Józef Piłsudski, współtwórca niepodległej Polski, urodził się 5 grudnia 1867 roku w Zułowie na Wileńszczyźnie.

W przededniu 155. rocznicy urodzin Piłsudskiego, przed Mauzoleum Matki i Serca Syna na Cmentarzu na Rossie w Wilnie – jednej z czterech nekropolii narodowych – odbyły się uroczystości upamiętniające marszałka Piłsudskiego, jednego z Ojców niepodległości Polski. Obchody zorganizował Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Uczestniczyli w nich m.in. weterani walk o niepodległość RP, Sybiracy, "dzieci tułacze", działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych, przedstawiciele polskiego i litewskiego parlamentu, władz centralnych i samorządowych Litwy, harcerze, młodzież szkolna, Polacy mieszkający na Litwie.

"Spotykamy się przy grobie Matki i Serca Syna, oddając hołd człowiekowi, bez którego nie bylibyśmy wolni, bo największą zasługą Józefa Piłsudskiego było to, iż wybudził Polaków z nocy niemocy, że przypomniał Polakom o mieczu, dzięki któremu można było odrodzić państwo polskie po półtora wiekowej niewoli, a potem obronić jego tożsamość i niepodległość w starciu z bolszewicką Rosją" - powiedział Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Zaznaczył, że "Piłsudski wybudził ducha narodu, który niestety po klęsce powstania styczniowego nieco był uśpiony". "Oddajemy hołd człowiekowi, bez którego nie bylibyśmy wolni, bez którego nie bylibyśmy tutaj, dzisiaj razem. Oddajemy hołd człowiekowi, który najpiękniej zdefiniował, czym jest polskość i Polska. Wywiódł to od umiłowanego wieszcza, miłość do niego zaszczepiła mu matka, z Juliusza Słowackiego" - podkreślił.

Przypomniał, że Słowacki w jednym ze swoich listów do ks. Adama Jerzego Czartoryskiego napisał: "Gdy pytasz mnie książę, czym jest Polska odpowiadam: Polska to wolność".

"I tak Polskę rozumiał Józef Piłsudski. Polskę rozumianą, jako Rzeczypospolita Obojga Narodów. Rozumiał Polskę, jako kraj ludzi wolnych, niepodległych, suwerennych. W tym sensie traktował Polskę jako antytezę Rosji, którą uważał za dom niewoli i dom zniewolonych niewolą umysłów" – mówił szef UdSKiOR.

Marszałek Sejmu Elżbieta Witek skierowała list do uczestników uroczystości. Odczytał go marszałek senior Sejmu RP Antoni Macierewicz.

Witek zaznaczyła, że zasługi Piłsudskiego "na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i odrodzenia się Rzeczpospolitej na zawsze zapisały się w naszej historii".

"Uroczystości takie, jak obchody, w których biorą państwo udział, stanowią wspaniałą okazję do utrwalenia zarówno wśród rodaków w kraju, jak i Polaków mieszkających w Republice Litewskiej, miłości do ojczyzny" - wskazała.

Oceniła, że "to dzięki upamiętnieniu ważnych postaci i wydarzeń z naszej niełatwej i heroicznej historii kształtuje się patriotyczna postawa kolejnych pokoleń". "Trudno zaś o lepszy wzór przywiązania do macierzy, niż właśnie marszałek Piłsudski i dowodzone przez niego Legiony" - dodała.

List do uczestników skierował także wicepremier, minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak. Odczytał go Łukasz Kudlicki, szef gabinetu politycznego ministra obrony narodowej.

"Marszałek Józef Piłsudski to jedna z najwybitniejszych postaci w historii Polski. Był tym, który potrafił ukierunkować determinację i nieprzemijającą wolę walki o wolność polskiego narodu w celu odzyskania niepodległości i odbudowy państwa, które po 123 latach zaborów powróciło na mapy Europy i świata. Był także świadomy tego, że nie wystarczy wywalczyć wolność, ale że trzeba ciągle dbać o własny kraj i potrafić zapewnić mu bezpieczeństwo oraz właściwe miejsce wśród innych państw. Ta prawda pozostaje niezmienna do dziś" - podkreślił Błaszczak.

Ambasador Polski na Litwie Urszula Doroszewska powiedziała, że wileńska Rossa oraz Mauzoleum Matki i Serca Syna są jednymi z najważniejszych miejsc dla tożsamości miejscowych Polaków, "dla których Józef Piłsudski jest nie tylko bohaterem narodowym, ale widzą go także, jako kogoś bliskiego, kuzyna czy sąsiada". "To miejscowi Polacy przez wiele trudnych lat opiekowali się tym miejscem, tym Mauzoleum" - zwróciła uwagę. Złożyła także podziękowania działacze społecznej na Litwie Alicji Klimaszewskiej.

Podczas uroczystości wręczono medal "Obrońcy Ojczyzny 1939-1945", medale "Pro Bono Poloniae" oraz "Pro Patria". Biskup Polowy Wojska Polskiego, przedstawiciele Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego i Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego odmówili modlitwę.

Po modlitwie odczytano apel pamięci i oddano salwę honorową. Odbyła się także ceremonia złożenia wieńców na płycie Mauzoleum Matki i Serca Syna (gdzie spoczywa Maria z Billewiczów Piłsudska i serce jej syna Józefa Piłsudskiego).

Delegacja z Polski złożyła także wieńce w miejscu pochówku 20 powstańców styczniowych, bohaterów trzech narodów - polskiego, litewskiego i białoruskiego.

W niedzielę wieczorem w Kościele pw. św. Teresy, przylegającym do Kaplicy Ostrobramskiej, odbędzie się uroczysta msza święta w intencji marszałka Piłsudskiego. Po mszy św. zaplanowano ceremonię ofiarowania Matce Boskiej Ostrobramskiej Odznaki 1. Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego jako dziękczynnego wotum za Niepodległość.

W poniedziałek obchody przeniosą się do Zułowa (odległym od Wilna o ok. 60 km), gdzie przed 155 laty przyszedł na świat Piłsudski. Poprzedzi je modlitwa w kościele w Powiewiórce - miejscu chrztu przyszłego marszałka Polski.

Z Wilna Katarzyna Krzykowska (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ adj/