25 września 1944 r. od rana oddziały niemieckie wsparte artylerią, lotnictwem i bronią pancerną kontynuowały natarcie na Mokotów z kierunku południowego i od zachodu.

Szkoła przy ul. Woronicza 8 siedmiokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Batalion „Olza” wycofał się na południe z linii Al. Niepodległości w kierunku ul. Krasickiego.

Powstańcy utracili ważny punkt oporu – Redutę "Alkazar" na rogu Al. Niepodległości i Odyńca. Niemcy przesuwali się z ul. Malczewskiego ku Puławskiej. Na terenach zajętych przez wroga dochodzi do mordów i grabieży.

Tego dnia podczas niemieckiego nalotu zginął ppor. AK Eugeniusz Lokajski „Brok” (1908-1944). Przed wojną przed wojną był wybitnym sportowcem. W czerwcu 1936 r. w Poznaniu pobił rekord Polski w rzucie oszczepem. Jego rekord, 73,27 m przetrwał siedemnaście lat.

Był wicemistrzem świata w pięcioboju oraz uczestnikiem XI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie (1936). Jego pasją była fotografia.

We wrześniu 1939 r., jako podporucznik rezerwy piechoty dowodził plutonem w okolicach Brześcia. Tam dostał się do sowieckiej niewoli, z której zbiegł, unikając śmierci z rąk NKWD.

W styczniu 1944 r. został zaprzysiężony na żołnierza AK w stopniu porucznika. W czasie powstania służył w kompanii sztabowej „Koszta” jako oficer łącznikowy, a potem, od 30 sierpnia 1944 r., jako dowódca 2. plutonu. Został uprawniony „do noszenia i używania aparatu fotograficznego i filmowego”. "Brok" jednym z najwybitniejszych fotoreporterów Powstania Warszawskiego. 25 września 1944 r. oddelegowano go do Komendy Głównej AK, by wykonał zdjęcia do fałszywych dokumentów, dzięki którym powstańcy mogliby opuścić miasto wraz z ludnością cywilną. Po klisze poszedł do zakładu fotograficznego przy ul. Marszałkowskiej 129 w pobliżu ul. Siennej, gdzie znajdował się zakład fotograficzny. Chwilę później kamienica została zbombardowana. Ciało "Broka" odkopano dopiero 15 maja 1945 r. Grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim.

Jego siostra, Zofia Domańska przekazała wykonane przez Lokajskiego zdjęcia do Muzeum Powstania Warszawskiego. (PAP)

autor: Maciej Replewicz

mr/ dki/