Ks. Kryża z Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej (zgromadzenie chrystusowców - PAP) podkreślił, że "za naszą wschodnią granicą Kościół katolicki jest wciąż na etapie rozwoju".

Zwrócił uwagę, że zaczną jego część stanowią ludzie polskiego pochodzenia. "60 proc. wiernych to osoby z polskimi korzeniami. Najwięcej jest ich na Białorusi, Ukrainie, Litwie i Łotwie oraz w Mołdawii" – powiedział dyrektor Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy Konferencji Episkopatu Polski. Przyznał, że szacunki są bardzo różne. "Jedni mówią o kilku tysiącach katolików polskiego pochodzenia, inni nawet o kilku milionach. Z naszych danych wnika, że można mówić o 2 mln ludzi" – powiedział ks. Kryża.

Zwrócił uwagę, że osoby z polskimi korzeniami można spotkać nawet w Azerbejdżanie. "W tym kraju jest ok. 600-700 katolików, z tego ok. 120 to osoby mający polskie pochodzenie" – powiedział ks. Kryża. Zaznaczył, że "starsi mówią jeszcze piękną polszczyzną, ludzie w średnim wieku już dużo słabiej, natomiast młode pokolenie zaczyna powoli odkrywać swoje korzenie, poznawać polską kulturę, język". "Podobnie jest w Kazachstanie czy w Uzbekistanie" – dodał.

Ks. Kryża zaznaczył, że Kościół na Wschodzie potrzebuje naszej solidarności oraz wsparcia duchowego i materialnego. "Od pierestrojki minęło 30 lat, Kościół ma swoje struktury – seminaria duchowe, biskupów, kapłanów czy prowadzi działalność charytatywne. Jednak funkcjonowanie tego wszystkiego jest możliwe tylko dzięki wsparciu z zewnątrz m.in. z Polski" – powiedział duchowny.

Wskazał, że dzięki pomocy z naszego kraju w tym roku udało się zrealizować ponad 244 projektów. Wśród nich m.in. w Gródku Podolskim na Ukrainie, gdzie wsparto Dom Seniora czy Dom Samotnej Matki na Syberii. Udało się także zorganizować wypoczynek letni dla dzieci, młodzieży, osób samotnych, ludzi starszych a nawet dla bezdomnych na Ukrainie, Białorusi, w Rosji, Armenii, Kazachstanie i Uzbekistanie - wymieniał dyrektor Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie.

"Z powodu pandemii nie można było się daleko przemieszczać, w związku z tym, w parafiach zorganizowano tzw. +Wakacje z Bogiem+, oraz wyjazdy nad pobliską rzekę, czy morze. Łącznie udało się uruchomić ponad 44 grupy wyjazdowe. Dla wielu uczestników był to nie tylko czas zabawy i formacji duchowej, ale także możliwość zjedzenia trzech posiłków dziennie do syta, co nie jest dla nich czymś normalnym" – zwrócił uwagę ks. Kryża.

Jako przykład wskazał dwutygodniowe wczasy dla osób bezdomnych zorganizowane przez zakonników ze Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Kijowie. "Osoby te, na co dzień wspierane są przez zakonników" - powiedział.

W ubiegłym roku zebrano ponad 2 mln 147 tys. zł. "Było mniej wpływów z parafii, ponieważ to był czas pandemii i w kościołach funkcjonowały limity. Mimo to wiele osób zaczęło wpłacać indywidualne ofiary bezpośrednio na konto Zespołu – powiedział ks. Kryża. "Przed rokiem zebraliśmy podczas II niedzieli Adwentu ok. 2 mln 400 tys. zł" – dodał.

Powiedział, że Kościół katolicki na Wschodzie wciąż potrzebuje nowych kapłanów i sióstr zakonnych. Wiele parafii nie ma stałego duszpasterza. Duchowni dojeżdżają, pokonując nie tylko setki a nawet tysiące km. Np. ksiądz z parafii w Pietropawłowsku Kamczackim na dalekim wschodzie Rosji do drugiego kapłana ma 2 800 km. Ksiądz z Surgutu dojeżdża do punktu filialnego parafii ok. 6 godzin” – powiedział ks. Kryża. Dodał, że obszar jego parafii jest cztery razy większy niż Polski. Przyznał, że również za wschodnią granicą można obserwować rosnącą laicyzację, która przekłada się na spadek powołań do służby w Kościele.

"Wiele zgromadzeń zakonnych pootwierało w różnych krajach swoje domy zakonne licząc na nowe powołania. Trzeba przyznać, że wielu zaczynało formację zakonną, ale niewielu ją kończyło. Jednym z głównych powodów był fakt, że byli to neofici i ich decyzje były powierzchowne" – wyjaśnił ks. Kryża.

Zwrócił uwagę, że nowym zjawiskiem jest pustoszenie parafii. "Wiele osób wyjeżdża za granicę w poszukiwaniu lepszego życia, pracy. Natomiast coraz częściej pojawiają się osoby, które wcześniej nie należały do Kościoła. To są ludzie, którzy dokonują świadomego wyboru, decydują się, żeby iść drogą Kościoła katolickiego" – powiedział.

Mówiąc o obiektach sakralnych powiedział, że wiele parafii ma już własne kościoły. "Są jednak miejsca, gdzie świątynie wymagają jeszcze remontów. Zdarzają się i takie miejsca, które nie zostały jeszcze Kościołowi oddane" – powiedział ks. Kryża.

Wspomniał, że kolegiata w Ołyce na Wołyniu, jeden ze znaczących zabytków sztuki sakralnej okresu wczesnego baroku ufundowany w I połowie XVII w. przez Albrechta Radziwiłła udało się odremontować m.in. dzięki funduszom z Fundacji Dziedzictwa Kulturowego. "Obecnie trwają podobne pracy przy katedrze lwowskiej" – powiedział ks. Kryża.

Zwrócił uwagę, że "Kościół w Polsce jest bardzo mocno związany ze Wschodem historycznie, sentymentalnie, ale także bardzo wielu naszych rodaków ma tam swoje korzenie". "Nasi rodacy bardzo na nas liczą" – dodał.

Powiedział, że napięć na tle religijnym na Wschodzie zasadniczo nie ma. "Są np. takie kraje, jak Kazachstan, które mają zapisane w swojej konstytucji równe współistnienie wszystkich uznanych religii. Podobnie jest w Azerbejdżanie" – wskazał duchowny.

Aktualnie w Kościele katolickim na Wschodzie służy 198 kapłanów diecezjalnych, 387 kapłanów zakonnych, 320 sióstr i 40 braci zakonnych z Polski oraz wolontariusze świeccy. Do biura Zespołu napływają pisemne prośby z diecezji, parafii oraz ze zgromadzeń zakonnych pracujących na Wschodzie.

W ramach obchodów 22. Dnia Modlitwy i Pomocy Materialnej Kościołowi na Wschodzie 5 grudnia o godz. 9.30 odbędzie się na Jasnej Górze msza św. w Kaplicy Matki Bożej.

Zespół powołał w grudniu 1989 r. ówczesny prymas Polski kard. Józef Glemp, wówczas pod nazwą Zespół Pomocy Kościelnej dla Katolików w Związku Radzieckim. (PAP)

Autor: Magdalena Gronek

mgw/ mhr/