Pochodzący z Dąbrowy Górniczej abp Cieplak – Sługa Boży Kościoła katolickiego - był m.in. profesorem Akademii Duchownej w Petersburgu oraz sufraganem i administratorem archidiecezji mohylewskiej w Rosji.

Jak poinformowali PAP przedstawiciele katowickiego oddziału IPN, w programie niedzielnej uroczystości znalazł się wykład o życiu i służbie arcybiskupa Cieplaka, który wygłosi dyrektor Instytutu Zagłębia Dąbrowskiego prof. Dariusz Nawrot, msza święta oraz odsłonięcie tablicy połączone ze złożeniem kwiatów.

Napis na tablicy pamiątkowej, przytwierdzonej do fasady bazyliki, przedstawia krótką sylwetkę abp. Cieplaka – przypomina o miejscu jego urodzenia, pełnionych funkcjach czy wyroku bolszewickiego sądu oraz o rozpoczętym w latach 50. procesie beatyfikacyjnym. „Był on uosobieniem polskiego patriotyzmu, a także męczeństwa Kościoła katolickiego” - napisano na tablicy.

Inicjatorem upamiętnienia abp Cieplaka jest zagłębiowski działacz społeczny Piotr Dudała. Organizatorami uroczystości są: katowicki oddział IPN, parafia pw. NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej oraz Rycerze Kolumba Rady Sosnowieckiej im. św. Rafała Kalinowskiego

Jan Cieplak urodził się 17 sierpnia 1857 r. w Dąbrowie Górniczej. Studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach, następnie w Akademii Duchownej w Petersburgu. W 1881 r. otrzymał święcenia kapłańskie w Kielcach. Swoją mszę św. prymicyjną odprawił w kościele pw. św. Aleksandra w Dąbrowie Górniczej – to dzisiaj jedna z kaplic dąbrowskiej bazyliki.

Był profesorem w Akademii Duchownej w Petersburgu, katechetą szkolnym i kapelanem. W 1908 r. został mianowany biskupem tytularnym ewaryjskim, 7 grudnia 1908 r. otrzymał sakrę biskupią. W latach 1917-1923 bronił praw religijnych katolików w Rosji Sowieckiej. 19 kwietnia 1919 r. został mianowany arcybiskupem tytularnym akrydeńskim w Ochrydzie. W marcu 1923 r. sądzono go w procesie pokazowym w Moskwie.

Wraz z 14 innymi duchownymi został wówczas skazany na karę śmierci za „podżeganie do buntu poprzez zabobony”, jak bolszewicy określali religię. Pod naciskiem światowej opinii publicznej i po ostrzeżeniu ze strony polskiego rządu wyrok zamieniono na 10 lat więzienia. W 1924 abp Cieplak r. został wydalony do Polski.

W październiku 1925 r. wyjechał do USA; w ramach wizyt duszpasterskich odwiedził ok. 70 polskich parafii. 14 grudnia 1925 r. został mianowany ordynariuszem i pierwszym metropolitą w Wilnie. Zmarł 17 lutego 1926 r. w Passaic k. Nowego Jorku. Został pochowany w katedrze wileńskiej. W 1952 r. z inicjatywy ks. Waleriana Meysztowicza rozpoczął się w Rzymie proces beatyfikacyjny abp. Cieplaka.(PAP)

autor: Krzysztof Konopka

kon/ aszw/