Przygotowywane przepisy przewidują szereg środków mających zwiększyć gotowość na kryzysy, m.in. wprowadzenie unijnego planu na wypadek kryzysów zdrowotnych i pandemii oraz planów krajowych opracowywanych przez państwa członkowskie. Plan UE będzie zawierać przepisy o wymianie informacji między szczeblem unijnym a krajowym o wczesnym ostrzeganiu i o zarządzaniu ryzykiem.

Plany krajowe będą zawierać podobne informacje, a przy ich sporządzaniu państwa członkowskie będą się kontaktować między sobą i z Komisją Europejską, aby były one spójne z planem unijnym. W ten sposób powstaną wspólne ramy gotowości i reagowania na kryzysy.

Tekst przewiduje też, że KE może ogłosić stan zagrożenia zdrowia publicznego na szczeblu UE, co uruchomi mechanizmy monitorowania niedoborów produktów leczniczych lub aktywuje wsparcie ze strony Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC).

Negocjatorzy z Rady i z europarlamentu uzgodnili, że w działaniach koordynacyjnych KE i państw członkowskich podejmowanych z myślą o wdrożeniu rozporządzenia powinien uczestniczyć Komitet ds. Bezpieczeństwa Zdrowia.

Postanowili też, że komitet może wydawać opinie i wytyczne w sprawie środków reagowania mających zapobiegać zagrożeniom zdrowotnym i je kontrolować. Jeżeli komitet będzie chciał przyjąć wytyczne w głosowaniu, konieczna będzie większość dwóch trzecich głosów.

Rada i PE uzgodniły też, że KE i państwa członkowskie będą mogły wspólnie kupować środki medyczne. Państwa członkowskie UE będą decydować o udziale w tych zakupach na podstawie wcześniej uzyskanych informacji i na warunkach uzgodnionych z KE.

Proponowane rozporządzenie jest częścią większego pakietu dotyczącego unii zdrowotnej. Pakiet – przedstawiony przez KE 11 listopada 2020 roku – składa się z trzech projektów ustawodawczych; oprócz rozporządzenia o transgranicznych zagrożeniach zdrowia są to projekty wzmocnienia mandatów Europejskiej Agencji Leków (EMA) i ECDC.

Mandaty EMA i ECDC zostały już znowelizowane. We wrześniu 2021 roku pakiet został uzupełniony o akt ustanawiający nowy Urząd ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (HERA), który ma za zadanie zapewniać podaż środków medycznych przed kryzysem zdrowotnym i w trakcie jego trwania.

Jeśli chodzi o Radę, to wstępne porozumienie polityczne musi zostać zatwierdzone przez Komitet Stałych Przedstawicieli. Następnie uruchomiona zostanie formalna procedura przyjęcia przepisów.

Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)

luo/ ap/