Radio Opole » Kraj i świat
2023-01-26, 08:20 Autor: PAP

Dr hab. Katarzyna Zalasińska: konkurs "Zabytek Zadbany" promuje najwyższe standardy konserwacji zabytków

Konkurs "Zabytek Zadbany" jest formą docenienia i dowartościowania zarówno właścicieli zabytków, jak i osób zaangażowanych w opiekę nad nimi. Celem jest promowanie najwyższych standardów konserwacji zabytków - powiedziała PAP dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska.

Polska Agencja Prasowa: Jaka jest geneza, idea i cel konkursu "Zabytek Zadbany"?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: Konkurs odbywa się corocznie już od 1975 r. To najstarszy konkurs i jednocześnie jedno z najważniejszych w Polsce wydarzeń związanych z konserwacją zabytków. Patronują mu minister kultury i dziedzictwa narodowego oraz Generalny Konserwator Zabytków. Celem jest promowanie najwyższych standardów konserwacji zabytków, ale przede wszystkim docenienie trudu właścicieli i osób, które przeprowadzają prace konserwatorskie.


PAP: Ile zabytków oceniano w ubiegłorocznej edycji konkursu?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: W ubiegłym roku do Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpłynęło około stu wniosków. Prawie 90 proc. z nich przeszło ocenę formalną; opinie merytoryczne dla poszczególnych obiektów połączone z oględzinami przeprowadzili eksperci z NID. Ostateczną decyzję podjęło jury konkursu, w którego skład weszli: przewodniczący jury dr Adam Jankiewicz, członek zarządu Fundacji "Dziedzictwo Nasze" dr hab. Miron Urbaniak - wiceprzewodniczący jury; zastępca Dyrektora Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego dr hab. Monika Bogdanowska, zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Piotr Gerber, prezes zarządu Polskiego Komitetu Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego dr Małgorzata Gwiazdowska, w latach 1996-2018 Miejski Konserwator Zabytków w Szczecinie dr Katarzyna Pałubska oraz dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków prof. Jakub Lewicki.


Zapraszam do wzięcia udziału w tegorocznej edycji konkursu właścicieli. Zgłoszeń obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych mogą dokonywać właściciele, posiadacze i zarządcy, a także Wojewódzcy Konserwatorzy Zabytków, konserwatorzy samorządowi oraz kierownicy delegatur Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków. Wnioski można składać jeszcze do 31 stycznia – decyduje data stempla pocztowego. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.nid.pl.


PAP: Jakie czynniki decydują o nadaniu tytułu "Zabytek Zadbany"?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: Przede wszystkim wyróżnienie i nagrody w konkursie przyznajemy w sześciu kategoriach, które akcentują wielowymiarowość ochrony zabytków. Oceniamy je w kategoriach: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu, adaptacja obiektów zabytkowych, architektura i budownictwo drewniane, zabytki techniki oraz specjalna kategoria "właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem". W ten sposób promujemy profilaktykę i żmudną, codzienną dbałość oraz troskę o zabytki, dzięki której pozostają one w stanie niepogorszonym.


PAP: Jaka jest sytuacja chronionych zabytków w Polsce?


dr hab. Katarzyna Zalasińska: W ramach konkursu "Zabytek Zadbany" mamy szansę docenić i wyróżnić wspaniałe realizacje. Przykładem są tu choćby realizacje muzeów, np. Dworzec Morski w Gdyni, obecnie Muzeum Emigracji, nagrodzony w 2016 r. Doceniano także Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie.


Szczególnie nas cieszą wyróżnienia dla mało znanych obiektów, jak np. małego, lokalnego cmentarza z okresu I wojny światowej w Błoniu, w województwie małopolskim, które pokazują i honorują dobre praktyki konserwacji zabytków w skali regionalnej. Istotna jest także współpraca społeczników, organizacji społecznych, właścicieli i administracji obiektów. Ta różnorodność docenionych zabytków oznacza też różnorodność form zarządzania nimi.


PAP: Dlaczego konkurs "Zabytek Zadbany" jest tak ważny? Czy społeczeństwo ma świadomość, jaką rolę odgrywają zabytki w naszym życiu?


Dr hab. Katarzyna Zalasińska: Konkurs jest formą docenienia i dowartościowania zarówno właścicieli zabytków, jak i osób zaangażowanych w opiekę nad nimi i właściwą ich konserwację. Przyznanie tego wyróżnienia jest dopiero początkiem drogi. Wyróżniony w konkursie obiekt staje się dobrym przykładem i wzorcem dobrych praktyk dla innych właścicieli i użytkowników. W mojej ocenie szczególnie ważny element to dwie kategorie, "Zabytki techniki" i "Architektura drewniana". Nie bez powodu znalazły się one w osobnej kategorii. Dzięki nim podkreślamy ich specyfikę. To kategorie, w których nadal jest bardzo dużo do zrobienia w budowaniu świadomości społecznej. Zarówno zabytki techniki, jak i obiekty architektury drewnianej należą do najbardziej zagrożonych zasobów w Polsce. W społecznym odbiorze zabytki z tych kategorii najtrudniej docenić. By zrozumieć, na czym polega absolutny fenomen Kanału Elbląskiego, należy mieć wiedzę, i to często wiedzę specjalistyczną, by docenić wyjątkowy kunszt inżynieryjny, w czasie gdy był on projektowany i budowany.


Z kolei w przypadku architektury drewnianej zapominamy często, że to architektura typowa dla krajobrazu Polski. Trudniej nam docenić walor i piękno drewnianych obiektów. Tymczasem one także wymagają naszej uwagi i na nią zasługują. Trudniej jest również we właściwy sposób je konserwować i odbudowywać oraz adaptować do współczesnych funkcji.


Zdarza się niestety, że niektórzy właściciele drewnianych obiektów idą na łatwiznę, ocieplają je współczesnymi materiałami, np. styropianem, i malują farbami używanymi w nowym budownictwie. Do 150-letniego zabytku niekoniecznie pasują współczesne okna z PCV. Jest to degradacja zabytku, niezgodna z dobrymi zwyczajami konserwacji. Chcemy promować wyłącznie najlepsze standardy poprzez wskazywanie dobrych przykładów.


Rozmawiał Maciej Replewicz(PAP)


autor: Maciej Replewicz


mr/ skp/


Kraj i świat

2024-06-25, godz. 22:00 Lider Hamasu: bez zawieszenia broni nie będzie porozumienia o uwolnieniu zakładników Nie będzie porozumienia o uwolnieni zakładników bez gwarancji zawieszenia broni i zakończenia izraelskiej ofensywy w Strefie Gazy - ogłosił we wtorek przywódca… » więcej 2024-06-25, godz. 22:00 W. Brytania/ Spadek poparcia dla Reform UK po słowach Farage'a o prowokowaniu Rosji Budzące duże kontrowersje wypowiedzi Nigela Farage’a, lidera prawicowo-populistycznej partii Reform UK, na temat prowokowania Rosji spowodowały widoczny spadek… » więcej 2024-06-25, godz. 21:50 ME 2024 - Lewandowski: przy powtórzonym karnym czułem wielki stres 'Przy drugim, powtórzonym karnym czułem wielki stres. Potrzebowałem chwilowego wyciszenia, skupienia się' - przyznał piłkarz reprezentacji Polski Robert… » więcej 2024-06-25, godz. 21:50 Ukraina/ Zełenski: 90 naszych obywateli wróciło do domu z rosyjskiej niewoli Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski poinformował we wtorek na swoim kanale na Telegramie, że kolejna wymiana jeńców z Federacją Rosyjską, za pośrednictwem… » więcej 2024-06-25, godz. 21:50 ME 2024 - Dania - Serbia 0:0 (do przerwy) Grupa C: Dania - Serbia 0:0 do przerwy. Żółta kartka - Dania: Jonas Wind, Morten Hjulmand. Serbia: Nikola Milenkovic. Sędzia: Francois Letexier (Francja).(PAP)… » więcej 2024-06-25, godz. 21:50 ME 2024 - Anglia - Słowenia 0:0 (do przerwy) Grupa C: Anglia - Słowenia 0:0 do przerwy. Żółta kartka - Anglia: Kieran Trippier. Słowenia: Erik Janza. Sędzia: Clement Turpin (Francja).(PAP) wkp/… » więcej 2024-06-25, godz. 21:30 Radom/ Uczczono 48. rocznicę Czerwca'76 W czerwcu 1976 r. roku chodziło o to, by człowiek miał pracę, aby miał sprawiedliwą i godną płacę, aby nie był prześladowany - mówił bp Marek Solarczyk… » więcej 2024-06-25, godz. 21:30 Francja/ Bardella: jeśli wygramy wybory, będę premierem siły nabywczej (krótka) Jeśli Francuzi obdarzą mnie zaufaniem, będę premierem siły nabywczej - powiedział we wtorek szef skrajnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego Jordan Bardella… » więcej 2024-06-25, godz. 21:30 ARP: 642 mln zł straty polskiego górnictwa węgla kamiennego w I kw. br. Polskie górnictwo węgla kamiennego miało ogółem w I kw. br. 642 mln zł straty netto - wynika z danych Agencji Rozwoju Przemysłu. W ub. roku w tym samym… » więcej 2024-06-25, godz. 21:30 ME 2024 - Ziober: w meczu z Francją znów chcieliśmy grać w pikę 'Znów chcieliśmy grać w piłkę i zostało to nagrodzone' - przyznał były piłkarz reprezentacji Polski Jacek Ziober po remisie z Francją 1:1 w mistrzostwach… » więcej
2345678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »