Budynek ambasady powstaje przy alei Unter den Linden (Pod Lipami) w Berlinie, w miejscu, w którym do końca lat 90. mieściła się placówka dyplomatyczna Polski. Gmach starej ambasady, wzniesiony w czasach byłej NRD, miał być początkowo przebudowany, ale ze względów bezpieczeństwa zdecydowano o jego rozbiórce i zaplanowano wzniesienie nowego budynku.

W Berlinie trudno o lepszą lokalizację niż aleja Unter den Linden. Przy liczącym półtora kilometra długości trakcie znajdują się m.in. Muzeum Historyczne, Uniwersytet Humboldtów, Biblioteka Państwowa, upamiętniający ofiary wojen Nowy Odwach, Opera Państwowa, Hotel Adlon. Na wieńczącym aleję placu Paryskim stoi symbol Berlina - Brama Brandenburska. Na placu Paryskim ma swoją siedzibę berliński oddział Instytutu Pileckiego. Znajdują się tam też ambasady Francji i USA, w pobliżu jest ambasada Wielkiej Brytanii. Kilkuminutowy spacer wystarczy, żeby znaleźć się przed budynkiem Reichstagu, w którym obraduje Bundestag czy przed Urzędem Kanclerskim. Spacer przez park Tiergarten pozwala dojść do pałacu Bellevue - siedziby prezydenta RFN.

Także przy Unter den Linden, prawie vis a vis nowej polskiej ambasady, stoi ogromny budynek ambasady Rosji.

Po II wojnie światowej część funkcji polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego spełniała powołana w 1945 roku Polska Misja Wojskowa przy Sojuszniczej Radzie Kontroli Niemiec z siedzibą w pięknym zabytkowym dworku przy Lassenstrasse w willowej dzielnicy Grunewald na zachodzie Berlina.

W 1964 roku władze NRD (Niemieckiej Republiki Demokratycznej) podarowały rządowi PRL działkę o powierzchni 4,2 tys. metrów kwadratowych, położoną pod adresem Unter den Linden 70–72, na której mieściła się niegdyś siedziba pruskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Na tej działce wybudowano budynek biurowy, w którym ulokowano ambasadę PRL.

Po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku siedzibą polskich dyplomatów stał się gmach dawnej ambasady PRL. W 2000 roku zapadła decyzja o budowie nowej ambasady. Placówka została wtedy przeniesiona do Grunewaldu. Stary gmach ambasady przy Unter den Linden przez lata straszył na jednej z najważniejszych ulic Berlina, licznie uczęszczanej także przez turystów z całego świata. Wyburzono go w 2016 roku.

Umowę na budowę nowej siedziby ambasady RP w stolicy Niemiec zawarto 22 października 2020 roku. Gmach zaprojektowało biuro JEMS Architekci. Generalnym wykonawcą robót budowlanych jest przedsiębiorstwo Strabag.

Nowa ambasada powinna zostać otwarta w przyszłym roku.

Goście wtorkowej uroczystości zawieszenia wiechy byli zachwyceni rozmachem inwestycji. "Wrażenie jest imponujące, naprawdę" - powiedział PAP Mularczyk podczas ceremonii. Wspominał, że na miejscu budowanej ambasady wiele lat temu były chaszcze i nieużytki, ale skuteczne działania polskiego rządu doprowadziły do tego, że "dzisiaj możemy podziwiać fantastyczny budynek, który niebawem będzie służył nam wszystkim, państwu polskiemu".

Podczas ceremonii obecny był również były ambasador RP w Niemczech prof. Andrzej Przyłębski, który w rozmowie z PAP przypomniał, że gdy obejmował placówkę w 2016 r. otwierano przetarg na budowę, a oferty przekraczały wówczas wyobrażenia MSZ. Pojawiały się głosy, by porzucić ten projekt lub wybudować go w formie partnerstwa publiczno-prywatnego, ale nie poddawałem się tym sugestiom - opowiadał. Dodał, że udało mu się przekonać do projektu polskie władze. "Doszliśmy do wniosku, że miejsce jest tak prestiżowe, że warto najpierw sprawdzić ile to powinno kosztować, sprawdziliśmy, okazało się, że te oferty wcale nie były przesadzone. Wróciliśmy do pierwotnego projektu, straciliśmy może z rok przez to wszystko, ale wspólna, że tak powiem, decyzja była jednoznaczna" - relacjonował.

"Cieszę się, że to widzę" - mówił o nowym budynku ambasady Przyłębski. Wspominał, że podczas rozbierania starej ambasady znaleziono "dziwne artefakty", w tym "rycerza z betonu, z mieczem", który jest jak na razie przechowywany w magazynach. "Zakładam, że firma Strabag odda ten budynek najpóźniej w lipcu i wtedy nastąpi przeprowadzka, meblowanie" - powiedział były ambasador RP w Berlinie.

Ambasador RP w Niemczech Dariusz Pawłoś w wypowiedzi dla PAP zauważył, że "wiele osób nie wierzyło, że Polacy są w stanie wybudować taką piękną ambasadę, teraz pokazujemy, że jednak Polak potrafi. I cieszymy się bardzo, że zakończyliśmy jeden z najtrudniejszych etapów".

Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)

bml/ adj/