Fundacja DKMS jest największym ośrodkiem dawców szpiku w Polsce. Liczba faktycznych dawców szpiku przekroczyła już 10 tysięcy.

Hematolog, dyrektor medyczny Fundacji DKMS dr Tigran Torosian zwrócił uwagę, że świętowana przez Fundację DKMS liczba 10 tys. dawców dotyczy dawców realnych, czyli osób, które już oddały krwiotwórcze komórki macierzyste pacjentowi zakwalifikowanemu do przeszczepienia szpiku.

"Tylu osobom podarowano drugą szansę na życie. W polskim Centralnym Rejestrze Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej zarejestrowanych jest już ponad 2 miliony osób. Ta liczba robi wrażenie i sprawia, że większość pacjentów potrzebujących dawcy szpiku, znajduje go. Większość, ale nie wszyscy. W pełni zgodnego dawcę niespokrewnionego odnajdujemy dla około 70 proc. pacjentów. Dodatkowo transplantacje wykonuje się od dawców nie w pełni zgodnych i alternatywnych, np. haploidentycznych" - podkreślił.

"Musimy mieć również świadomość, że baza dawców szpiku jest organizmem żywym - dawcy starzeją się, chorują, emigrują. Dlatego nie możemy spocząć na laurach i musimy w sposób ciągły edukować i zabiegać o rejestrację nowych potencjalnych dawców, po to, by każdy pacjent potrzebujący przeszczepienia miał zgodnego dawcę" - zauważył dr Torosian.

Pytany o to, ilu średnio dawców rocznie szpiku potrzeba w Polsce, lekarz stwierdził, że oszacowanie liczby potrzebnych dawców w Polsce i na świecie jest prawie niemożliwe.

"Ludzki genotyp ma prawie 5 miliardów kombinacji, zatem dopasowanie zgodnego dawcy do biorcy nie jest łatwe. Dopóki są pacjenci, dla których nie można znaleźć dawcy wśród zarejestrowanych na świecie potencjalnych dawców szpiku - jest już ich na świecie blisko 40 mln - można uznać, że dalsza rejestracja i rozszerzenie bazy jest potrzebne. Według informacji opublikowanych przez Poltransplant, w 2020 roku 1 278 chorych oczekiwało na przeszczepienie szpiku, z czego 838 osób wpisane zostało na listę w 2020 r., a pozostałe osoby zakwalifikowane były w latach poprzednich. Wykonano 634 przeszczepienia krwiotwórczych komórek macierzystych, z czego 168 od dawców rodzinnych, 386 od dawców niespokrewnionych, a 80 od rodzinnych dawców haploidentycznych - zgodnych w połowie antygenów HLA" - powiedział dr Torosian.

Pandemia sprawiła, jak dodał, że w ostatnich latach zamiast oczekiwanego wzrostu liczb procedur, zaobserwowano ok. 10-procentowy spadek. Dr Torosian spodziewa się jednak dalszego wzrostu liczby procedur, co spowodowane jest m.in. dostępnością zgodnych dawców, liczbą ośrodków przeszczepowych i stanowisk transplantacyjnych, rozwojem medycyny i leczenia wspomagającego, co umożliwia kwalifikację do transplantacji chorych, dla których ta metoda kiedyś nie była dostępna.

"Kilkanaście lat temu Polsce było zaledwie 47 tysięcy zarejestrowanych potencjalnych dawców, a transplantacje szpiku od dawców niespokrewnionych nie były częstą procedurą - zaledwie 21 proc. materiału przeszczepowego dla polskich pacjentów pochodziło od osób zamieszkałych w kraju. Obecnie aż 63 proc. chorych osób otrzymuje pomoc od swojego +bliźniaka genetycznego+ zarejestrowanego w Polsce. W Centralnym Rejestrze Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej Poltransplant znajduje się już ponad 2 miliony osób, to daje naszemu krajowi 3. miejsce w Europie, a 5. na świecie pod względem liczby dawców. W bazie fundacji DKMS zarejestrowanych jest blisko 1,8 osób a czterech dawców każdego dnia pomaga swoim +bliźniakom genetycznym+" - powiedział lekarz.

Rzecznik prasowy Fundacji DKMS Magdalena Przysłupska poinformowała PAP, że z powodu pandemii do bazy potencjalnych dawców szpiku Fundacji zarejestrowało się o ponad połowę mniej osób niż w 2019 roku. W 2019 roku było to 209 000 potencjalnych dawców, w 2020 r. - 109 000, w 2021- 107 316.

"To znacząco zmniejsza szanse na znalezienie zgodnego niespokrewnionego dawcy szpiku dla chorych, czekających na transplantację. Co warto podkreślić, potrzeby pacjentów hematoonkologicznych nie zmniejszyły się, rocznie ponad 800 chorych czeka na zgodnego niespokrewnionego dawcę szpiku, który da im szansę na życie. To co jest istotne: pandemia COVID-19 nie miała większego wpływu na gotowość Polaków do pomocy chorym, dla których, przeszczepienie szpiku jest często jedyną szansą na powrót do zdrowia. W 2019 roku 1 336 dawców stawiło się w klinice i oddało krwiotwórcze komórki macierzyste, w 2020 – 1 198 a w 2021 – 1 330 dawców" - powiedziała Przysłupska.

Zauważyła jednocześnie, że zniesienie stanu epidemii w Polsce pozwala wrócić do organizowania akcji edukacyjnych i rejestracyjnych podczas wydarzeń stacjonarnych, choć nadal na stoiskach rejestracji zachowane będą środki ostrożności: płyny do dezynfekcji dłoni czy rękawiczki ochronne.

"Obecnie planowana jest duża akcja, realizowana w 11 miastach Polski, podczas której będzie można podjąć świadomą decyzję o rejestracji jako dawca szpiku. To ogólnopolskie wydarzenie związane jest obchodami Światowego Dnia Walki z Nowotworami Krwi. To międzynarodowe święto zainicjowane w 2014 roku, by szerzyć świadomość na temat tych chorób, ale także by pokazać solidarność z tymi, którzy by wrócić do zdrowia często potrzebują pomocy zgodnego dawcy szpiku. Poszukiwania Dawcy możemy porównać do szukania igły w stogu siana. Szansa na jego znalezienie wynosi 1: 20 000, a gdy chory ma rzadki genotyp, to nawet 1 do kilku milionów. Dlatego tak ważne jest, by grono dawców było jak najliczniejsze" - podkreśliła.

Do bazy dawców można również zarejestrować się przez internet, wchodząc na stronę www.dkms.pl. (PAP)

Autorka: Agata Zbieg

agz/ mhr/