Radio Opole » Kraj i świat
2022-07-07, 08:10 Autor: PAP

Badacze: w mumii Egipcjanki należącej do UW odkryto przypuszczalne ślady po nowotworze

Duże ubytki w częściach kości twarzoczaszki mumii Egipcjanki żyjącej ponad 2 tys. lat temu mogą świadczyć o tym, że cierpiała na raka nosogardzieli - uważają eksperci z Warszawskiego Projektu Interdyscyplinarnych Badań Mumii. Mumia trafiła do Polski blisko 200 lat temu.

W 2016 r. ci sami eksperci ustalili, że mumia przypisywana kapłanowi Hor-Dżehutiemu tak naprawdę skrywa w sobie ciało kobiety. Było to możliwe dzięki zastosowaniu nowoczesnego tomografu, bo mumia jest ciągle kompletna – nie rozwijano bandaży na potrzeby badań. Prace nad mumią ciągle trwają i naukowcy pozyskują kolejne nowe informacje.


“Podczas przygotowania czaszki badanej przez nas mumii do wydruków 3D zwróciliśmy uwagę na duże ubytki w częściach kości twarzoczaszki, większe niż, te które zwykle powstają podczas zbiegów mumifikacyjnych” - powiedziała PAP Marzena Ożarek-Szilke, antropolożka i archeolożka z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM). Jak dodała, takie mniejsze ubytki z reguły powstawały w trakcie usuwania mózgu przez jedną z dziurek nosa. Wówczas m.in. kość sitowa była łamana w czasie “wydłubywania” mózgu.


W projekt badania mumii zaangażował się prof. Rafał Stec z Kliniki Onkologii WUM. PAP zapytała naukowca o to, co świadczy o tym, że Egipcjanka cierpiała na raka i czy bez pobrania próbek można z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że istotnie tak było.


“Po pierwsze, nietypowe zmiany w obrębie kości nosogardzieli, które zgodnie z opiniami ekspertów zajmujących się badaniem mumii nie są typowe dla procesu mumifikowania. Po drugie, opinie radiologów na podstawie tomografii komputerowej wskazujące na możliwość zmian w kościach na tle nowotworowym” - wskazał naukowiec. Dodał, że młody wiek zmarłej i brak innej przyczyny zgonu z dużym prawdopodobieństwem mogą wskazywać "na przyczynę onkologiczną".


Prof. Stec zastrzegł, że na razie u mumii podejrzewany jest nowotwór złośliwy, a jedynym pewnym rozpoznaniem jest badanie histopatologiczne, które w 100 proc. daje pewność rozpoznania. Dlatego w tym roku naukowcy planują pobranie tkanek i wykonanie różnych analiz na WUM. Próbki z warszawskiej mumii będą porównane z próbkami rakowymi z innych mumii egipskich. Są one przechowywane w bankach tkanek w USA i Wielkiej Brytanii.


Pytany o objawy tego typu nowotworów głowy i szyi, profesor wymienił zaburzenia połykania, zmianę artykulacji mowy, zaburzenia słuchowe oraz objawy ze strony układu oddechowego.


“Śmierć w przypadku tego, jak i każdego innego nowotworu, związana jest z powstawaniem przerzutów odległych, ale także poprzez niszczenie tkanek sąsiadujących z nowotworem czy powikłania zakrzepowo-krwotoczne” - wskazał.


Prof. Stec dodał, że nowotwory towarzyszyły ludzkości od zawsze. "Ale jak wiemy, nie mieliśmy do końca lat 90. ubiegłego wieku dobrej diagnostyki, poza tym większość nowotworów rozwija się w wieku podeszłym, stąd najzwyczajniej osoby nie dożywały momentu ich rozwoju i umierały z innych przyczyn” - powiedział.


Ożarek-Szilke dodała, że nowotwory w starożytnym Egipcie nie były rzadkością i znanych jest kilka przypadków potwierdzonego raka nosogardzieli.


Zdaniem badaczy analizy mumii mogą przyczynić się do rozwoju współczesnej medycyny. Jak wyjaśnił prof. Stec, będzie można poznać “podpis molekularny” nowotworów i porównać z obecnie występującymi nowotworami. Wyraził nadzieję, że poszerzy to także wiedzę o ewolucji nowotworów i być może wskaże dalsze kierunki badań zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu.


Planowane dalsze badania przesądzą, co było przyczyną choroby - czy może związana była z zakażeniem wirusem, np. HPV, czy też miała podłoże genetyczne.


Analizą genetyczną pobranych tkanek będzie się zajmował prof. Tomasz Stokłosa z Zakładu Biologii i Genetyki Nowotworów WUM. Badania potrwają kilka miesięcy, a wyniki być może będą znane pod koniec tego roku.


W Warszawski Projekt Interdyscyplinarnych Badań Mumii (Warsaw Mummy Project Human) zaangażowani są oprócz Ożarek-Szilke i prof. Steca również dr Wojciech Ejsmond z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN oraz Stanisław Szilke i Marcin Jaworski.


Mumia, która jest celem obecnych badań, została przywieziona do Polski w 1826 lub 1827 r. przez Jana Wężyka-Rudzkiego.


Jak powiedział PAP dr Wojciech Ejsmond, długo sądzono, że wewnątrz trumny znajduje się "mumia niewiasty". Tak podają XIX-wieczne dokumenty. Dopiero w okresie międzywojennym odczytano hieroglify na trumnie, które jednoznacznie wskazywały jej właściciela - kapłana Hor-Dżehutiego. Tym samym uznano, że wewnątrz spoczywa ów mężczyzna. Dopiero w czasie ostatnich badań ustalono, że jest to jednak kobieta.


O ciąży zmumifikowanej kobiety badacze poinformowali w 2021 r. Nie wszyscy naukowcy zgadzają się jednak z tym twierdzeniem. Podała je pod wątpliwość na przykład ekspertka zajmująca się mumiami prof. Sahar Saleem.


Obecnie mumia, należąca do UW, znajduje się od 1917 r. w depozycie w Muzeum Narodowym w Warszawie. Wraz z sarkofagiem jest prezentowana na stałej wystawie Galerii Sztuki Starożytnej.(PAP)


autor: Szymon Zdziebłowski


szz/ agt/


Kraj i świat

2024-06-16, godz. 23:10 ME 2024 - kartki Czerwone i żółte kartki po 7 z 51 meczów: czerwone (1): Szkocja (1): Ryan Porteous żółte (18): Niemcy (2): Robert Andrich, Jonathan Tah Szkocja… » więcej 2024-06-16, godz. 23:10 ME 2024 - wyniki i tabele Wyniki dotychczasowych meczów i tabele grup: Grupa A2024-06-14:Niemcy - Szkocja 5:1 (3:0)2024-06-15:Węgry - Szwajcaria 1:3 (0:2)2024-06-19:Niemcy - Węgry… » więcej 2024-06-16, godz. 23:00 ME 2024 - Serbia - Anglia 0:1 (wynik) Grupa C: Serbia - Anglia 0:1 (0:1). Bramki: 0:1 Jude Bellingham (13-głową). Żółta kartka - Serbia: Nemanja Gudelj, Dusan Tadic. Sędzia: Daniele Orsato… » więcej 2024-06-16, godz. 23:00 ME 2024 - grupa C (tabela) Wyniki dotychczasowych meczów i tabela grupy C Serbia - Anglia 0:1 (0:1)Słowenia - Dania 1:1 (0:1)Tabela (mecze, wygrane, remisy, przegrane, bramki, punkty)1… » więcej 2024-06-16, godz. 23:00 ME 2024 - strzelcy Klasyfikacja strzelców - po 7 z 51 meczów (22 bramek): 1 - Michel Aebischer (Szwajcaria) Nedim Bajrami (Albania) Nicolo Barella (Włochy) Alessandro Bastoni… » więcej 2024-06-16, godz. 22:40 USA/ Gwiazdy Hollywood pomogły Bidenowi zebrać ponad 30 mln USD na kampanię prezydencką Ponad 30 mln dolarów zebrano na kampanię wyborczą urzędującego prezydenta USA Joe Bidena podczas wydarzenia zorganizowanego w weekend w Los Angeles. Wśród… » więcej 2024-06-16, godz. 22:40 Komunikat Totalizatora Sportowego (16-06-2024) Komunikat Totalizatora Sportowego Totalizator Sportowy Spółka z o.o. podaje ilości i wysokości wygranych w grach losowychw dniu 2024-06-16 o godz. 22:00Ekstra… » więcej 2024-06-16, godz. 22:40 Kielce/ Rozstrzygnięto 32. Plebiscyt „O Dziką Różę” 32. Plebiscyt Publiczności „O Dziką Różę” rozstrzygnięto w niedzielę w kieleckim Teatrze im. Stefana Żeromskiego. Najlepszymi aktorami zostali Klaudia… » więcej 2024-06-16, godz. 22:40 Ekstraklasa koszykarzy – Trefl Sopot mistrzem Polski (opis) Koszykarze Trefla zdobyli mistrzostwo Polski pokonując w finale play off ekstraklasy broniącego tytułu Kinga Szczecin 4-3. W decydującym, siódmym meczu sopocianie… » więcej 2024-06-16, godz. 22:30 Komunikat Totalizatora Sportowego (16-06-2024) Komunikat Totalizatora Sportowego Totalizator Sportowy Spółka z o.o. podaje wylosowane liczby w dniu 2024-06-16 o godz. 22:00W zakładach Mini Lotto wylosowano1… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »