W czwartek Federacja Związków Zawodowych "Jedność", która zrzesza zakładowe organizacje związkowe obejmujące działaniem Jastrzębską Spółkę Węglową, rozesłała do mediów list otwarty do premiera Mateusza Morawieckiego z apelem o "podjęcie zdecydowanych kroków mających na celu natychmiastową poprawę bezpieczeństwa w polskim górnictwie węgla kamiennego".

Związkowcy wyszczególnili, że miałoby to nastąpić w drodze: wyciągnięcia politycznych konsekwencji wobec ministra aktywów państwowych Jacka Sasina oraz zmianę składów komisji powołanych do zbadania przyczyn obu tragedii, składających się obecnie z przedstawicieli Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku, i przekazanie tej sprawy do OUG spoza Śląska.

"Jedność" domaga się również udzielenia bezwzględnych gwarancji pracy i płacy dla górników i ich rodzin, którzy wskażą nieprawidłowości, do jakich ew. mogło dochodzić w obu kopalniach, a także umożliwienia pełnego uczestnictwa swoich przedstawicieli w pracach komisji powołanych do zbadania przyczyn tragedii.

Jak argumentują związkowcy, minister Sasin ponosi polityczną odpowiedzialność za obie tragedie, ponieważ mógł przyczynić się do nich brak właściwego nadzoru.

"Brak należytej kontroli nad podległymi MAP spółkami węglowymi, w tym JSW prawdopodobnie, doprowadził w ostatnim czasie do notorycznych karuzel kadrowych, w wyniku których nastał kompletny paraliż decyzyjny" – napisali przedstawiciele "Jedności".

Zwrócili uwagę, że obecnie działalność urzędów górniczych też podlega MAP, co oznacza podporządkowanie kontrolowanego oraz kontrolującego jednej instytucji. W efekcie tego kontrole przeprowadzane przez urzędy górnicze są – zdaniem związkowców - nieefektywne i bezskuteczne.

"Fakt zapowiadania kontroli z kilkudniowym wyprzedzeniem przez urzędy górnicze w praktyce oznacza przygotowanie danego zakładu górniczego do takiej kontroli, która w efekcie nie przynosi żadnych skutków. To właśnie takie działania doprowadziły dziś do sytuacji, że pracownicy kopalń boją się otwarcie zgłaszać nieprawidłowości" – wskazała "Jedność".

Związkowcy ocenili jednocześnie, że "absurdem" jest udział przedstawicieli Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku (obejmujących nadzorem kopalnie Pniówek i Zofiówka) w pracach komisji badających przyczyny obu katastrof, stają się oni bowiem "sędzią we własnej sprawie".

"OUG Rybnik wielokrotnie +kontrolował+ kopalnie Pniówek i Zofiówka i to właśnie do inspektorów tego urzędu pracownicy kopalń mają najmniejsze zaufanie. Ściana N6 w kopalni Pniówek, na której doszło do wybuchu metanu, była ścianą specyficzną i objętą szczególnym nadzorem. Dlatego też powstają pytania i wątpliwości, jak ten nadzór był sprawowany przez OUG Rybnik" – napisali związkowcy, wskazując też na "zagrożenie występowania powiązań towarzysko-zawodowych pomiędzy osobami z firmy kontrolowanej i firmy kontrolującej".

"Jedność" w wystąpieniu podkreśliła również, że otrzymuje wiele sygnałów od pracowników, którzy twierdzą, że posiadają wiedzę na temat nieprawidłowości w zakładach, jednak zawsze obawiają się oni utraty pracy lub przeniesienia na inne, gorzej płatne stanowiska, czego konkretne przykłady - wobec związkowców - wymieniono w piśmie.

"Uważamy, że udzielenie gwarancji niezmienności stanowiska pracy i płacy przez reprezentowany przez pana rząd Rzeczpospolitej Polskiej dla pracowników, którzy będą mieli odwagę opowiedzieć o ew. nieprawidłowościach, pozwoli na rzetelne i właściwe wyjaśnienie okoliczności ww. zdarzeń w kopalniach Pniówek i Zofiówka" – zwrócili się do premiera związkowcy.

Uściślili, że podstawą ich wystąpienia jest art. 23 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (z.z. sprawują kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczą, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy) oraz art. 26 ust. 3 ustawy (do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej należy w szczególności: 3) sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy).

Wskutek katastrofy w kopalni Pniówek w wyniku wybuchów metanu 20 kwietnia br. życie straciło dziewięciu górników i ratowników górniczych, a siedmiu innych dotąd nie odnaleziono. W Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich nadal przebywa pięciu ciężej poszkodowanych górników z oparzeniami. W sumie po katastrofie leczonych tam było ponad 20 górników.

W kopalni Zofiówka w wyniku silnego wstrząsu i wypływu metanu 23 kwietnia br. zginęło 10 górników.

Przyczyny i okoliczności obu tragedii wyjaśniają specjalne komisje powołane przez prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, a także prokuratura - pod kątem art. 163 i 220 Kodeksu karnego. Zespół ekspercki do zbadania obu wypadków powołał ponadto wicepremier, minister aktywów państwowych Jacek Sasin.(PAP)

(planujemy kontynuację tematu)

autor: Mateusz Babak

mtb/ mk/