Radio Opole » Kraj i świat
2022-07-07, 08:10 Autor: PAP

Badacze: w mumii Egipcjanki należącej do UW odkryto przypuszczalne ślady po nowotworze

Duże ubytki w częściach kości twarzoczaszki mumii Egipcjanki żyjącej ponad 2 tys. lat temu mogą świadczyć o tym, że cierpiała na raka nosogardzieli - uważają eksperci z Warszawskiego Projektu Interdyscyplinarnych Badań Mumii. Mumia trafiła do Polski blisko 200 lat temu.

W 2016 r. ci sami eksperci ustalili, że mumia przypisywana kapłanowi Hor-Dżehutiemu tak naprawdę skrywa w sobie ciało kobiety. Było to możliwe dzięki zastosowaniu nowoczesnego tomografu, bo mumia jest ciągle kompletna – nie rozwijano bandaży na potrzeby badań. Prace nad mumią ciągle trwają i naukowcy pozyskują kolejne nowe informacje.


“Podczas przygotowania czaszki badanej przez nas mumii do wydruków 3D zwróciliśmy uwagę na duże ubytki w częściach kości twarzoczaszki, większe niż, te które zwykle powstają podczas zbiegów mumifikacyjnych” - powiedziała PAP Marzena Ożarek-Szilke, antropolożka i archeolożka z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM). Jak dodała, takie mniejsze ubytki z reguły powstawały w trakcie usuwania mózgu przez jedną z dziurek nosa. Wówczas m.in. kość sitowa była łamana w czasie “wydłubywania” mózgu.


W projekt badania mumii zaangażował się prof. Rafał Stec z Kliniki Onkologii WUM. PAP zapytała naukowca o to, co świadczy o tym, że Egipcjanka cierpiała na raka i czy bez pobrania próbek można z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że istotnie tak było.


“Po pierwsze, nietypowe zmiany w obrębie kości nosogardzieli, które zgodnie z opiniami ekspertów zajmujących się badaniem mumii nie są typowe dla procesu mumifikowania. Po drugie, opinie radiologów na podstawie tomografii komputerowej wskazujące na możliwość zmian w kościach na tle nowotworowym” - wskazał naukowiec. Dodał, że młody wiek zmarłej i brak innej przyczyny zgonu z dużym prawdopodobieństwem mogą wskazywać "na przyczynę onkologiczną".


Prof. Stec zastrzegł, że na razie u mumii podejrzewany jest nowotwór złośliwy, a jedynym pewnym rozpoznaniem jest badanie histopatologiczne, które w 100 proc. daje pewność rozpoznania. Dlatego w tym roku naukowcy planują pobranie tkanek i wykonanie różnych analiz na WUM. Próbki z warszawskiej mumii będą porównane z próbkami rakowymi z innych mumii egipskich. Są one przechowywane w bankach tkanek w USA i Wielkiej Brytanii.


Pytany o objawy tego typu nowotworów głowy i szyi, profesor wymienił zaburzenia połykania, zmianę artykulacji mowy, zaburzenia słuchowe oraz objawy ze strony układu oddechowego.


“Śmierć w przypadku tego, jak i każdego innego nowotworu, związana jest z powstawaniem przerzutów odległych, ale także poprzez niszczenie tkanek sąsiadujących z nowotworem czy powikłania zakrzepowo-krwotoczne” - wskazał.


Prof. Stec dodał, że nowotwory towarzyszyły ludzkości od zawsze. "Ale jak wiemy, nie mieliśmy do końca lat 90. ubiegłego wieku dobrej diagnostyki, poza tym większość nowotworów rozwija się w wieku podeszłym, stąd najzwyczajniej osoby nie dożywały momentu ich rozwoju i umierały z innych przyczyn” - powiedział.


Ożarek-Szilke dodała, że nowotwory w starożytnym Egipcie nie były rzadkością i znanych jest kilka przypadków potwierdzonego raka nosogardzieli.


Zdaniem badaczy analizy mumii mogą przyczynić się do rozwoju współczesnej medycyny. Jak wyjaśnił prof. Stec, będzie można poznać “podpis molekularny” nowotworów i porównać z obecnie występującymi nowotworami. Wyraził nadzieję, że poszerzy to także wiedzę o ewolucji nowotworów i być może wskaże dalsze kierunki badań zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu.


Planowane dalsze badania przesądzą, co było przyczyną choroby - czy może związana była z zakażeniem wirusem, np. HPV, czy też miała podłoże genetyczne.


Analizą genetyczną pobranych tkanek będzie się zajmował prof. Tomasz Stokłosa z Zakładu Biologii i Genetyki Nowotworów WUM. Badania potrwają kilka miesięcy, a wyniki być może będą znane pod koniec tego roku.


W Warszawski Projekt Interdyscyplinarnych Badań Mumii (Warsaw Mummy Project Human) zaangażowani są oprócz Ożarek-Szilke i prof. Steca również dr Wojciech Ejsmond z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN oraz Stanisław Szilke i Marcin Jaworski.


Mumia, która jest celem obecnych badań, została przywieziona do Polski w 1826 lub 1827 r. przez Jana Wężyka-Rudzkiego.


Jak powiedział PAP dr Wojciech Ejsmond, długo sądzono, że wewnątrz trumny znajduje się "mumia niewiasty". Tak podają XIX-wieczne dokumenty. Dopiero w okresie międzywojennym odczytano hieroglify na trumnie, które jednoznacznie wskazywały jej właściciela - kapłana Hor-Dżehutiego. Tym samym uznano, że wewnątrz spoczywa ów mężczyzna. Dopiero w czasie ostatnich badań ustalono, że jest to jednak kobieta.


O ciąży zmumifikowanej kobiety badacze poinformowali w 2021 r. Nie wszyscy naukowcy zgadzają się jednak z tym twierdzeniem. Podała je pod wątpliwość na przykład ekspertka zajmująca się mumiami prof. Sahar Saleem.


Obecnie mumia, należąca do UW, znajduje się od 1917 r. w depozycie w Muzeum Narodowym w Warszawie. Wraz z sarkofagiem jest prezentowana na stałej wystawie Galerii Sztuki Starożytnej.(PAP)


autor: Szymon Zdziebłowski


szz/ agt/


Kraj i świat

2024-06-25, godz. 21:20 Paszyk: samorządy powinny mieć większe zdolności inwestycyjne Poprawa zdolności inwestycyjnych samorządów pozwoli im stworzyć lepsze warunki do prowadzenia działalności gospodarczej - powiedział we wtorek minister… » więcej 2024-06-25, godz. 21:20 Komunikat Totalizatora Sportowego (25-06-2024) Komunikat Totalizatora Sportowego Totalizator Sportowy Spółka z o.o. podaje wyniki i wygrane w grze Eurojackpotw dniu 2024-06-25Wyniki5 liczb ze zbioru 50… » więcej 2024-06-25, godz. 21:20 ME 2024 - polscy kibice wreszcie mogli cieszyć się po meczu, "honor" uratowany Polscy kibice wreszcie mieli powody do radości po meczu mistrzostw Europy 2024. Remis z Francją w Dortmundzie 1:1, choć w grze tylko o 'honor', sprawił, że… » więcej 2024-06-25, godz. 21:20 Warszawa/ Wystawa "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 5. edycja" - od wtorku przed Ko… Akt detronizacji cara Mikołaja I, rękopis 'Chłopów', zbiór fotograficzny 'Zapis socjologiczny' prof. Zofii Rydet oraz 14. innych dokumentów historycznych… » więcej 2024-06-25, godz. 21:10 Słowenia / Umowa z Ukrainą ws. bezpieczeństwa pod znakiem zapytania Szefowa słoweńskiej dyplomacji Tanja Fajon oświadczyła, że zawarcie z Ukrainą umowy w sprawie bezpieczeństwa nie będzie możliwe w zapowiedzianym terminie… » więcej 2024-06-25, godz. 21:10 ME 2024 – Engel: na taki mecz czekaliśmy 'Zostawiliśmy dobre wrażenie, właśnie na taki mecz czekaliśmy' - tak były selekcjoner reprezentacji Jerzy Engel ocenił zakończone remisem 1:1 spotkanie… » więcej 2024-06-25, godz. 21:10 ME 2024 - Holandia - Austria 2:3 (opinie) Po meczu Holandia - Austria (2:3) powiedzieli: Ralf Rangnick (trener reprezentacji Austrii): 'Uważam, że wygraliśmy zasłużenie. Mieliśmy większą wolę… » więcej 2024-06-25, godz. 21:10 ME 2024 - francuscy sędziowie Turpin i Letexier przeszli do historii Clement Turpin i Francois Letexier, którzy prowadzą wieczorne mecze grupy C piłkarskich mistrzostw Europy, są pierwszymi od 86 lat Francuzami sędziującymi… » więcej 2024-06-25, godz. 21:10 Pomorskie/ Pociąg IC w powiecie tczewskim wjechał w uszkodzoną sieć trakcyjną Pociąg IC Piast jadący do Gdyni Głównej w powiecie tczewskim wjechał w uszkodzoną sieć trakcyjną. Ok. 220 pasażerów zostanie ewakuowanych do innego … » więcej 2024-06-25, godz. 21:00 Lewandowski ma o jednego gola mniej od Puskasa (dokumentacja) Robert Lewandowski zdobył we wtorek bramkę w meczu Polski z Francją (1:1) w fazie grupowej piłkarskich mistrzostw Europy, powiększając dorobek w drużynie… » więcej
3456789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »