu i złego… » więcej
2345678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »