Senatorowie chcą, by o świadczenie mogły występować także te osoby, u których wystąpiły inne objawy niż wymienione przez producenta szczepionki.

Uchwalona w czwartek przez Sejm ustawa przewiduje utworzenie Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Pozwoli on osobom zaszczepionym, hospitalizowanym z powodu niepożądanych odczynów poszczepiennych, ubiegać się o świadczenie kompensacyjne bez konieczności odwoływania się do długotrwałej procedury postępowania przed sądem.

Wysokość świadczenia ma zależeć przede wszystkim od długości pobytu w szpitalu. Maksymalna kwota będzie wynosić 100 tys. zł. Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska w piątek podczas posiedzenia senackiej komisji zdrowia ocenił, że wysokość tych odszkodowań jest zbliżona do tych, jakie są wypłacane w przypadku chorób zawodowych.

"Na pierwszy rok działalności przeznaczyliśmy 10 mln zł z budżetu państwa, a w następnych latach te środki będą głównie pochodziły od podmiotów, które zawierają umowy na sprzedaż szczepionek i to będzie w wysokości 1,5 proc. (wartości umowy brutto - PAP)" - powiedział Kraska. Oznacza to, że głównym źródłem finansowania Funduszu będą wpłaty dokonywane przez firmy farmaceutyczne i hurtownie, które zawarły ze Skarbem Państwa umowę na realizację dostaw szczepionek ochronnych.

Wiceminister dodał, że o świadczenie będzie można się ubiegać, gdy odczyn wystąpił w wyniku szczepienia przeciwko COVID-19 po 26 grudnia 2020 r. O świadczenie będą mogły też ubiegać się osoby, które przyjęły któreś szczepienie z grupy szczepień obowiązkowych po 2023 r.

Przewodnicząca komisji zdrowia Beata Małecka-Libera (KO) podkreślała potrzebę utworzenia Funduszu Kompensacyjnego, pytała jednak, dlaczego ten dawno zapowiadany projekt został przygotowany jako projekt poselski, a nie rządowy.

Członkowie komisji poparli poprawki zaproponowane przez senackie Biuro Legislacyjne. Zdaniem legislatorów są podstawy do uznania, że "niezgodny z konstytucyjną zasadą równości" jest przepis różnicujący sytuację prawną osób zaszczepionych ze względu na rodzaj tego szczepienia (obowiązkowe lub zalecane) oraz ze względu na to, czy działanie niepożądane będące skutkiem tego szczepienia zostało lub nie zostało zamieszczone w charakterystyce produktu leczniczego.

Następna poprawka zmierza do zniesienia uwarunkowania wypłaty świadczenia od wystąpienia objawów wymienionych w charakterystyce produktu leczniczego. Jak wyjaśniał senacki legislator, podstawą kwalifikacji do wypłaty byłby w takim przypadku dokument wytworzony przez przedsiębiorcę, twórcę szczepionki, natomiast powinno nią być „wykazanie związku przyczynowego między podaniem szczepionki a skutkiem w postaci wystąpienia określonego stanu chorobowego”.

Kolejna poprawka przewiduje, że minister zdrowia w drodze rozporządzenia określi wzór wniosku o uzyskanie świadczenia kompensacyjnego. Zdaniem Biura Legislacyjnego niedopuszczalne konstytucyjnie jest to, aby Rzecznik Praw Pacjenta udostępniał na stronie swojego urzędu wzór wniosku z pominięciem ustalenia takiego wzoru przez ministra zdrowia.

Ustawa przewiduje, że złożenie wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego będzie podlegało opłacie w wysokości 200 zł, uiszczanej na rachunek bankowy Funduszu (opłata zostanie zwrócona w razie przyznania świadczenia). Senator Agnieszka Gorgoń-Komor (KO) zaproponowała poprawkę obniżającą tę opłatę do 100 zł. Rzecznik Praw Pacjenta zwracał jednak uwagę, że osoby, które wykażą, że są w trudnej sytuacji finansowej, mogą być zwolnione w całości lub części z takiej opłaty. Ostatecznie poprawka nie uzyskała poparcia komisji.

Komisja zaakceptowała również poprawki o charakterze legislacyjnym.

Świadczenie kompensacyjne będzie przysługiwało zaszczepionemu, gdy w wyniku szczepienia pojawią się działania niepożądane wymienione w charakterystyce produktu leczniczego, które spowodowały konieczność hospitalizacji przez co najmniej 14 dni albo wystąpi wstrząs anafilaktyczny (powodujący konieczność obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym, izbie przyjęć lub hospitalizację przez okres do 14 dni).

Świadczenie kompensacyjne będzie przysługiwało zarówno wtedy, gdy działanie niepożądane szczepionki było bezpośrednią przyczyną hospitalizacji, jak i wtedy, gdy następstwem działania niepożądanego było pogorszenie stanu zdrowia, wymagające hospitalizacji, ale przez okres nie krótszy niż 14 dni.

Świadczenie będzie uzyskiwane w trybie postępowania administracyjnego zakończonego decyzją administracyjną Rzecznika Praw Pacjenta, po uzyskaniu w ramach tego postępowania opinii Zespołu ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Termin na rozpatrzenie wniosku wyniesie dwa miesiące. Na decyzję wydaną przez Rzecznika będzie przysługiwać skarga do sądu administracyjnego.

Członków Zespołu powoływać będzie na pięć lat Rzecznik Praw Pacjenta, a w jego skład wejdzie co najmniej 6 specjalistów – lekarzy mających specjalizację w dziedzinie chorób zakaźnych, pediatrii, alergologii, neurologii, chirurgii, kardiologii i pulmonologii, przydatną w ocenie merytorycznej wniosków. Wynagrodzenie dla członków Zespołu oszacowano w 2022 r., podobnie jak w kolejnych latach, na 360 tys. zł, a koszt związany z obsługą postępowań i Funduszu przez Biuro Rzecznika Praw Pacjenta na 40 tys. zł.

Niezależnie też od uzyskanego świadczenia w ramach Funduszu, osoba, która zdecyduje się na złożenie pozwu o wypłatę zadośćuczynienia lub odszkodowania, w związku z wystąpieniem działań niepożądanych po szczepieniu, będzie miała prawo do dochodzenia swoich praw w postępowaniu sądowym.(PAP)

Autorka: Olga Zakolska

ozk/ mhr/