Radio Opole » Kraj i świat
2022-12-04, 11:40 Autor: PAP

Kalendarz rocznic 5 - 11 grudnia

5 grudnia


----------


1389 - W Siennie na Mazowszu urodził się Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski, kardynał, doradca na dworach królewskich Władysława Jagiełły i Władysława Warneńczyka.


1539 - W Sienie urodził się Faust Socyn, teolog, humanista; od 1579 r. na stałe w Polsce; przywódca ideowy braci polskich.


1830 - Powstanie Listopadowe: Gen. Józef Chłopicki ogłosił objęcie władzy dyktatorskiej.


1836 - W Żołudku na Białorusi urodził się Walery Wróblewski, jeden z dowódców Powstania Styczniowego, związany z "czerwonymi"; działacz Zjednoczenia Emigracji Polskiej; generał Komuny Paryskiej; członek władz I Międzynarodówki; od 1895 r. w PPS.


1867 - W Zułowie na Wileńszczyźnie urodził się Józef Piłsudski, mąż stanu, współtwórca niepodległej Polski; członek PPS od 1893 r., jeden z przywódców PPS Frakcji Rewolucyjnej; współzałożyciel i komendant główny Związku Walki Czynnej; komendant główny Związku Strzeleckiego; dowódca I Brygady Legionów Polskich (1914-1916), inicjator utworzenia Polskiej Organizacji Wojskowej; członek Tymczasowej Rady Stanu (1917); po odzyskaniu niepodległości Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz (1918-1922), marszałek Polski; w 1926 r. dokonał zamachu stanu, w wyniku którego przejął władzę w państwie; dwukrotny premier (1926-1928 i 1930), Generalny Inspektor Sił Zbrojnych i minister spraw wojskowych w latach 1926-1935; zmarł 12 maja 1935 r. w Belwederze.


1872 - Urodził się Wincenty Styczyński, działacz narodowy i lekarz. Udzielał pomocy ofiarom wszystkich powstań śląskich.


1899 - Urodził się Bolesław Woytowicz, pedagog, pianista i kompozytor.


1905 - Urodził się Adam Kossowski, rzeźbiarz, członek ugrupowania Pryzmat.


1906 - Siostra Feliksa Kozłowska, założycielka wspólnoty mariawitów, została ekskomunikowana przez papieża Piusa X.


1911 - W Sosnowcu urodził się Władysław Szpilman, kompozytor, pianista; jego losy w okupowanej przez Niemców Warszawie stały się podstawą scenariusza do filmu "Pianista" w reżyserii Romana Polańskiego.


1914 - W Warszawie urodził się Stanisław Dygat, pisarz, autor powieści "Jezioro Bodeńskie", "Disneyland", "Dworzec w Monachium".


1914 - I wojna światowa: Ewakuacja wojsk rosyjskich z Łodzi; następnego dnia miasto zajęły wojska niemieckie. W "Operacji Łódzkiej", w czasie kilkunastu dni walk, zginęło około 110 tys. żołnierzy rosyjskich i około 90 tys. żołnierzy niemieckich; wśród poległych byli nie tylko Rosjanie, Niemcy i Austriacy, ale także Polacy, Litwini, Czesi, Ukraińcy, Łotysze i Tatarzy.


1916 - W Warszawie urodził się Hilary Koprowski, biolog, wirusolog, profesor Thomas Jefferson University, twórca pierwszej w świecie szczepionki przeciwko wirusowi polio, który powoduje chorobę Heinego-Medina.


1918 - Polska Agencja Telegraficzna została podporządkowana Prezydium Rady Ministrów jako "urzędowa agencja prasowo-informacyjna" Rzeczypospolitej Polskiej.


1925 - W Warszawie zmarł Władysław Reymont, pisarz, autor powieści "Chłopi" i "Ziemia Obiecana"; laureat Nagrody Nobla w 1924 r.


1925 - W Warszawie urodziła się Anna Świderkówna, papirolog, znawczyni kultury antycznej, w tym pism Starego i Nowego Testamentu.


1928 - W Warszawie urodziła się Barbara Krafftówna, aktorka, niezapomniana Felicja z filmu "Jak być kochaną" Wojciecha Jerzego Hasa, Honorata z serialu "Czterej pancerni i pies", wykonawczyni wielu kabaretowych piosenek, w tym "Przeklnę cię" w Kabarecie Starszych Panów.


1929 - W Warszawie urodził się Stanisław Bareja, reżyser filmowy, autor komedii "Miś", "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz", "Poszukiwana, poszukiwany" oraz serialu "Alternatywy 4".


1944 - W Mińsku Mazowieckim zmarł Julian Grobelny, działacz PPS; w latach 1943-1944 przewodniczący Rady Pomocy Żydom "Żegota".


1944 - Urodziła się reżyserka Ewa Kruk, twórczyni filmów dokumentalnych i fabularnych.


1946 - W Chrzanowie urodził się Mikołaj Grabowski, aktor, reżyser teatralny, pedagog, dyrektor teatrów, m.in. Starego Teatru w Krakowie (2002-2012).


1946 - W Katowicach urodził się Tadeusz Sławek, filozof, poeta, tłumacz, eseista, znawca historii literatury angielskiej i amerykańskiej, związany z Uniwersytetem Śląskim.


1947 - Urodziła się Irena Szewczyk, aktorka filmowa i teatralna.


1953 - Płk Józef Światło, wicedyrektor X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, po przejściu na teren Berlina Zachodniego zwrócił się do władz amerykańskich o azyl polityczny.


1956 - W Zabrzu urodził się Krystian Zimerman, pianista, zwycięzca IX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (1976).


1961 - Premiera filmu "Zaduszki" w reżyserii Tadeusza Konwickiego.


1965 - Na ręce prymasa Stefana Wyszyńskiego nadszedł list biskupów niemieckich, będący odpowiedzią na orędzie biskupów polskich z 18 listopada 1965 r.


1975 - 59 intelektualistów skierowało do władz PRL list zawierający protest przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji; jego sygnatariusze domagali się m.in. zagwarantowania w konstytucji wolności sumienia i praktyk religijnych, wolności pracy i niezależnych związków zawodowych, prawa do strajku, respektowania wolności słowa, nauki i zniesienia cenzury prewencyjnej.


1980 - W Moskwie odbyła się narada przywódców państw Układu Warszawskiego na temat sytuacji panującej w Polsce; większość z obecnych oceniła ją jako kontrrewolucyjne zagrożenie. Decyzja o podjęciu interwencji militarnej jednak nie zapadła.


1982 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika "Wprost".


1988 - W Warszawie zmarł Teodor Parnicki, pisarz, autor powieści historycznych.


1991 - Sejm przyjął dymisję rządu Jana Krzysztofa Bieleckiego.


1992 - Nadawanie programu rozpoczęła stacja telewizyjna Polsat.


2011 - W Lewinie Kłodzkim zmarł Violetta Villas, właściwie Czesława Cieślak, piosenkarka, wykonawczyni przebojów "Do ciebie, mamo", "Nie ma miłości bez zazdrości", "Przyjdzie na to czas", "Szczęście" i "Oczi cziornyje".


2015 - W Chimbote w Peru odbyła się beatyfikacja misjonarzy Alessandro Dordiego, Zbigniewa Strzałkowskiego i Michała Tomaszka, zamordowanych w 1991 roku przez członków maoistowskiej organizacji partyzanckiej Świetlisty Szlak.


2020 – W Warszawie zmarł Wojciech Zabłocki, drużynowy srebrny (1956, 1960) i brązowy (1964) medalista olimpijski w szabli oraz czterokrotny drużynowy mistrz świata, architekt, wykładowca akademicki.


6 grudnia


------------


1520 - Urodziła się Barbara Radziwiłłówna, królowa Polski, wielka księżna litewska, druga żona Zygmunta Augusta.


1656 - W Radnot na Węgrzech zawarty został układ o rozbiorze Polski; przystąpiły do niego: Szwecja, Brandenburgia, Siedmiogród, Kozacy oraz przedstawiciele księcia Bogusława Radziwiłła. Traktat nie został zrealizowany.


1802 - Urodził się Adam Ferdynand Adamowicz, lekarz weterynarii i medycyny, pionier polskiej weterynarii oraz twórca polskiego słownictwa weterynaryjnego.


1820 - Założono Towarzystwo Lekarskie Warszawskie.


1829 - W Wiedniu zmarł Jan Paweł Woronicz, biskup krakowski, arcybiskup metropolita warszawski, prymas Królestwa Polskiego; poeta.


1846 - Urodził się Henryk Jarecki, kompozytor, dyrygent i pedagog, uczeń Stanisława Moniuszki.


1889 - W Radłowie urodziła się Ludwika Nitschowa, rzeźbiarka, autorka warszawskiego pomnika Syreny.


1894 - Urodził się Tadeusz Romer, dyplomata i polityk. Jako osobisty sekretarz Romana Dmowskiego, uczestniczył w konferencji wersalskiej.


1906 - W Łodzi urodził się Marian Spychalski, działacz komunistyczny, minister obrony narodowej, marszałek Polski, przewodniczący Rady Państwa PRL.


1912 - Urodził się Ryszard Kiersnowski, poeta, pisarz, satyryk, dziennikarz, dramaturg.


1916 - W Warszawie generał-gubernatorzy niemiecki i austriacki powołali Tymczasową Radę Stanu, której zadaniem miało być tworzenie administracyjnych podstaw przyszłego Królestwa Polskiego.


1930 - W Warszawie urodził się Wojciech Zabłocki, szermierz, medalista olimpijski, architekt.


1933 - W Czernicy niedaleko Rybnika urodził się Henryk Mikołaj Górecki, wybitny kompozytor, pedagog; autor "Symfonii pieśni żałosnych".


1942 - Niemiecka żandarmeria rozpoczęła represje wobec ludności cywilnej Starego Ciepielowa w pobliżu Radomia; ofiarami Niemców byli Polacy udzielający pomocy Żydom; egzekucji dokonywano także w pobliskich miejscowościach: Rekówce, Świesielicach i Zajączkowie. Do stycznia 1943 r. Niemcy zamordowali łącznie 38 osób, w tym dzieci.


1945 - W Warszawie rozpoczął obrady I Zjazd Polskiej Partii Robotniczej.


1945 - W Mikołowie urodził się Rafał Wojaczek, poeta, porównywany do Charlesa Baudelaire'a i Arthura Rimbauda; autor tomów wierszy "Sezon" i "Inna bajka" oraz zbiorów wydanych po jego śmierci, m.in. "Którego nie było", "Nie skończona krucjata", "Reszta krwi", "Utwory zebrane".


1953 - W Warszawie zmarł Konstanty Ildefons Gałczyński, poeta, autor "Zaczarowanej dorożki", "Listów z fiołkiem", "Teatrzyku Zielona Gęś", "Kronik olsztyńskich" oraz poematu "Niobe".


1960 - Według spisu powszechnego Polska miała 29 731 tys. mieszkańców, z czego w miastach 48,5 proc., a na wsi 51,6 proc.


1968 - We Wrocławiu urodził się Olaf Lubaszenko, aktor, reżyser, znany m.in. z ról w filmach "Życie Kamila Kuranta", "Piłkarski poker", "Krótki film o miłości", "Marcowe migdały", "Zabić Sekala", "Operacja Samum" i serialu "Pogranicze w ogniu".


1970 - Kanclerz RFN Willy Brandt rozpoczął wizytę w Polsce. Jego przyjazd oznaczał normalizację stosunków politycznych Polski i RFN. Niemcy zaakceptowały przebieg granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Prasę światową obiegło zdjęcie niemieckiego kanclerza klęczącego przed pomnikiem Bohaterów Getta.


1971 - Telewizja Polska zaczęła nadawanie programów w kolorze; pierwszym z nich była relacja z obrad VI Zjazdu PZPR.


1971 - Pod hasłem "Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej" rozpoczął w Warszawie obrady VI Zjazd PZPR. Gośćmi zjazdu byli m.in. Leonid Breżniew, Gustaw Husak i Erich Honecker.


1975 - Otwarto Dworzec Centralny w Warszawie.


1976 - Premiera filmu "Blizna" Krzysztofa Kieślowskiego.


1986 - W Warszawie utworzono Radę Konsultacyjną przy przewodniczącym Rady Państwa.


1991 - Sejm powołał Jana Olszewskiego na stanowisko szefa rządu.


2010 - Zmarł Bolesław Taborski, poeta, teatrolog, tłumacz i krytyk literacki.


2011 - W Warszawie zmarł Zbigniew Safjan, pisarz i scenarzysta, autor powieści "Pole niczyje", "Kanclerz" i współautor "Stawki większej niż życie".


2019 – W Warszawie zmarła Irena Laskowska, aktorka teatralna i filmowa. Zasłynęła rolą w debiucie reżyserskim Tadeusza Konwickiego "Ostatnim dniu lata", a w kolejnych laach wystąpiła w filmach "Wszystko na sprzedaż", "Polowanie na muchy", "Człowiek z marmuru" i w serialach: "Czterdziestolatku", "07 zgłoś się" i "Polskich drogach".


7 grudnia


----------


1201 (lub 8 grudnia) Zmarł Bolesław I Wysoki, książę śląski. Za jego czasów Śląsk rozwinął się gospodarczo.


1279 - W Krakowie zmarł Bolesław V Wstydliwy, książę sandomierski i krakowski.


1550 - W katedrze wawelskiej odbyła się koronacja Barbary Radziwiłłówny, drugiej żony króla Zygmunta II Augusta.


1655 - Zmarł Krzysztof Opaliński, polityk, poeta, jeden z przywódców opozycji wobec króla Jana Kazimierza; dowodząc obroną Wielkopolski, skapitulował przed Szwedami pod Ujściem.


1724 - Na toruńskim rynku dokonano egzekucji burmistrza Jana Gotfryda Roesnera oraz dziewięciu innych protestanckich mieszczan, skazanych przez sąd kanclerski na śmierć w związku z tumultem religijnym, do którego doszło w Toruniu w lipcu 1724 r.


1731 - Urodził się w Warszawie Jan Chrzciciel Albertandi, ksiądz, biskup warszawski.


1786 - W Kiernozi niedaleko Łowicza urodziła się Maria Walewska, hrabina, kochanka cesarza Napoleona Bonaparte; z ich związku narodził się syn Aleksander Walewski, przyszły minister spraw zagranicznych Francji.


1881 - W Naczy koło Nowogródka urodził się Marian Falski, pedagog, działacz oświatowy, autor najpopularniejszego polskiego elementarza, sygnatariusz Listu 34.


1893 - W Warszawie urodził Henryk Reichman (od 1917 Floyar-Rajchman), działacz niepodległościowy, polityk, dyplomata, żołnierz. We wrześniu 1939 r. wraz z płk. Ignacym Matuszewskim kierował zakończoną sukcesem akcją ewakuacji polskiego złota do Francji.


1896 - W Poznaniu urodził się Wiktor Marian Dega, lekarz i naukowiec, który utworzył pierwszą na świecie Katedrę Medycyny Rehabilitacyjnej.


1899 - Zmarł Antoni Kątski, kompozytor i pianista.


1917 - Feliks Dzierżyński został szefem Czeka - Wszechrosyjskiej Nadzwyczajnej Komisji do Spraw Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem - policji politycznej w sowieckiej Rosji w latach 1917-1922, poprzedniczki NKWD i KGB.


1918 - Rozkaz Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego w sprawie jednolitości armii.


1919 - W Ligocie urodził się Stanisław Wyganowski, ekonomista, urbanista, działacz samorządowy; uczestnik kampanii polskiej 1939 r., żołnierz Armii Krajowej; w latach 1990-1994 prezydent Warszawy.


1925 - Decyzją Ligi Narodów Polska otrzymała prawo do obsadzenia półwyspu Westerplatte oddziałami wojskowymi.


1936 - Premiera filmu Józefa Lejtesa "Barbara Radziwiłłówna" z Jadwigą Smosarską w roli tytułowej.


1938 - W Lublinie urodził się Andrzej Czuma, prawnik, opozycjonista w PRL; współzałożyciel Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO) w 1977 r.; minister sprawiedliwości i prokurator generalny (2009).


1941 - W Gorzycach pod Sandomierzem urodził się Janusz Bukowski, aktor.


1944 – W nocy z 6 na 7 grudnia oddział AK pod dowództwem por. Jana Borysewicza ps. Mściciel odbił z rąk sowieckich, miasto Ejszyszki na Litwie. Z rozbitego aresztu NKWD uwolniono 34 więźniów, zniszczono dokumentację NKWD i miejscowej placówki prosowieckiego Związku Patriotów Polskich.


1950 - Premiera filmu "Miasto nieujarzmione" w reżyserii Jerzego Zarzyckiego.


1950 - W Krakowie zmarł Wojciech Weiss, malarz, pedagog.


1953 - Przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie zakończył się proces oficerów Armii Krajowej; głównym oskarżonym był płk Jan Mazurkiewicz "Radosław", którego skazano na dożywocie, pozostałych na kary długoletniego więzienia.


1954 - Na mocy dekretu Rady Państwa zlikwidowano Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego; w jego miejsce utworzono Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komitet do spraw Bezpieczeństwa Publicznego.


1954 - W Krakowie urodził się Zdzisław Kapka, piłkarz, srebrny medalista Mistrzostw Świata w 1974 roku.


1958 - W Gdańsku urodziła się Grażyna Wolszczak, aktorka.


1960 - W Chełmży urodził się Andrzej Mierzejewski, kolarz, trzykrotny zwycięzca Tour de Pologne.


1965 - Papież Paweł VI i patriarcha Konstantynopola Atenagoras I wzajemnie znieśli ekskomuniki nałożone w 1054 roku, które wywołały wielką schizmę.


1967 - W Szczecinie doszło do katastrofy tramwajowej, w której zginęło 15 osób, a około 150 zostało rannych; był to najtragiczniejszy wypadek tramwajowy w Polsce.


1970 - W Warszawie kanclerz Willy Brandt i premier Józef Cyrankiewicz podpisali układ o normalizacji stosunków pomiędzy PRL a RFN.


1970 - Według zakończonego Trzeciego Narodowego Spisu Powszechnego Polska miała 32 642 000 mieszkańców. 52,3 proc. z nich mieszkało w miastach.


1973 - Premiera filmu "Chłopi" w reżyserii Jana Rybkowskiego.


1980 - W Gdańsku odbyła się pierwsza publiczna projekcja filmu "Robotnicy `80", przedstawiającego sierpniowy strajk w Stoczni Gdańskiej i rozmowy MKS z Komisją Rządową.


1984 - W Krakowie urodził się Robert Kubica, kierowca wyścigowy i rajdowy; w 2008 r. w Montrealu jako pierwszy Polak wygrał wyścig Formuły 1 - Grand Prix Kanady.


1987 - W Warszawie zmarła Irena Tuwim, siostra Juliana Tuwima, literatka, tłumaczka literatury dla dzieci, autorka najpopularniejszego polskiego tłumaczenia "Kubusia Puchatka".


1988 - W Skolimowie zmarł Ludwik Pak, aktor, odtwórca roli Peresady w "Siekierezadzie" (1985) Witolda Leszczyńskiego i Zdzisława Dyrmana w "Misiu" (1980) w reżyserii Stanisława Barei.


1993 - W Szczecinie zmarł Andrzej May, aktor, reżyser teatralny, pedagog.


1998 - Zmarł Andrzej Waksmundzki, twórca polskiej szkoły chromatografii i pionier techniki światłowodowej.


1996 - W Warszawie zmarł Ryszard Szymczak, piłkarz, mistrz olimpijski z Monachium (1972).


2013 – W Tursku w województwie lubuskim w wieku 113 lat zmarł kapitan Józef Kowalski, ostatni żyjący żołnierz wojny polsko-bolszewickiej. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, biorąc udział w jej najważniejszych bitwach - warszawskiej i pod Komarowem.


2020 – W Warszawie zmarła aktorka filmowa i teatralna Katarzyna Łaniewska, znana szerokiej publiczności m.in. z seriali "Plebania", "Czterdziestolatek" i "Gruby". Artystka była związana m.in. z warszawskimi teatrami: Polskim, Dramatycznym, Narodowym i Ateneum.


8 grudnia


---------


1506 - Sejm elekcyjny w Piotrkowie powołał na tron polski Zygmunta Jagiellończyka, który jako Zygmunt I Stary panował do 1548 r.


1806 - Urodził się Jan Tomasz Seweryn Jasiński, aktor, reżyser i dyrektor teatralny.


1831 - W Paryżu pod kierownictwem Joachima Lelewela powstał Komitet Narodowy Polski.


1854 - Papież Pius IX ogłosił dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny.


1864 - W Pojościu koło Poniewieża urodził się Aleksander Meysztowicz, ziemianin, konserwatysta; prezes Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej (1921-1922), poseł na Sejm, współzałożyciel wileńskiego "Słowa"; w latach 1926-1928 minister sprawiedliwości.


1882 - W Głogowcu urodził się Stanisław Jasiukowicz, polityk, działacz Narodowej Demokracji, członek Delegatury Rządu na Kraj, 1945 roku skazany w Moskwie w tzw. procesie szesnastu.


1891 - Urodziła się Maria Łaszkiewicz, twórczyni tkaniny artystycznej i rzeźbiarka.


1893 - Urodziła się Helena Sługocka, śpiewaczka operowa, primadonna Opery warszawskiej, poznańskiej i katowickiej.


1894 - W Zakopanem zmarł Jan Krzeptowski, "Sabała", gawędziarz, skrzypek, pieśniarz, przewodnik tatrzański, nazwany przez twórcę stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza Homerem Tatr.


1897 - Urodziła się Janina Kirtiklisowa, polska polityczka, posłanka z obozu piłsudczykowskiego, później działaczka kobieca, a po wojnie członkini PPS.


1902 - Urodziła się Zofia Chomętowska, fotografka. Wraz z Tadeuszem Przypkowskim była fotoserwisantką wystawy „Warszawa oskarża” (1945) – pierwszej powojennej polskiej wystawy fotograficznej pokazywanej w warszawskim Muzeum Narodowym.


1908 - W Łodzi urodził się Zenon Kliszko, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR (1959-1970); jeden z najbliższych współpracowników Władysława Gomułki; w grudniu 1970 r. faktycznie kierował krwawą pacyfikacją robotniczych protestów na Wybrzeżu; w 1971 r. usunięty z KC PZPR, wcześniej pozbawiony wszystkich stanowisk państwowych.


1913 - Urodził się Jan Rompski, działacz kaszubski, poeta i etnograf.


1918 - Inauguracja pierwszego roku akademickiego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.


1919 - Rada Najwyższa państw Ententy ogłosiła deklarację dotyczącą proponowanego przebiegu tymczasowej granicy wschodniej Polski - tzw. linii Curzona.


1919 - We Lwowie urodził się Kazimierz Żygulski, socjolog kultury, działacz polityczny, więzień sowieckich łagrów, minister kultury w latach 1982-1986.


1920 - W Tczewie została otwarta Szkoła Morska, przeniesiona następnie do Gdyni.


1923 - Działalność rozpoczął polski oddział YMCA (Young Men's Christin Association).


1933 - W Gdyni otwarto Dworzec Morski.


1937 - W Krynicy-Zdroju uruchomioną pierwszą w Polsce kolej linowo-terenową prowadzącą na Górę Parkową.


1938 - Ławrientij Beria zastąpił Nikołaja Jeżowa na stanowisku szefa Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych (NKWD); współodpowiedzialny za zbrodnię katyńską i deportacje tysięcy Polaków.


1940 - W Dachau z wycieńczenia zmarł Edward Krasiński, działacz społeczny, pamiętnikarz, wieloletni zarządca Biblioteki Ordynacji Krasińskich w Warszawie.


1941 - W Chełmnie nad Nerem zaczął działać niemiecki obóz zagłady KL Kulmhof - przywieziono do niego pierwszy transport 700 Żydów z Koła; do kwietnia 1944 r. w obozie Niemcy zamordowali około 200 tys. Żydów.


1943 - W Warszawie gestapo aresztowało w wyniku denuncjacji 19 członków Oddziału II (Informacyjno-Wywiadowczego) Komendy Głównej AK; do równoczesnych aresztowań doszło w Podkowie Leśnej, także na skutek działań agentów gestapo; wśród zatrzymanych był ppłk dypl. Marian Drobik "Dzięcioł", szef Oddziału II KG AK.


1943 - W Berlinie w więzieniu Moabit zmarł Piotr Drzewiecki, inżynier, działacz gospodarczy, burmistrz Warszawy w latach 1916-1917 i pierwszy prezydent stolicy w niepodległej Polsce (1918-1921).


1945 - W Zielonej Górze urodziła się Maryla Rodowicz, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek, wykonawczyni takich przebojów jak "Małgośka", "Remedium", "Sing-sing", "Niech żyje bal", "Do łezki łezka", "Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma".


1953 - W Solecznikach pod Wilnem urodził się Władysław Kozakiewicz, złoty medalista w konkursie skoku o tyczce na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 r.


1953 - W kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej Górze został odprawiony po raz pierwszy Apel Jasnogórski - wieczorne nabożeństwo maryjne.


1955 - Komitet Rady Ministrów Rady Europy wybrał "gwiaździsty" projekt Arsene Heitza na nową flagę Rady Europy, dziś flaga Unii Europejskiej.


1958 - W Warszawie odnaleziono ciało porwanego i zamordowanego 15-letniego Bohdana Piaseckiego, syna Bolesława Piaseckiego, przewodniczącego Stowarzyszenia PAX; w latach 30. jednego z przywódców Obozu Narodowo-Radykalnego, twórcy ONR-Falanga, w czasie wojny komendanta Konfederacji Narodu (1941-1944), który po aresztowaniu przez NKWD rozpoczął współpracę z władzami komunistycznymi; motywy zabójstwa jego syna do dziś nie zostały wyjaśnione, wiele wskazuje jednak na to, że miało ono charakter polityczny.


1958 - W Koszalinie urodził się Mirosław Okoński, piłkarz, reprezentant Polski, trzykrotny mistrz Polski z Lechem Poznań, zdobywca 4 pucharów Polski, mistrzostwa Grecji i Pucharu Niemiec.


1965 - Zakończył obrady trwający od 1962 r. Sobór Watykański II.


1970 - W Polsce przeprowadzony został trzeci powojenny powszechny spis ludności.


1972 - W Olsztynie urodziła się Joanna Kos-Krauze, reżyserka, scenarzystka; z mężem Krzysztofem Krauze współreżyserowała filmy "Plac Zbawiciela", "Papusza", "Ptaki śpiewają w Kigali".


1975 - W Sali Kongresowej PKiN w Warszawie rozpoczął obrady VII Zjazd PZPR.


1976 - W Warszawie zmarł Kazimierz Lisiecki, pedagog, działacz społeczny, współtwórca Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy i Państwowego Zespołu Ognisk Wychowawczych.


1978 - Premiera filmu "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz" w reżyserii Stanisława Barei.


1979 - Zmarł Henryk Paszkiewicz, mediewista, analityk najstarszych źródeł ruskich.


1981 - Papież Jan Paweł II ustanowił w Krakowie Papieską Akademię Teologiczną.


1989 - W Warszawie zmarł Szymon Datner, historyk żydowskiego pochodzenia, badacz historii Holokaustu.


1990 - W Krakowie zmarł Tadeusz Kantor, jeden z najważniejszych twórców i reformatorów XX-wiecznego teatru, malarz, scenograf, aktor, wykładowca krakowskiej ASP; autor manifestów artystycznych, współzałożyciel Grupy Krakowskiej i założyciel Teatru Cricot 2, jego najgłośniejsze spektakle to "Umarła klasa", "Wielopole, Wielopole", "Niech sczezną artyści", "Nigdy tu już nie powrócę".


1991 - Prezydent Federacji Rosyjskiej Borys Jelcyn zawarł z prezydentami Ukrainy - Leonidem Krawczukiem i Białorusi - Stanisławem Szuszkiewiczem układ białowieski, na mocy którego ZSRS jako podmiot prawa międzynarodowego przestał istnieć. Na jego miejsce już suwerenne kraje - Rosja, Ukraina i Białoruś - powołały Wspólnotę Niepodległych Państw. Podpisanie układu białowieskiego i utworzenie WNP uznawane jest za ostateczny upadek imperium sowieckiego.


1991 - Nadawanie audycji rozpoczęło "Radio Maryja".


1992 - W życie weszła tzw. Mała Konstytucja - ustawa regulująca wzajemne stosunki między władzą ustawodawczą a wykonawczą III RP. Obowiązywała do roku 1997, do wejścia w życie Konstytucji RP.


2007 - Zmarł Ryszard Schramm, biolog, taternik, współautor pierwszego przejścia głównej grani Tatr.


2014 - W Krakowie rozpoczął się proces beatyfikacyjny ks. Piotra Skargi, jezuity, pisarza i kaznodziei, przedstawiciela polskiej kontrreformacji.


2015 - Zmarł Janusz Odrowąż-Pieniążek, historyk literatury, pisarz i muzealnik, wieloletni dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.


2017 – Beata Szydło złożyła rezygnację z urzędu premiera, podając gabinet do dymisji, którą prezydent Andrzej Duda przyjął i desygnował na premiera Mateusza Morawieckiego.


2021 – We Wrocławiu zmarł Antoni Gucwiński, dyrektor Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu w latach 1966–2006. W tym czasie w latach 1971-2001 popularyzował wiedzę o przyrodzie, współtworząc i prowadząc z żoną Hanną Gucwińską program telewizyjny w TVP zatytułowany "Z kamerą wśród zwierząt".


2021 – We Wrocławiu zmarł reżyser filmowy Sylwester Chęciński, twórca trylogii o rodzinach Pawlaków i Kargulów, rozpoczętej filmem "Sami swoi" w 1967 r., filmów "Wielki Szu", "Rozmowy kontrolowane" i "Historii żółtej ciżemki".


9 grudnia


------------


1410 - W Nieszawie zawarto rozejm polsko-krzyżacki, kończący wojnę z zakonem. Rozpoczęte rokowania doprowadziły dwa miesiące później do zawarcia I pokoju toruńskiego.


1592 - Urodził się Krzysztof Arciszewski, organizator polskich wojsk artyleryjskich, admirał i wódz Holendrów w Brazylii.


1788 – Sejm Czteroletni powołał Niezależną Deputację Spraw Zagranicznych, która zastąpiła uzależniony od Rosji Departament Interesów Cudzoziemskich Rady Nieustającej.


1847 - Zmarł Ludwik Dmuszewski, aktor, śpiewak, reżyser i dziennikarz.


1894 - We Lwowie urodził się Adam Królikiewicz, major WP, komendant Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. oraz kampanii polskiej 1939 r.; jeździec, brązowy medalista olimpijski (1924) w indywidualnym konkursie skoków.


1916 - Rozporządzenie niemieckiego gubernatora gen. Hansa von Beselera o utworzeniu na okupowanych terenach zaboru rosyjskiego Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, emitującej marki polskie; w niepodległej Polsce marka pozostawała prawnym środkiem płatniczym do wprowadzenia złotego w 1924 r.


1919 - Ignacy Jan Paderewski ustąpił z funkcji premiera.


1922 - Zgromadzenie Narodowe wybrało na prezydenta RP Gabriela Narutowicza.


1931 - Na terenach Rzeczpospolitej Polskiej przeprowadzony został drugi Powszechny Spis Ludności.


1934 - W Papowie Biskupim na Pomorzu urodziła się Irena Santor, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek, wykonawczyni takich przebojów jak "Embarras", "Maleńki znak", "Jak przygoda to tylko w Warszawie".


1937 - W Warszawie zmarł Andrzej Strug, właściwie Tadeusz Gałecki, pisarz, publicysta, działacz socjalistyczny i niepodległościowy.


1939 - We Lwowie NKWD aresztowało ok. dwóch tysięcy oficerów Wojska Polskiego, których później wywieziono w głąb ZSRS.


1939 - Prezydent RP Władysław Raczkiewicz podpisał dekret o powołaniu Rady Narodowej.


1946 - Przed amerykańskim trybunałem w Norymberdze rozpoczął się tzw. proces lekarzy; wśród ponad dwudziestu członków nazistowskich służb medycznych, którzy zasiedli na ławie oskarżonych był dr Karl Brandt - Główny Komisarz do spraw Zdrowia i Higieny Rzeszy.


1950 - W Warszawie w gruzach domu przy ul. Nowolipki odnaleziono część archiwum Emanuela Ringelbluma - Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego; w 1999 r. zostało ono wpisane przez UNESCO na Listę "Pamięć Świata", gromadzącą najważniejsze dokumenty, jakie przechowała ludzkość.


1956 - Po pięciu latach funkcjonowania pod nazwą "Sekcja Piłki Nożnej Głównego Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu" Polski Związek Piłki Nożnej powrócił do swojej tradycyjnej, używanej od 1919 roku nazwy.


1956 - W Łodzi w czasie ogólnopolskiego zjazdu działaczy harcerskich podjęto decyzję o reaktywowaniu rozwiązanego w 1950 r. Związku Harcerstwa Polskiego; przewodniczącym Rady Naczelnej ZHP został Aleksander Kamiński.


1957 - Premiera filmu "Dwie godziny" w reżyserii Stanisława Wohla i Józefa Wyszomirskiego.


1980 - Erupcja ropy i gazu ziemnego w Karlinie (Zachodniopomorskie), której efektem był pożar szybu naftowego. Przez 32 dni ponad 1000 osób walczyło z żywiołem. Tamtejsze złoża ropy naftowej okazały się mniejsze niż oczekiwano.


1984 Zmarł Leszek Prorok, prozaik, eseista, autor utworów scenicznych, powieści i opowiadań.


1985 - W Warszawie zmarł Ireneusz Iredyński, pisarz, dramaturg.


1988 - Na zaproszenie prezydenta Francois Mitteranda Lech Wałęsa rozpoczął wizytę we Francji, towarzyszyli mu Bronisław Geremek i Andrzej Wielowieyski; była to pierwsza zagraniczna wizyta Wałęsy od 1981 r.


1990 - Odbyła się druga tura wyborów prezydenckich: wzięło w niej udział 53,39 proc. uprawnionych do głosownia (14,65 mln); Lecha Wałęsę poparło 74,25 proc. głosujących (10 622 696), natomiast Stanisława Tymińskiego 25,75 proc. (3 683 098); ponad 344 tys. wyborców oddało nieważne głosy.


1993 - Premiera filmu "Dwa księżyce" w reżyserii Andrzeja Barańskiego.


2001 - Zmarła Józefina Pellegrini, aktorka, piosenkarka i wróżka, występowała w warszawskich teatrach.


2007 - W Warszawie zmarł Ryszard Reiff, w czasie II wojny światowej członek Konfederacji Narodu, od 1944 r. w AK; współzałożyciel Stowarzyszenia "Pax", w latach 1978-1982 jego przewodniczący; od 1981 r. członek Rady Państwa; jako jedyny z 14 jej członków sprzeciwił się 13 grudnia 1981 r. zatwierdzeniu uchwały o wprowadzeniu stanu wojennego i dekretu o stanie wojennym, za co został odwołany ze stanowiska; w latach 1989-1991 senator z ramienia Komitetu Obywatelskiego; przewodniczący Związku Sybiraków (1989-2006).


2008 - W Warszawie zmarł Władysław Ślesicki, reżyser oraz scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych, m.in. "W pustyni i w puszczy" (1973).


10 grudnia


----------


1339 - W Starym Sączu zmarła Jadwiga Bolesławówna, żona Władysława Łokietka, w latach 1320-1333 królowa Polski, matka Kazimierza III Wielkiego.


1671 - Turcja wypowiedziała Rzeczypospolitej wojnę, żądając wycofania polskich wojsk z Podola i Ukrainy.


1773 - Urodziła się Antonina Campi-Miklasiewicz, śpiewaczka operowa.


1791 - W Offenbach k. Frankfurtu n/Menem zmarł urodzony na Podolu Jakub Frank, przywódca oraz twórca żydowskiej sekty frankistów, cadyk, mistyk, samozwańczy prorok, astrolog i alchemik.


1796 - Car Rosji Paweł I ogłosił amnestię dla zesłanych na Syberię uczestników Powstania Kościuszkowskiego.


1805 - W Zalesiu urodziła się Amelia z Ogińskich Załuska, kompozytorka, malarka, poetka, współzałożycielka uzdrowiska w Iwoniczu.


1830 – Powstanie Listopadowe: Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki i Jan Jezierski zostali wydelegowani przez dyktatora gen. Józefa Chłopickiego do Sankt Petersburga na rozmowy z carem Mikołajem I, które miały doprowadzić do kompromisowego zakończenia konfliktu.


1850 - W Aleppo w Syrii zmarł Józef Bem, uczestnik wojny 1812-1813 i Powstania Listopadowego; w czasie Wiosny Ludów dowódca rewolucyjnego Wiednia; podczas powstania węgierskiego (1848-1849) stał na czele wojsk w Siedmiogrodzie, a następnie był naczelnym wodzem armii węgierskiej; po upadku powstania służył w armii tureckiej jako Murat Pasza.


1870 - W Bohdanowie urodził się Ferdynand Ruszczyc, malarz, grafik, rysownik.


1893 - W Krakowie urodził się Jerzy Stempowski, eseista, krytyk literacki, epistolograf, publicysta.


1895 - W Dębnie urodził się Józef Janos, twórca ludowy, poeta i rzeźbiarz.


1900 - W Wilnie urodził się Henryk Niewodniczański, fizyk, członek PAN, twórca Instytutu Fizyki Jądrowej w Krakowie.


1901 - W Sztokholmie po raz pierwszy wręczono Nagrody Nobla.


1903 - Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki odebrali Maria Skłodowska-Curie i jej mąż Pierre Curie.


1905 - Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury odebrał Henryk Sienkiewicz.


1909 - W Niechanowie w pobliżu Gniezna urodził się Adam Borys, ps. Pług, podpułkownik WP, cichociemny; organizator i pierwszy dowódca batalionu "Parasol" Kierownictwa Dywersji KG AK.


1911 - Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii odebrała Maria Skłodowska-Curie.


1912 - W Krakowie urodził się Jerzy Turowicz, dziennikarz, publicysta, wieloletni redaktor naczelny "Tygodnika Powszechnego".


1924 - Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury odebrał Władysław Reymont.


1927 - W Genewie marszałek Józef Piłsudski wziął udział w sesji Rady Ligi Narodów poświęconej normalizacji stosunków polsko-litewskich.


1936 - Zmarł Leon Wasilewski, ojciec Wandy Wasilewskiej, działacz i teoretyk PPS, historyk i dyplomata.


1936 - W Lidzie urodził się Roman Załuski, reżyser i scenarzysta, autor filmów "Kardiogram" (1971), "Sekret" (1973), "Och, Karol" (1985), "Kogel-mogel" (1988).


1940 - W Białymstoku urodził się Aleksander Smolar, publicysta, w czasach PRL działacz opozycji demokratycznej, rzecznik Komitetu Obrony Robotników. Założyciel kwartalnika "Aneks"; w latach 1991 – 2020 prezes Fundacji im. Stefana Batorego.


1942 - Nota ministra spraw zagranicznych RP Edwarda Raczyńskiego do rządów Narodów Zjednoczonych dotycząca niemieckich zbrodni na ludności żydowskiej w okupowanej Polsce.


1943 - W Moskwie zmarł Alfred Lampe, działacz komunistyczny, członek KC KPP; współorganizator Związku Patriotów Polskich w Związku Sowieckim oraz 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki.


1945 - W Zamościu urodził się Marek Grechuta, piosenkarz, poeta, kompozytor, wykonawca przebojów "Dni, których nie znamy", "Będziesz moją panią", "Niepewność", "Korowód".


1946 - W Zabrzu urodził się Jan Sawka, grafik, malarz. Zajmowął się plakatem i grafiką ilustracyjną.


1948 - Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Powszechną Deklarację Praw Człowieka.


1953 - W Warszawie zmarła Lucyna Messal (Messalka), aktorka, śpiewaczka, tancerka, primadonna operetki warszawskiej.


1956 - W Szczecinie wybuchły antysowieckie zamieszki, zaatakowano m.in. budynek konsulatu ZSRS, komisariaty MO, Centralne Więzienie oraz Prokuraturę Wojewódzką.


1956 - Decyzją Rady Państwa Stalinogród powrócił do historycznej nazwy - Katowice.


1959 - Zmarł Andrzej Sołtan, fizyk, twórca i pierwszy dyrektor Instytutu Badań Jądrowych.


1965 - W Londynie zmarł Michał Grażyński, członek POW, uczestnik powstań śląskich; w latach 1926-1939 wojewoda śląski; przewodniczący ZHP od 1931 do 1939 r., następnie przewodniczący ZHP poza granicami Kraju (1946-1960); po wojnie na emigracji w Wielkiej Brytanii.


1966 - Pierwszy album studyjny "Czerwonych Gitar" - "To właśnie my".


1972 - Premiera filmu "Trzeba zabić tę miłość" w reżyserii Janusza Morgensterna.


1980 - Czesław Miłosz odebrał literacką Nagrodę Nobla.


1980 - Przy Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność" powstał Komitet Obrony Więzionych za Przekonania.


1982 - W meczu koszykarskiej ekstraklasy Górnik Wałbrzych - Pogoń Szczecin zawodnik Górnika Mieczysław Młynarski zdobył 90 punktów. Do dziś wynik ten pozostaje rekordem polskiej ligi.


1983 - Danuta Wałęsa wraz z synem odebrała w Oslo przyznaną Lechowi Wałęsie Pokojową Nagrodę Nobla.


1984 - Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur.


1986 - Lech Wałęsa powołał Komisję Interwencji i Praworządności NSZZ "Solidarność", którą kierował Zbigniew Romaszewski.


1989 - W Nowej Hucie zdemontowano pomnik Włodzimierza Lenina.


1991 - W Maastricht w Holandii zakończył się szczyt 12 państw EWG, podczas którego uzgodniono traktat o unii gospodarczej i politycznej.


1994 - Zmarła Krystyna Tustanowska, pseudonim Tina, żołnierka Armii Krajowej, uczestniczyła w wielu akcjach AK: w zamachu na Kutscherę i odbiciu "Rudego" pod Arsenałem.


1996 - Wisława Szymborska odebrała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.


1996 - W Warszawie zmarła Maryna Zagórska, tłumaczka literatury pięknej, współpracowniczka Komitetu Obrony Robotników, żona poety Jerzego Zagórskiego; Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata.


2003 - W Poznaniu zmarł prof. Janusz Pajewski, historyk.


2007 - Ruszyła Biełsat TV - satelitarny kanał Telewizji Polskiej nadawany w języku białoruskim.


2019 - Olga Tokarczuk odebrała literacką Nagrodę Nobla za rok 2018.


2019 – W Warszawie zmarł Adam Słodowy, popularyzator nauki i prowadzący program „Zrób to sam” w Telewizji Polskiej. Program nadawany był przez 24 lata między 1959 a 1983 r.


2021 – W Paryżu zmarł Andrzej Wat, historyk sztuki, autor rozpraw naukowych i książek o Janie Lebensteinie, popularyzator twórczości Augusta Zamoyskiego, zesłaniec do Kazachstanu. Syn pisarza Aleksandra Wata i Pauliny Wat.


11 grudnia


----------


1618 - W Dywilinie zawarto rozejm kończący trwającą od 1609 r. wojnę pomiędzy Rzeczpospolitą i Rosją.


1811 - W Wiedniu zmarł Seweryn Rzewuski, hetman polny koronny, jeden z liderów tzw. stronnictwa hetmańskiego, przeciwnik reform Sejmu Czteroletniego, współtwórca i przywódca konfederacji targowickiej.


1817 - W Paryżu zmarła Maria Walewska, hrabina, kochanka cesarza Napoleona Bonaparte; z ich związku narodził się syn Aleksander Walewski, przyszły minister spraw zagranicznych Francji.


1866 - W Warszawie uruchomiona została pierwsza linii tramwaju konnego. Sześciokilometrowa trasa łączyła leżący na lewym brzegu Wisły Dworzec Wiedeński z położonym na prawym brzegu Dworcem Petersburskim (dziś Wileński) oraz nowo otwartym Dworcem Terespolskim (Wschodnim).


1869 - W Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się premiera "Parii", ostatniej opery Stanisława Moniuszki.


1876 - W Wiszniewie na Litwie urodził się Mieczysław Karłowicz, kompozytor, dyrygent, pionier taternictwa i narciarstwa rekreacyjnego. Był reprezentantem idei artystycznych "Młodej Polski" w muzyce.


1883 - Urodził się Stanisław Adamczewski, historyk literatury, krytyk literacki, wydawca, profesor Uniwersytetu Łódzkiego i członek Polskiej Akademii Umiejętności.


1896 - W Łupkowie urodził się Józef Garbień, żołnierz I Brygady Legionów, chirurg, piłkarz Pogoni Lwów, reprezentant Polski.


1908 Urodził się Aleksander Janta-Połczyński, poeta, prozaik, jeden z najwybitniejszych reportażystów lat międzywojennych.


1908 - W Wiedniu urodził się Amon Goeth, nazistowski zbrodniarz, komendant niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Plaszow; w 1946 r. skazany na śmierć przez Najwyższy Trybunał Narodowy i stracony w krakowskim więzieniu przy ul. Montelupich.


1918 - W Lublinie urodził się Zygmunt Kałużyński, publicysta, krytyk filmowy, popularyzator historii kina, przez wiele lat związany z tygodnikiem „Polityka”.


1921 - Na warszawskim Żoliborzu założona została pierwsza w Polsce spółdzielnia osiedlowa budownictwa wielorodzinnego - Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa (WSM).


1921 - Urodził się Tadeusz Bogucki, aktor. W czasie wojny uczestnik powstania warszawskiego.


1922 - Gabriel Narutowicz został zaprzysiężony na prezydenta RP.


1927 - Uruchomiono linię kolejową z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, zbudowaną przez spółkę akcyjną "Elektryczne Koleje Dojazdowe"; była to pierwsza normalnotorowa elektryczna kolej w Polsce.


1932 - Urodził się Dariusz Fikus, dziennikarz, początkowo związany ze "Sztandarem Młodych" i Expressem Wieczornym", później przez 25 lat współtworzył tygodnik "Polityka".


1936 - W Genewie na forum Ligii Narodów przedstawiciel polskiego rządu potępił ochotników, którzy zamierzali walczyć w hiszpańskiej wojnie domowej.


1941 - Niemcy i Włochy wypowiedziały wojnę USA.


1941 - Rząd polski wypowiedział wojnę Japonii, która nieformalnie odrzuciła ten akt.


1941 - W Warszawie zmarł płk Bronisław Gembarzewski, historyk wojskowości, organizator i dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie (1916-1936) oraz Muzeum Wojska w Warszawie (1920-1939).


1942 - Niemcy spacyfikowali wieś Kitów na Zamojszczyźnie zabijając jej 174 mieszkańców.


1945 - Pogrzeb sekretarza NKW PSL Bolesława Ściborka, zamordowanego 5 grudnia 1945 r. w Łodzi przez funkcjonariuszy UB; w uroczystościach wzięło udział około 25 tys. osób.


1946 - Powstał UNICEF - Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci.


1946 - W Starym Olsztynie urodził się Marek Jackowski, muzyk, kompozytor, lider zespołu Maanam.


1948 - W Zakopanem funkcjonariusze komunistycznej bezpieki aresztowali Jerzego Bronisława Brauna, ostatniego delegata Rządu RP na Kraj (od czerwca 1945 r.), pisarza i krytyka literackiego, filozofa, instruktora harcerskiego.


1973 - Premiera filmu "Sanatorium pod klepsydrą" w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.


1976 - Premiera serialu telewizyjnego "Daleko od szosy" w reżyserii Zbigniewa Chmielewskiego.


1981 - Początek posiedzenia Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" w Gdańsku.


1981 - W warszawskim Teatrze Dramatycznym rozpoczął obrady Kongres Kultury Polskiej.


1981 - Premiera filmu "Wahadełko" w reżyserii Filipa Bajona.


1994 - W Edynburgu zmarł gen. Stanisław Maczek, dowódca 1. Polskiej Dywizji Pancernej, wsławionej walkami pod Falaise podczas inwazji sił alianckich w Normandii w 1944 r. i wyzwoleniem holenderskiej Bredy.


1995 - W Warszawie zmarła Marta Fik, historyczka, krytyczka teatralna, autorka m.in. "Kultura polska po Jałcie 1944-81".


2005 - W Warszawie zmarła Maria Kaniewska, reżyserka, scenarzystka, aktorka; autorka m.in. filmów "Niedaleko Warszawy", "Awantura o Basię", "Szatan z siódmej klasy", „Poszukiwany poszukiwana”


2008 - W Krakowie zmarła Zofia Jarema, reżyserka teatralna, scenografka, współzałożycielka krakowskiego Teatru Laki, Maski i Aktora Groteska.


2010 - W Łodzi zmarła Urszula Modrzyńska, aktorka teatralna i filmowa, pamiętna odtwórczyni roli Jagienki w "Krzyżakach" w reżyserii Aleksandra Forda.


2017 – Prezydent Andrzej Duda powołał rząd premiera Mateusza Morawieckiego.(PAP)


szuk/ skp/


Kraj i świat

2024-07-28, godz. 14:10 Włochy/ W Rzymie rozmowy przedstawicieli CIA, Mosadu, Kataru i Egiptu ws. Strefy Gazy Szansa na rozejm w Strefie Gazy i uwolnienie izraelskich zakładników, porwanych w październiku 2023 roku przez palestyński Hamas to temat zorganizowanych w… » więcej 2024-07-28, godz. 14:00 W. Brytania/ Resort obrony: dwa nowe postępowania dotyczące korupcji w rosyjskiej zbrojeniówce Brytyjski resort obrony powiadomił w niedzielę o dwóch nowych postępowaniach w sprawie korupcji, wszczętych w Rosji wobec przedstawicieli tamtejszego sektora… » więcej 2024-07-28, godz. 14:00 Paryż/siatkówka - komunikat PZPS ws. zdrowia Fornala Tomasz Fornal w meczu z reprezentacją Egiptu doznał urazu skrętnego lewego stawu skokowego. W przeprowadzanych badaniach nie stwierdzono złamań, wykazały… » więcej 2024-07-28, godz. 13:40 Paryż/boks - Rygielska wygrała pojedynek w kat. 66 kg Pięściarka Aneta Rygielska w olimpijskim debiucie zwyciężyła 3-2 Brytyjkę Rossie Eccleri w 1/16 finału kat. 66 kg turnieju w Paryżu. » więcej 2024-07-28, godz. 13:20 Japonia, USA i Korea Płd. sformalizowały współpracę w dziedzinie bezpieczeństwa Ministrowie obrony Japonii, Stanów Zjednoczonych i Korei Południowej podpisali w niedzielę podczas pierwszego w historii trójstronnego spotkania memorandum… » więcej 2024-07-28, godz. 13:20 Paryż/tenis stołowy - pierwsze zwycięstwo Redzimskiego Miłosz Redzimski pokonał Egipcjanina Mohameda El-Beialim 4:0 (11:8, 11:7, 16:14, 11:8) w 1/32 finału turnieju tenisistów stołowych igrzysk olimpijskich w… » więcej 2024-07-28, godz. 13:10 KSP: zwolniono dwóch z trzech zatrzymanych w związku z zatruciem chlorem na pływalni Policja, po przesłuchaniu, zwolniła dwóch z trzech pracowników pływalni 'Polonez' na warszawskim Targówku, gdzie w piątek doszło do zatrucia chlorem ponad… » więcej 2024-07-28, godz. 13:00 Lubelskie/ Wystawa prac inspirowanych twórczością Stanisława Szukalskiego Wystawę prac inspirowanych twórczością Stanisława Szukalskiego można oglądać podczas festiwalu 'Dwa Brzegi' w Kazimierzu Dolnym (Lubelskie). Ekspozycja… » więcej 2024-07-28, godz. 13:00 Paryż/strzelectwo - Polacy nie awansowali do finału karabinu pneumatycznego na 10 m Maciej Kowalewicz i Tomasz Bartnik nie wystąpią w finale karabinu pneumatycznego na 10 m. Na olimpijskiej strzelnicy w Chateauroux zajęli odpowiednio 25. i… » więcej 2024-07-28, godz. 13:00 Etiopia/ Media: 19 osób zginęło w wyniku zatonięcia łodzi w regionie Amhara Co najmniej 19 osób zginęło w wyniku zatonięcia łodzi na rzece Tekkezje w regionie Amhara na północy Etiopii - powiadomiła w niedzielę agencja AFP, powołując… » więcej
14151617181920
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »