Radio Opole » Kraj i świat
2022-07-12, 15:20 Autor: PAP

Muzeum Auschwitz otrzymało portrety przedstawiające więźnia Wincentego Gawrona

Dwa portrety przedstawiające Wincentego Gawrona, byłego więźnia Auschwitz i członka istniejącego w nim ruchu oporu, przekazała do zbiorów Muzeum Auschwitz jego córka Margaret Jablonsky - zakomunikowała we wtorek oświęcimska instytucja.

Autorem obu prac – jednej wykonanej w obozie, drugiej pochodzącej z 1987 r. – jest Mieczysław Kościelniak, artysta z wykształcenia, a także obozowy kolega Gawrona.


"Wykonany w obozie rysunek przedstawia Wincentego Gawrona prawdopodobnie przy pisaniu listu do rodziny. Artysta pochyla się nad kartką papieru, jest lekko uśmiechnięty i pisze list do domu na tle fragmentu więźniarskiej sztuby" – powiedziała Agnieszka Sieradzka z działu zbiorów muzeum.


Drugi rysunek jest powojenną kopią pracy wykonanej przez Kościelniaka w obozie. Widać na nim scenę czytania listu przez więźniów obozu. Jednym z nich jest Wincenty Gawron, a drugim - Alojzy Gołka. Kopia pochodzi z 1987 r. Na rysunku widoczna jest dedykacja: "Drogiemu Wickowi przyjaciel Mietek".


"Oryginał znajduje się w zbiorach Muzeum Auschwitz. Mieczysław Kościelniak, prawdopodobnie na prośbę przyjaciela, wykonał drugi raz ten sam rysunek, którego pierwowzór powstał w obozie w 1941 r. To jedna z kilku prac autorstwa Kościelniaka przedstawiających więźniów czytających listy. Obie prace stanowią cenny nabytek dla naszych zbiorów, uzupełniając portrety więźniów-artystów" – dodała Sieradzka.


Dwa portrety to kolejne prace przekazane do Muzeum przez Margaret Jablonsky. Rok temu ofiarowała m.in. o dwie akwarele i dwa drzeworyty wykonane przez Gawrona w obozie.


Wincenty Gawron urodził się 28 stycznia 1908 r. w Starej Wsi pod Limanową. Studiował w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych we Lwowie oraz w Krakowie, a od 1935 r. w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wybuch wojny przerwał jego edukację. W 1939 r. wstąpił do tajnej organizacji wojskowej. Niemcy aresztowali go w Limanowej 18 stycznia 1941 r. Został osadzony w więzieniu w Tarnowie. 5 kwietnia 1941 r. został deportowany do niemieckiego obozu Auschwitz. Początkowo pracował przy rozbiórce domów, a następnie w stolarni i rzeźbiarni.


W obozie zajmował się projektowaniem dekoracji, rękojeści noży do rozcinania papieru, kasetek oraz przedmiotów wykonywanych przez jego kolegów w rzeźbiarni. Malował oraz rysował portrety, pejzaże, wizerunki zwierząt. Wykonywał prace na zamówienia esesmanów, ale też dzieła o tematyce zakazanej w obozie: zawierające symbole Polski, ukazujące tragiczną rzeczywistość, a także karykatury ośmieszające załogę SS. W Auschwitz prowadził szczegółowe notatki opisujące codzienne życie.


W obozie zaprzyjaźnił się z rtm. Witoldem Pileckim (w obozie jako Tomasz Serafiński - PAP), który pomógł mu zbiec. Uciekł w nocy 23 maja 1942 r. razem ze Stefanem Bieleckim. Obaj mieli wynieść z obozu gromadzone przez ruch oporu informacje, by przekazać na zewnątrz, co dzieje się w KL Auschwitz. Bezcenne dokumenty trafiły do kwatery głównej polskiego podziemia.


Po ucieczce związał się z AK. Walczył w Powstaniu Warszawskim, m.in. na Starym Mieście i w Śródmieściu. Po upadku zrywu wyszedł ze stolicy z ludnością cywilną i trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie, z którego uciekł. Został aresztowany przez NKWD, ale i tym razem zdołał zbiec. Udał się do Włoch, gdzie trafił do II Korpusu Polskiego. Tam ponownie spotkał rtm. Witolda Pileckiego.


Po demobilizacji armii gen. Władysława Andersa pozostał na emigracji, najpierw w Kanadzie, a potem w Stanach Zjednoczonych. Zamieszkał w Chicago. W domu otworzył Muzeum Wojska Polskiego im. Józefa Piłsudskiego, w którym zgromadził pamiątki związane z historią polskiego oręża. Jako artysta grafik projektował witraże i znaczki pocztowe. Pracował na rzecz Polonii Amerykańskiej - projektował odznaczenia, sztandary i winiety czasopism. Autor wspomnień "Ochotnik do Oświęcimia", które zadedykował pamięci rtm. Witolda Pileckiego. Zmarł 25 sierpnia 1991 r.


Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród ok. 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła w Auschwitz niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)


Autor: Marek Szafrański


szf/ aszw/


Kraj i świat

2024-07-31, godz. 12:20 Litwa/ Na wileńskiej Rossie i Cmentarzu Bernardyńskim burza zniszczyła pomniki Burza, która przeszła nad Litwą w niedzielę i poniedziałek, wyrządziła poważne szkody na zabytkowych wileńskich nekropoliach - podał w środę Społeczny… » więcej 2024-07-31, godz. 12:20 UE/ Halicki: duże szanse, że jesienią powstanie stała komisja PE ds. zdrowia Są duże szanse, że jesienią powstanie stała komisja Parlamentu Europejskiego ds. zdrowia - powiedział PAP szef delegacji PO-PSL w PE, europoseł Andrzej… » więcej 2024-07-31, godz. 12:10 Austria/ Rząd nominował ministra finansów na komisarza UE Rząd Austrii nominował obecnego ministra finansów Magnusa Brunnera na stanowisko komisarza UE - poinformował w środę kanclerz Karl Nehammer na platformie… » więcej 2024-07-31, godz. 12:10 Klopp nie zamierza objąć funkcji selekcjonera piłkarskiej reprezentacji Anglii Niemiecki trener Juergen Klopp, który po minionym sezonie zakończył pracę w Liverpoolu, nie zamierza obejmować funkcji selekcjonera piłkarskiej reprezentacji… » więcej 2024-07-31, godz. 12:00 Robert Downey Jr. za nową rolę otrzyma najwyższą gażę w historii kina W miniony weekend dowiedzieliśmy się, że Robert Downey Jr. powróci do Filmowego Uniwersum Marvela. W nadchodzącej produkcji „Avengers: Doomsday” wcieli… » więcej 2024-07-31, godz. 12:00 Paryż/pływanie - Masiuk odpadł w eliminacjach na 200 m st. grzbietowym Ksawery Masiuk nie awansował do półfinału igrzysk w Paryżu w pływaniu na 100 m stylem grzbietowym. W eliminacjach uzyskał 17. wynik - 1.58,01. Do awansu… » więcej 2024-07-31, godz. 12:00 Turcja i Armenia rozważają otwarcie przejścia na granicy Specjalni wysłannicy rządów Turcji i Armenii we wtorek spotkali się na granicy między dwoma krajami, by rozmawiać o normalizacji stosunków dwustronnych… » więcej 2024-07-31, godz. 12:00 Paryż/wioślarstwo - Radosz i Wełna poza finałem dwójek podwójnych wagi lekkiej Startujące w wioślarskiej dwójce podwójnej wagi lekkiej Martyna Radosz i Katarzyna Wełna zajęły czwarte miejsce w swoim półfinale i straciły szansę… » więcej 2024-07-31, godz. 11:50 Lubuskie/ Od początku wakacji 63 wypadki drogowe Od początku tegorocznych wakacji w woj. lubuskim doszło do 63 wypadków drogowych, w których zginęło 11 osób, a 67 zostało rannych. Policja odnotowała… » więcej 2024-07-31, godz. 11:50 Jakubiak (Kukiz'15): nie odpowiada nam zamordyzm w PiS-ie (wideo) Zarówno dotychczasowym posłom koła Kukiz'15, jak i Janowi Krzysztofowi Ardanowskiemu nie odpowiada 'zamordyzm' w klubie PiS; chcemy tworzyć oddolny ruch, a… » więcej
33343536373839
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »