Tegoroczne wybory (odbędą się 3 kwietnia) są szczególne pod tym względem, że sześć partii opozycyjnych zawarło sojusz, w ramach którego wystawią jednego wspólnego kandydata w każdym okręgu wyborczych, by nie rozdrabniać głosów. W ubiegłorocznych prawyborach wyłoniono też opozycyjnego kandydata na premiera, którym został niezależny, konserwatywny burmistrz miasta Hodmezoevasarhey, Peter Marki-Zay.

Sondaże wskazują na zbliżone notowania opozycji i rządzącej koalicji konserwatywnego Fideszu oraz Chrześcijańsko-Demokratycznej Partii Ludowej (KDNP), przy czym poparcie partii rządzących w ostatnich tygodniach rośnie.

Sondaż Instytutu IDEA wskazuje na przewagę Fideszu-KNDP nad opozycją (poparcie wynosi odpowiednio 39 i 37 proc.). Natomiast według grudniowego sondażu ośrodka Zavecz Research na Fidesz i KDNP chce głosować 38 proc. ankietowanych, zaś na zjednoczoną opozycję 39 proc. Sondaż Instytutu Nezoepont z tego samego miesiąca wykazał, że na rządzącą koalicję chce głosować 55 proc. wyborców pewnych swoich preferencji, a 43 proc. na opozycję.

Szef Instytutu Nezoepont Agoston Samuel Mraz powiedział w rozmowie z PAP, że jego zdaniem bardziej prawdopodobne jest to, iż zmiany rządu nie będzie.

Według niego próba uzyskania przez opozycję jak największego poparcia dzięki połączeniu sił „na razie nie wydaje się skuteczna”.

„Sondaże wskazują, że nie udało im się przyciągnąć w ten sposób nowych wyborców, a nawet nie jest pewne, czy utrzymali przy sobie wszystkich, którzy głosowali na partie zjednoczonej opozycji w wyborach 2018 r.” – ocenił.

Szef ośrodka Zavecz Research Tibor Zavecz podkreślił zaś w rozmowie z PAP, że za osiągnięcie można uznać samo to, że opozycja po raz pierwszy od przejęcia władzy przez Fidesz-KDNP w ogóle ma szansę wygrać wybory. „Opozycja potrzebowałaby jeszcze 3-4 proc. poparcia, żeby można było powiedzieć, że prawdopodobne jest jej zwycięstwo” – powiedział.

Według analityków jedną z przyczyn, dla których opozycji nie udało uzyskać wyraźnego prowadzenia, jest niewystarczająco spójny przekaz. „Moim zdaniem opozycja powinna pokazywać jedność, w sposób jednolity i spójny głosić swój przekaz. To najważniejsze, by nie było różnych opinii poszczególnych partii, skoro już została zawiązana współpraca. Powinna być jednolita komunikacja i program. To trzeba by poprawić” – powiedział Zavecz.

Także Mraz podkreślił, że w obozie opozycyjnym „słychać o wewnętrznym napięciu, niezgodzie i sporach”. O tym, że partie nie zgadzają się w wielu kwestiach, wspomniał np. we wtorek w telewizji ATV Peter Marki-Zay. Mraz zwrócił też uwagę, że opozycyjny kandydat na premiera krytykował wcześniej szefa największej partii opozycyjnej Koalicja Demokratyczna, byłego socjalistycznego premiera Ferenca Gyurcsanya, wobec czego elektorat tej partii może „patrzeć na niego krzywo”.

Według Mraza, istotnym aspektem jest też to, że „na razie w społeczeństwie nie wykształciły się nastroje protestacyjne przeciw rządowi”, choć są one wyczuwalne w wielu krajach dotkniętych koronawiusem. Jego zdaniem wynika to z faktu, że „taktyka rządu Orbana była skuteczna”: zdołał on zachować popularność dzięki swoim deklaracjom i posunięciom – począwszy od obniżenia podatków aż po przyśpieszenie akcji szczepień. Na Węgrzech od bieżącego roku spadł m.in. z 12 do 10 proc. podatek od małych przedsiębiorstw (węg. kiva), a rodzicom wychowującym dzieci zapłacony przez nich w 2021 r. podatek dochodowy ma zostać zwrócony w roku bieżącym do poziomu średniej pensji.

Zavecz podkreśla ponadto, że opozycja powinna „bardzo intensywnie pracować w jednoosobowych okręgach wyborczych, bo tam się rozstrzygnie rywalizacja”, a zwłaszcza skoncentrować energię na okręgach, gdzie zapowiada się wyrównana walka. „Kandydaci i politycy powinni wchodzić w bezpośredni kontakt z wyborcami, spotykać się z nimi bezpośrednio, a nie tylko za pośrednictwem mediów” - powiedział. Jak dodał, Fidesz od dość dawna ma bezpośredni kontakt z wyborcami, m.in. poprzez konsultacje narodowe.

Pytany o przyczyny utrzymywania się wysokiego poparcia dla Fideszu, Mraz ocenił, że jest ich wiele: „Relatywnie udana rekcja na pandemię, obrona suwerenności w UE, stały wzrost stopy życiowej, zdecydowane wystąpienie przeciw zagrażającej temu wzrostowi inflacji (np. poprzez limitowane cen) i moim zdaniem bardzo ważne jest to, że Fidesz-KDNP porusza takie tematy dotyczące tożsamości, które spotyka się z poparciem większości społeczeństwa - czy to kultura chrześcijańska czy ochrona tradycyjnego modelu rodziny”.

Obaj analitycy wskazują, że na wynik wyborów mogą mieć mniejsze partie, które nie znalazły się w sojuszu opozycyjnym: skrajnie prawicowa Nasza Ojczyzna i prześmiewcza Partia Psa o Dwóch Ogonach. W ostatnim sondażu Instytutu Nezoepont poparcie dla nich zadeklarowało po 3 proc. ankietowanych i choć jest to mniej niż 5-procentowy próg, to np. notowania Naszej Ojczyzny może poprawić – zdaniem Mraza – np. pogorszenie się sytuacji pandemicznej, gdyż partia ta krytykuje posunięcia przeciwepidemiczne rządu.

W skład opozycyjnego sojuszu wchodzą: Węgierska Partia Socjalistyczna (MSZP), narodowy Jobbik, ekologiczna partia Polityka Może Być Inna, liberalne Momentum, Koalicja Demokratyczna (KD) oraz liberalno-ekologiczny Dialog.

Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)

mw/ jar/